Hỏi đáp tổng hợp Gửi câu hỏi Gửi khảo sát

Nhật thực là gì?

NoName.548
16/05/2016 13:41:33
17.870 lượt xem
Trả lời / Bình luận (7)
NoName.590
16/05/2016 13:43:24
Nhật thực là hiện tượng mặt trời bị che khuất bởi mặt trăng khi nhìn từ trái đất. Nhật thực xảy ra khi Mặt Trăng đi qua giữa Trái Đất và Mặt Trời và quan sát từ Trái Đất, lúc đó Mặt Trăng che khuất hoàn toàn hay một phần Mặt Trời. Điều này chỉ có thể xảy ra tại thời điểm sóc trăng non khi nhìn từ Trái Đất, lúc Mặt Trời bị Mặt Trăng che khuất và bóng của Mặt Trăng phủ lên Trái Đất. Trong lúc nhật thực toàn phần, đĩa Mặt Trời bị che khuất hoàn toàn. Với nhật thực một phần hoặc hình khuyên, đĩa Mặt Trời chỉ bị che khuất một phần.

nhật thực là gì,nhật thực toàn phần,nhật thực toàn phần là gì,hiện tượng nhật thực là gì,giải thích hiện tượng nhật thực,nhật thực,hiện tượng mặt trời bị che khuất,mặt trời bị che khuất,eclipse,các kiểu nhật thực,một năm có mấy lần nhật thực,nhật thực toàn phần,nhật thực hình khuyên,nhật thực lai,nhật thực một phần
Nhật thực được nhìn thấy tại Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam vào ngày 9 tháng 3, 2016

nhật thực là gì,nhật thực toàn phần,nhật thực toàn phần là gì,hiện tượng nhật thực là gì,giải thích hiện tượng nhật thực,nhật thực,hiện tượng mặt trời bị che khuất,mặt trời bị che khuất,eclipse,các kiểu nhật thực,một năm có mấy lần nhật thực,nhật thực toàn phần,nhật thực hình khuyên,nhật thực lai,nhật thực một phần
Nhật thực hình khuyên.

nhật thực là gì,nhật thực toàn phần,nhật thực toàn phần là gì,hiện tượng nhật thực là gì,giải thích hiện tượng nhật thực,nhật thực,hiện tượng mặt trời bị che khuất,mặt trời bị che khuất,eclipse,các kiểu nhật thực,một năm có mấy lần nhật thực,nhật thực toàn phần,nhật thực hình khuyên,nhật thực lai,nhật thực một phần
Hiện tượng Nhật thực: Mặt trời (bên trái) - Mặt trăng (ở giữa) - Trái đất (bên phải)

Xem thêm: Nguyệt thực là gì?

Nếu Mặt Trăng có quỹ đạo tròn hoàn hảo, gần hơn Trái Đất một chút, và trong cùng mặt phẳng quỹ đạo, sẽ có nhật thực toàn phần xảy ra mỗi lần trong một tháng. Tuy nhiên, quỹ đạo của Mặt Trăng nghiêng hơn 5° so với mặt phẳng quỹ đạo của Trái Đất quanh Mặt Trời (xem mặt phẳng hoàng đạo), do vậy bóng của Mặt Trăng lúc trăng non thường không chiếu lên Trái Đất. Để hiện tượng nhật thực cũng như nguyệt thực xảy ra, Mặt Trăng phải đi qua mặt phẳng quỹ đạo của Trái Đất. Hơn nữa, quỹ đạo của Mặt Trăng có hình elip, và nó thường ở đủ xa Trái Đất khiến cho kích cỡ biểu kiến của nó không đủ lớn để che khuất hoàn toàn Mặt Trời lúc nhật thực. Mặt phẳng quỹ đạo của Mặt Trăng và của Trái Đất mỗi năm cắt nhau tại các điểm nút lên và nút xuống của quỹ đạo; và có ít nhất là 2 và nhiều nhất là 5 lần nhật thực xảy ra trong một năm, cũng không thể có nhiều hơn hai lần nhật thực toàn phần trong cùng một năm. Tuy nhiên, tại một nơi cụ thể trên Trái Đất, hiện tượng nhật thực toàn phần xảy ra là rất hiếm bởi vì bóng của Mặt Trăng trong lúc hiện tượng này xảy ra đổ lên Trái Đất theo một dải hẹp và trong thời gian ngắn, với lần lâu nhất khoảng 7 phút (nhật thực toàn phần ngày 20 tháng 7, 1955).

Hiện tượng che khuất là hiện tượng của tự nhiên. Tuy thế, trong lịch sử cổ đại và quan niệm của một số người hiện đại, nhật thực thuộc về hiện tượng siêu nhiên. Hiện tượng nhật thực toàn phần gây ra sự sợ hãi đối với người dân thời cổ đại do thiếu hiểu biết về thiên văn học, khi Mặt Trời dường như biến mất vào ban ngày và bầu trời tối đen trong vài phút.

Rất nguy hiểm cho mắt khi nhìn trực tiếp vào Mặt Trời. Do vậy để quan sát hiện tượng nhật thực trực tiếp cần sử dụng các loại kính bảo vệ mắt hoặc quan sát gián tiếp hình ảnh lúc nhật thực. Nhưng khi xảy ra hiện tượng nhật thực toàn phần, mắt có thể an toàn quan sát hiện tượng này trong lúc Mặt Trăng che khuất hoàn toàn Mặt Trời. Những người ưa thích hiện tượng này thường đi du lịch đến những nơi sắp xảy ra để chứng kiến và chụp ảnh.

nhật thực là gì,nhật thực toàn phần,nhật thực toàn phần là gì,hiện tượng nhật thực là gì,giải thích hiện tượng nhật thực,nhật thực,hiện tượng mặt trời bị che khuất,mặt trời bị che khuất,eclipse,các kiểu nhật thực,một năm có mấy lần nhật thực,nhật thực toàn phần,nhật thực hình khuyên,nhật thực lai,nhật thực một phần,Các giai đoạn nhật thực một phần
Các giai đoạn nhật thực một phần.

Các kiểu nhật thực
Có bốn kiểu nhật thực:
1. Nhật thực toàn phần: xảy ra khi đĩa tối của Mặt Trăng che khuất hoàn toàn Mặt Trời, cho phép quan sát được vầng hào quang bao quanh Mặt Trời hay vành nhật hoa bằng mắt với dụng cụ bảo vệ. Trong thời gian xảy ra bất kỳ một lần nhật thực nào, chỉ có thể quan sát thấy nhật thực toàn phần từ một dải hẹp trên bề mặt Trái Đất.
2. Nhật thực hình khuyên: xảy ra khi Mặt Trời và Mặt Trăng nằm chính xác trên một đường thẳng, nhưng kích cỡ biểu kiến của Mặt Trăng nhỏ hơn kích cỡ biểu kiến của Mặt Trời. Vì thế Mặt Trời vẫn hiện ra như một vòng đai rực rỡ bao quanh Mặt Trăng. Thời gian diễn ra nhật thực hình khuyên lâu hơn nhật thực toàn phần nhưng cũng chỉ kéo dài trong vài phút.
3. Nhật thực lai: là một kiểu trung gian giữa nhật thực toàn phần và nhật thực hình khuyên. Ở một số điểm trên Trái Đất, nó được quan sát thấy là nhật thực toàn phần; ở những nơi khác nó lại là nhật thực hình khuyên.

Thuật ngữ chung cho nhật thực toàn phần, hình khuyên hay nhật thực lai là nhật thực trung tâm. Nhật thực lai rất hiếm khi xảy ra.

4. Nhật thực một phần: xảy ra khi Mặt Trời và Mặt Trăng không nằm chính xác trên cùng một đường thẳng, và Mặt Trăng chỉ che khuất một phần của Mặt Trời. Hiện tượng này thường được quan sát thấy ở nhiều nơi trên Trái Đất bên ngoài đường đi của nhật thực trung tâm. Tuy nhiên, một số kiểu nhật thực chỉ có thể quan sát thấy như là nhật thực một phần, khi vùng bóng tối (umbra) trượt qua một trong hai vùng cực Trái Đất và đường trung tâm lúc này không cắt qua bề mặt của Trái Đất.

nhật thực là gì,nhật thực toàn phần,nhật thực toàn phần là gì,hiện tượng nhật thực là gì,giải thích hiện tượng nhật thực,nhật thực,hiện tượng mặt trời bị che khuất,mặt trời bị che khuất,eclipse,các kiểu nhật thực,một năm có mấy lần nhật thực,nhật thực toàn phần,nhật thực hình khuyên,nhật thực lai,nhật thực một phần
Nhật thực hình khuyên: xảy ra khi Mặt Trăng ở quá xa và không thể che khuất hoàn toàn đĩa Mặt Trời (nhật thực ngày 20 tháng 5 năm 2012)

nhật thực là gì,nhật thực toàn phần,nhật thực toàn phần là gì,hiện tượng nhật thực là gì,giải thích hiện tượng nhật thực,nhật thực,hiện tượng mặt trời bị che khuất,mặt trời bị che khuất,eclipse,các kiểu nhật thực,một năm có mấy lần nhật thực,nhật thực toàn phần,nhật thực hình khuyên,nhật thực lai,nhật thực một phần
Trong nhật thực một phần, Mặt Trăng chỉ che khuất một phần đĩa Mặt Trời (nhật thực ngày 23 tháng 11 năm 2014).

nhật thực là gì,nhật thực toàn phần,nhật thực toàn phần là gì,hiện tượng nhật thực là gì,giải thích hiện tượng nhật thực,nhật thực,hiện tượng mặt trời bị che khuất,mặt trời bị che khuất,eclipse,các kiểu nhật thực,một năm có mấy lần nhật thực,nhật thực toàn phần,nhật thực hình khuyên,nhật thực lai,nhật thực một phần
Nhật thực toàn phần xảy ra khi mặt trăng hoàn toàn che khuất đĩa Mặt Trời, như trong ảnh chụp nhật thực ngày 11 tháng 8 năm 1999. Nhật hoa có thể nhìn thấy dọc theo mép viền Mặt Trăng (màu đỏ).

Khoảng cách Mặt Trời đến Trái Đất xấp xỉ bằng 400 lần khoảng cách Mặt Trăng đến Trái Đất, và đường kính của Mặt Trời bằng khoảng 400 lần đường kính của Mặt Trăng. Bởi vì hai tỉ số này xấp xỉ bằng nhau, khi nhìn từ Trái Đất, Mặt Trời và Mặt Trăng có kích thước biểu kiến gần bằng nhau: khoảng 0,5 độ góc.

Một loại nhật thực khác mà Mặt Trời bị che khuất bởi một hành tinh khác ngoài Mặt Trăng khi nhìn từ một điểm trong không gian vũ trụ. Ví dụ, đoàn du hành vũ trụ Apollo 12 đã chụp được ảnh Trái Đất che khuất Mặt Trời năm 1969 và tàu không gian Cassini cũng chụp được ảnh Sao Thổ che khuất Mặt Trời năm 2006.

Quỹ đạo Mặt Trăng quanh Trái Đất cũng như quỹ đạo của Trái Đất quanh Mặt Trời là hình elip. Do vậy kích cỡ biểu kiến của Mặt Trời và Mặt Trăng biến đổi theo vị trí trên quỹ đạo. Độ lớn của một lần thiên thực xác định bằng tỉ số giữa kích cỡ biểu kiến của Mặt Trăng trên kích cỡ biểu kiến của Mặt Trời trong thời gian xảy ra thiên thực. Sự kiện thiên thực (bao gồm nhật thực và nguyệt thực) xảy ra khi Mặt Trăng ở gần điểm cận địa (điểm gần Trái Đất nhất) có thể trở thành hiện tượng thiên thực toàn phần bởi vì khi đó Mặt Trăng sẽ đủ lớn để che khuất hoàn toàn đĩa sáng của Mặt Trời, hay quang quyển; và lúc này độ lớn thiên thực có giá trị lớn hơn 1. Ngược lại, sự kiện thiên thực xảy ra khi Mặt Trăng ở điểm viễn địa (điểm xa Trái Đất nhất) chỉ có thể là hiện tượng thiên thực hình khuyên bởi vì khi đó Mặt Trăng có kích thước biểu kiến nhỏ hơn so với của Mặt Trời; độ lớn thiên thực lúc này có giá trị nhỏ hơn 1. Trung bình, hiện tượng nhật thực hình khuyên xảy ra nhiều hơn nhật thực toàn phần, bởi vì Mặt Trăng nằm khá xa Trái Đất để có thể bao phủ hoàn toàn Mặt Trời. Hiện tượng nhật thực lai xảy ra khi độ lớn thiên thực trong thời gian diễn ra chuyển từ giá trị nhỏ hơn 1 sang lớn hơn 1, do vậy tại một nơi trên Trái Đất có thể quan sát thấy nhật thực toàn phần trong khi ở những nơi khác lại quan sát thấy nhật thực hình khuyên.

Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời thay đổi trong một năm do quỹ đạo elip. Điều này cũng làm cho kích thước biểu kiến của Mặt Trời biến đổi trong năm, nhưng sự biến đổi này không nhiều bằng so với kích thước biểu kiến của Mặt Trăng. Khi Trái Đất nằm xa Mặt Trời nhất vào tháng 7, và nếu hiện tượng nhật thực xảy ra thì khả năng nhiều là hiện tượng nhật thực toàn phần, trong khi nếu hiện tượng nhật thực xảy ra lúc Trái Đất nằm gần Mặt Trời nhất vào tháng 1 thì nhiều khả năng đó là nhật thực hình khuyên.

Thuật ngữ nhật thực trung tâm
Nhật thực trung tâm là thuật ngữ chung để miêu tả các hiện tượng nhật thực toàn phần, hình khuyên hay nhật thực lai. Tuy nhiên, định nghĩa thuật ngữ này không hoàn toàn đúng và bổ sung thêm: nhật thực trung tâm là hiện tượng nhật thực xảy ra khi đường nối "tâm" của đĩa Mặt Trăng với "tâm" của đĩa Mặt Trời cắt bề mặt Trái Đất. Nhưng có trường hợp, và rất hiếm, một phần của vùng bóng tối (nguyên bóng, umbra) phủ lên bề mặt Trái Đất (và do vậy tạo ra nhật thực hình khuyên hay toàn phần) nhưng đường nối 2 tâm không cắt bề mặt Trái Đất. Hiện tượng này gọi là nhật thực toàn phần (hay hình khuyên) không trung tâm. Nhật thực không trung tâm xảy ra sắp tới vào ngày 29 tháng 4, 2014 và là nhật thực hình khuyên. Nhật thực không trung tâm toàn phần sẽ xảy ra vào ngày 9 tháng 4 năm 2043 (và như vậy nhật thực không trung tâm rất hiếm gặp!).

nhật thực là gì,nhật thực toàn phần,nhật thực toàn phần là gì,hiện tượng nhật thực là gì,giải thích hiện tượng nhật thực,nhật thực,hiện tượng mặt trời bị che khuất,mặt trời bị che khuất,eclipse,các kiểu nhật thực,một năm có mấy lần nhật thực,nhật thực toàn phần,nhật thực hình khuyên,nhật thực lai,nhật thực một phần

Người ta phân chia ra 5 pha trong một lần nhật thực toàn phần đó là:
1. Tiếp xúc đầu tiên: khi rìa đĩa Mặt Trăng tiếp xúc chính xác với đĩa Mặt Trời.
2. Tiếp xúc lần hai: bắt đầu bằng hiệu ứng vòng hạt Baily (ánh sáng Mặt Trời đi qua các khe núi trên Mặt Trăng do địa hình gồ ghề của nó) hay còn gọi là hiệu ứng "nhẫn kim cương". Gần như toàn bộ đĩa Mặt Trời đã bị che khuất.
3. Mặt Trăng che khuất hoàn toàn đĩa Mặt Trời, và chỉ có thể quan sát thấy vành nhật hoa bao quanh nó.
4. Tiếp xúc lần ba: khi ánh sáng Mặt Trời lần đầu tiên ló trở lại và bóng tối của Mặt Trời dần biến mất. Một lần nữa, hiện tượng nhẫn kim cương có thể xảy ra.
5. Tiếp xúc lần bốn: khi rìa đĩa Mặt Trăng tiếp xúc lần cuối cùng với đĩa Mặt Trời và kết thúc hiện tượng nhật thực.

Tại một nơi quan sát, toàn bộ 5 pha này có thể kéo dài trong vài giờ, nhưng thời gian cho pha nhật thực toàn phần chỉ kéo dài trong vài phút.

nhật thực là gì,nhật thực toàn phần,nhật thực toàn phần là gì,hiện tượng nhật thực là gì,giải thích hiện tượng nhật thực,nhật thực,hiện tượng mặt trời bị che khuất,mặt trời bị che khuất,eclipse,các kiểu nhật thực,một năm có mấy lần nhật thực,nhật thực toàn phần,nhật thực hình khuyên,nhật thực lai,nhật thực một phần
Nhật thực

Để tìm hiểu thêm và chi tiết về nhật thực, mời bạn đọc tại Bách khoa toàn thư mở Wikipedia: https://vi.wikipedia.org/wiki/Nhật_thực

Xem thêm:
Nguyệt thực là gì?
Thiên thực là gì?
17 4
NoName.2425
18/10/2017 12:26:15
khí nhwos ra phết
4 6
NoName.2426
18/10/2017 12:27:16
ấn nhầm khó ra phết
5 7
NoName.2569
06/11/2017 20:58:58
rất chi tiết
4 7
NoName.5082
09/12/2018 20:24:46
lên hỏi wiki là biết ngay
5 4
Nhật Hạ
12/12/2018 21:42:22
Chi tiết ghê luôn, nhưng có điều ngại chép quá đi....
3 4
NoName.5763
01/05/2019 15:45:57
mình biết khi nào có nhật thực rồi.Chỉ có vào ngày mồng một hàng tháng âm lịch
2 3
Gửi câu trả lời / bình luận của bạn tại đây (*):
Hình ảnh (nếu có):
(Thông tin Email/ĐT sẽ không hiển thị phía người dùng)
*Nhấp vào đây để nhận mã Nhấp vào đây để nhận mã
Bạn có câu hỏi cần giải đáp, hãy gửi cho mọi người cùng xem và giải đáp tại đây, chúng tôi luôn hoan nghênh và cảm ơn bạn vì điều này: Gửi câu hỏi
Ngoài ra, bạn cũng có thể gửi lên Lazi nhiều thứ khác nữa Tại đây!
×
Gia sư Lazi Gia sư
×
Trợ lý ảo Trợ lý ảo