Lạc nước hai xe đành bỏ phí, Gặp thời một tốt cũng thành công - Là gì?

Lạc nước hai xe đành bỏ phí, Gặp thời một tốt cũng thành công - Đây là 2 câu thơ trong bài thơ Học đánh cờ (chữ Hán: Học dịch kỳ) của chủ tịch Hồ Chí Minh, trong tập thơ Nhật ký trong tù (chữ Hán: Ngục trung Nhật ký). Hai câu thơ này muốn nói là khi gặp được thời thế, đường lối đúng đắn, thì lực và sức mạnh sẽ tăng lên rất nhiều, chỉ cần một lực nhỏ kết hợp được với thời thế, đường lối đúng đắn cũng có thể khiến thành công, ngược lại khi lạc hướng đi, thì sức mạnh đến đâu cũng không mang lại kết quả gì.
Cũng giống như chơi cờ tướng, đôi khi lạc một nước cờ, hai xe cũng vô dụng, nhưng khi vào thế thắng, thì chỉ còn một tốt vẫn thắng.

Bài thơ Học đánh cờ, chữ Hán là Học dịch kỳ, nội dung như sau:

Học đánh cờ
Ngồi trong giam cấm buồn tênh, học đánh cờ,
Nghìn quân muôn ngựa cùng rong ruổi;
Tấn công, lui giữ đều phải thần tốc,
Tài cao, chân nhanh mới được nước trước.

Tầm nhìn phải rộng, suy nghĩ phải sâu,
Phải kiên quyết, luôn luôn tấn công;
Lạc nước, hai xe cũng thành vô dụng,
Gặp thời, một tốt có thể thành công.

Thế lực hai bên vốn ngang nhau,
Kết cục thắng lợi thuộc về một người;
Tính kế đánh hay giữ không sơ hở,
Mới xứng là bậc đại tướng anh dũng.

Nguyên văn Hán Việt: Học dịch kỳ

Nhàn toạ vô liêu học dịch kỳ,
Thiên binh vạn mã cộng khu trì;
Tấn công thoái thủ ưng thần tốc,
Cao tài tật túc tiên đắc chi.

Nhãn quang ưng đại tâm ưng tế,
Kiên quyết thời thời yếu tấn công.
Thác lộ song xa dã một dụng,
Phùng thời nhất tốt khả thành công?

Song phương thế lực bản bình quân,
Thắng lợi chung tu thuộc nhất nhân;
Công thủ vận trù vô lậu trước,
Tài xưng anh dũng đại tướng quân.

(Tập thơ Nhật ký trong tù - Hồ Chí Minh)