UFO là gì - Đĩa bay là gì?

UFO là chữ viết tắt của unidentified flying object trong tiếng Anh, tức là "vật thể bay không xác định", chỉ đến vật thể hoặc hiện tượng thị giác bay trên trời mà không thể xác định được đó là gì thậm chí sau khi đã được nhiều người nghiên cứu rất kỹ. Nhiều UFO được miêu tả có đặc tính lạ, và đã có người suy xét rằng những UFO là tàu vũ trụ được chế tạo bởi sinh vật ngoài Trái Đất. Chưa có các chứng cứ rõ ràng theo khoa học tự nhiên rằng tàu vũ trụ như vậy tồn tại, tuy có nhiều loại chứng cứ dấu vết đang được bàn cãi trong cộng đồng. Nhiều nhà UFO học cho rằng hiện nay đã có chứng cứ rõ ràng nhưng các chính phủ đang che giấu chúng, có thể vì e ngại sự lan rộng của nỗi hoảng sợ và tình trạng chia rẽ nếu để lộ ra những thông tin như vậy.

Trong tiếng Việt, UFO thường được gọi bằng hình tượng đơn giản là Đĩa bay.


Hình ảnh đĩa bay (UFO) trong trí tưởng tượng của con người

Lịch sử
Những sự kiện trong lịch sử xa xưa
Vật thể lạ xuất hiện trên bầu trời và trên mặt đất đã được ghi nhận nhiều lần trong lịch sử.
1. Cuốn kinh Cựu Ước Ezekiel đã mô tả hình ảnh tựa như sự lên xưống của một vật thể trên bầu trời với khói và các bánh xe lồng vào nhau.
2. Trong suốt thời kỳ ngự trị của Pharaoh Thutmose III khoảng những năm 1450 trước công nguyên, đã lời mô tả về nhiều "vòng tròn lửa" sáng hơn cả mặt trời, kích thước chừng 5 mét xuất hiện trong nhiều ngày. Cuối cùng chúng biến mất sau khi bay cao lên trời.
3. Nhà thơ La Mã Julius Obsequens đã viết như thế này vào năm 99 trước công nguyên: "ở Tarquinia lúc chạng vạng tối, một vật thể tròn giống một khối cầu, một cái khiên tròn, bay lên bầu trời từ hướng tây sang hướng đông".
4. Quân đội của Alexander Đại đế năm 329 TCN khi băng qua một con sông để tới Ấn Độ đã từng nhìn thấy "hai cái khiên bằng bạc" trên bầu trời. Năm 322 trước công nguyên, khi Alexander đang vây hãm Týros ở Phoenicia, một "cái khiên bằng bạc" khác lại chuyển động theo dạng tam giác nhỏ hơn "những cái khiên" đã xuất hiện nhưng khả năng câu chuyện này đã được thần hóa là rất cao.
5. Trong những ghi chép La Mã cổ thỉnh thoảng cũng đề cập đến "những cái khiên" hay thậm chí "những tên lính" được nhìn thấy trên bầu trời.
6. Ngày 24 tháng 11 năm 1235, đại tướng Yoritsume và quân lính nhìn thấy những quả cầu sáng bay theo đội hình bất thường trên bầu trời ban đêm gần Kyoto, Nhật Bản. Quân sư của ông nói rằng ông đừng bận tâm—đó chỉ đơn thuần là gió thổi làm các ngôi sao đung đưa mà thôi.
7. Một bản báo cáo riêng đã được dâng lên Nhật hoàng, và những sự xuất hiện khác cũng xảy ra tương tự ở Nhật Bản vào năm 1361.
8. Ngày 14 tháng 4 năm 1561, bầu trời vùng Nürnberg bị che phủ bởi nhiều vật thể hình khối trụ và cầu, hệt như một trận chiến trên không trung. Sự kiện này đã được hàng trăm người làm chứng, nó cũng giống như sự kiện ở Basel năm 1566, khi mà vô số quả cầu đen, cháy sáng rực xuất hiện.

Những hiện tượng đó thường được gán cho là điềm báo tương lai hoặc tôn giáo, thiên thần. Một số nhà nghiên cứu hiện nay tin rằng chúng tương đồng với các báo cáo UFO thời hiện đại.

Những báo cáo đầu tiên vào thời hiện đại
Trước khi thuật ngữ "đĩa bay" và "UFO" ra đời, có rất nhiều báo cáo về những hiện tượng trên không trung không kỳ lạ, không thể nào xác định được, từ giữa thế kỷ 19 tới đầu thế kỷ 20.

1. Tháng 7 năm 1868 được coi là báo cáo lần đầu tiên trong thời hiện đại về UFO, ghi nhận ở thành phố Copipapo, Chile.
2. Ngày 25 tháng 1 năm 1878, nhật báo Denison đăng tin một nông dân địa phương là John Martin đã nhìn thấy một vật thể rất lớn, tối, hình tròn giống như một cái khí cầu bay với tốc độ "kinh khủng".
3. Ngày 17 tháng 11 năm 1882, nhà thiên văn E.W.Maunder của đài thiên văn Greenwich mô tả trên báo cáo quan sát "một vị khách từ bầu trời" với "dạng đĩa", "hình cá đuối". Nó có nhiều đặc điểm khác so với một quả sét hòn. Nhiều năm sau, Maunder viết rằng nó trong y hệt khí cầu Zeppelin. Vật thể lạ đó cũng được nhiều nhà thiên văn châu Âu quan sát thấy.
4. Năm 1896–1897, những con tàu bay bí ẩn được ghi nhận ở Mỹ, mặc dù một vài trong số các báo cáo này ngày nay đã biết là do những trò đùa cố ý. Bí ẩn đĩa bay cũng xuất hiện ở Anh trong suốt Thế chiến thứ nhất. Nó được cho là những khí cầu do thám của Đức trước khi tham chiến trên bộ. Nỗi sợ hãi tương tự cũng có ở New Zealand và Úc năm 1909.

5. Có rất nhiều báo cáo về những con tàu biết bay bí ẩn ở các nước vùng Scandinavia vào những năm 1930. Ở châu Âu, suốt Thế chiến thứ hai, "Foo-fighter" (những quả bóng sáng chói trong đêm tối đuổi theo máy bay) được phi công của cả phe Đồng Minh và phe Trục báo cáo. Năm 1946, có một "làn sóng" xôn xao về những chứng kiến "những quả rocket ma" xuất hiện trên bầu trời vùng Scandinavia.
6. Giai đoạn UFO hiện đại bắt đầu với sự kiện thương gia người Mỹ Kenneth Arnold khẳng định rằng mình đã tận mắt trông thấy UFO gần đỉnh Rainier, tiểu bang Washington. Arnold nói rằng ông ta đã nhìn thấy chín vật thể bay với "tốc độ không thể tin nổi" và ở độ cao ít nhất cũng phải 10.000 ft (3.000 m). Tuy nhiên, những UFO mà Arnold miêu tả chưa hoàn toàn đúng là dạng đĩa, ông ta miêu tả sự chuyển động của nó tương tự như cái đĩa nhảy vụt lên khỏi mặt nước, đó là nguồn gốc của thuật ngữ đĩa bay.

Một bước tiến quan trọng tron lĩnh vực UFO xuất hiện năm 1970 với sự xuất bản của cuốn sách Chariots of the Gods của Erich von Däniken. Cuốn sách nói rằng sinh vật ngoài Trái Đất đã từng viếng thăm Trái Đất hàng nghìn năm trước, đồng thời giải thích rất nhiều hình ảnh "giống UFO" từ nhiều tư liệu khảo cổ "bí ẩn không thể giải thích nổi" (chẳng hạn các kim tự tháp Ai Cập). "Giả thuyết những nhà du hành vũ trụ cổ xưa" đã truyền cảm hứng cho nhiều người đọc, mở ra các suy diễn tiếp theo, trong đó có một quyển sách là "Kinh thánh và đĩa bay" (The Bible and Flying Saucers) của Barry Dowing, đã làm sáng tỏ nhiều hiện tượng huyền thoại kỳ ảo trên không trung được ghi lại trong Kinh Thánh mà thực tế có thể là dấu vết sự tiếp xúc với sinh vật ngoài Trái Đất. Có nhiều giả thuyết cho rằng sinh vật ngoài Trái Đất đã hỗ trợ cho quá trình tiến hóa của loài người.

Danh sách tiêu biểu về những hiện tượng UFO
Dưới đây là danh sách tiêu biểu về những hiện tượng UFO được quan sát gây xôn xao dư luận và nổi tiếng. Danh sách bao gồm cả những trường hợp được cho là nhìn thấy sinh vật ngoài Trái Đất và bị người ngoài Trái Đất bắt cóc. Một vài trường hợp đã được biết đến rộng rãi và đi vào văn học dân gian. Những trường hợp khác không rõ ràng và mới chỉ có những nhà UFO học và những người đam mê lĩnh vực này biết đến là chủ yếu.

Thời điểm xảy ra
Năm 1800: ngày 29 tháng 3, nhà truyền đạo Fritsch nhìn thấy tại Quedlinburg (Đức) một điểm bé xíu đi ngang qua Mặt Trời trong 6 giờ.
Năm 1802: ngày 27 tháng 2, nhà truyền đạo Fritsch nhìn thấy tại Quedlinburg một điểm bé xíu đi ngang qua Mặt Trời ở hướng đông bắc.
Năm 1839: ngày 2 tháng 10, Cupper nhìn thấy sự vận động đi qua của một vật thể không xác định phía trước Mặt Trời.
Năm 1849: ngày 12 tháng 3, Sidebotham nhìn thấy sự di chuyển của một vật nhỏ xíu trên Mặt Trời.
Năm 1859: ngày 26 tháng 3, Lescarbault nhìn thấy chuyển động của một vật lạ trước Mặt Trời. Liaias ở Brasil cũng nhìn thấy như vậy.
Năm 1862: ngày 20 tháng 3, Lummis, công nhân ở Manchester, nhìn thấy chuyển động của một vật thể lạ trước Mặt Trời.
Năm 1913 và sau đó: những ánh sáng kỳ lạ trên núi Brown.
Năm 1944: Foo fighter, những quả cầu nhiều màu được các phi công nhìn thấy trên khắp thế giới.
Năm 1946 và sau đó, những quả rocket ma, được nói đến nhiều lần trên bầu trời vùng Scadinavi.
Năm 1947: báo cáo của Kenneth Arnold, sự kiện mở đầu cho sự xuất hiện thuật ngữ "đĩa bay".
Năm 1947: ngày 14 tháng 6 hay ngày 4 tháng 7, sự kiện UFO ở Roswell, lực lượng không quân Mỹ bắt được một cái đĩa bay ngày 8 tháng 7.
Năm 1948: những quả cầu lửa màu xanh được trong thấy trên bầu trời nhiều căn cứ quân sự Mỹ, một cuộc nghiên cứu chính thức đã được bắt đầu.
Năm 1948: sự kiện Mantell, lực lượng không quân Mỹ gửi một phi công máy bay quân sự để quan sát một chiếc UFO - máy bay đã bị rơi.
Năm 1948: sự kiện Kapustin Yar, một UFO giống hình "điếu thuốc" bị một máy bay MiG của Nga bắn rơi.
Năm 1949: nhà thiên văn học Clyde Tombaugh ghi nhận một hiện tượng lạ trên không trung.
Năm 1950: ngày 15 tháng 8, sự kiện UFO Mariana ở Great Falls, Montana, Montana.
Năm 1952: một loạt báo cáo UFO qua liên lạc radar gây xôn xao ở Washington, D.C., Hoa Kỳ.
Năm 1953: phi công quân sự Mỹ Felix Moncla biến mất khi đang bám đuổi một cái UFO.
Năm 1954: hàng trăm báo cáo UFO ở Pháp.
Năm 1954: những vệ tinh chưa từng được biết đến đi theo quỹ đạo, nhà thiên văn học Clyde Tombaugh có liên quan đến sự kiện này.
Năm 1955: Kelly-Hopkinsville chạm trán một nhóm sinh vật khôi hàng đang đe dọa một gia đình.
Năm 1957: rất nhiều chiếc ô tô bị mắc kẹt do một cái UFO lớn ở Levelland Texas và New Mexico, trên khu vực quân sự New Mexico.
Năm 1961: đồi bắt cóc, sự kiện sinh vật ngoài Trái Đất bắt cóc lần đầu tiên được công bố rộng rãi.
Năm 1964: Lonnie Zamora một nhân viên cảnh sát ở Socorro, New Mexico, Mỹ ghi nhận một cuộc gặp gỡ kín.
Năm 1965: bức ảnh của Frank Borman, một bức ảnh UFO của một nhà du hành vũ trụ, ông ta chụp một cái UFO bay theo phi hành đoàn Gemini 7.
Năm 1967: sự kiện hồ Falcon.
Năm 1967: Ngày 4 tháng 10, người ta thấy một vật thể rơi xuống cả Shag, sau khi hải quân Canada tìm kiếm, họ cho rằng đó là một cái UFO bị rơi.
Năm 1969: chứng kiến của Jimmy Carter, đây là một báo cáo chính thức được ghi nhận bởi một tổng thống.
Năm 1969: chứng kiến của Neil Armstrong, một báo cáo UFO của nhà du hành vũ trụ, ông ta nhìn thấy hai cái UFO sau khi tàu Apollo 11 hạ cánh xuống Mặt Trăng.
Năm 1971: dấu vết ở Delphos, UFO để lại dấu vết không rõ ràng.
Năm 1973: sự kiện sinh vật ngoài Trái Đất bắt cóc ở Pascagoula.
Năm 1974: sự kiện núi Berwyn, chứng kiến tại Anh.
Năm 1975: sự kiện bắt cóc Travis Walton, một người đàn ông biến mất trong nhiều ngày- khi trở về mang theo câu chuyện về một vụ bắt cóc mà sau đó được chuyển thành phim.
Năm 1977: một báo cáo gây xôn xao tại một hòn đảo đầm lầy tại Brasil: một cái UFO nguy hiểm làm thương 35 người, cả hòn đảo phải đi sơ tán.
Năm 1978: sự mất tích của Valentich, một phi công người Australia đã ghi nhận UFO trước khi biến mất không để lại dấu vết.
Năm 1979: sự kiện hạt Marshall, một quận trưởng bị tấn công bởi một luồng sáng dường như đụng vào xe ông ta.
Năm 1980: sự kiện Landrum, một cảnh tượng kỳ lạ diễn ra kèm theo ba nhân chứng bị thương.
Năm 1982: cuộc đột kích sân bay vũ trụ Baikonur, dàn phóng tắt sau khi UFO tấn công phá hoại vào tháng 6.
Năm 1985: sự kiện Tbilisi, phi hành đoàn máy bay thương mại Xô Viết và các hành khách chứng kiến một ánh sáng kỳ lạ từ Tbilisi ở Gruzia tới Tallinn ở Estonia vào tháng 1 năm 1985.
Năm 1986: ngày 29 tháng 1, sự kiện UFO Height 611, một UFO được cho là bị rơi xuống Dalnegorsk, liên bang Xô Viết, theo sau bời một cái UFO hạ cánh năm 1989.
Năm 1986: ngày 16 tháng 11, phi hành đoàn hàng không Nhật số 1628 thấy một nhóm UFO bay theo ở đông bắc Alaska trong 50 phút.
Năm 1990: ở Bỉ, nhiều người nhìn thấy một UFO tam giác, xem UFO hình tam giác đen.
Năm 1996: sự kiện Varginha, nhiều quan sát thấy các sinh vật kỳ lạ ở Minas Gerais, Brasil.
Năm 1997: sự kiện Phoenix, Arizona, nhiều ánh sáng chuyển động chậm theo hệ thống trên bầu trời khu xe điện ngầm Phoenix.
Năm 2001: ngày 11 tháng 11, một UFO xuất hiện trên đoạn phim trong cuộc tấn công ngày 11 tháng 9 nhằm vào Thành phố New York. Một vật thể nhỏ có thể nhìn thấy được trên bầu trời khi chiếc máy bay thứ hai đâm vào Trung tâm Thương mại Thế giới.
Năm 2004: máy bay tuần tra chống buôn lậu ma túy của Mexico ghi nhận UFO qua máy quay phim hồng ngoại.
Năm 2005: ngày 27 tháng 4, Nhà Trắng rút vấn đề UFO khỏi lĩnh vực không lưu. Điều này được giải thích rằng "có lẽ một đám mây hay nhiều con chim".
Năm 2005: các UFO được báo cáo và chụp ảnh ở vùng Kaufman, Texas.
Năm 2009: Quầng sáng lạ đâm thẳng vào chiếc turbine gió E-48 tại thị trấn Conishiolme, hạt Lincolnshire, Vương quốc Anh
Năm 2010: UFO xuất hiện ở New York, Hoa Kỳ
Năm 2015: Luồng ánh sáng xanh UFO ở Hà Lan


Tranh khắc gỗ năm 1566 của Hans Glaser về sự kiện huyền bí năm 1561 ở Nürnberg

Từ nguyên
Ngày 25 tháng 1 năm 1878, nhật báo Deninson viết rằng John Martin, một nông dân địa phương, ngày hôm trước đã báo cáo về sự kiện mình nhìn thấy một vật thể to, đen, dạng đĩa bay giống với cái khí cầu đang bay "với vận tốc kinh khủng", và cũng sử dụng từ "cái đĩa" để miêu tả vật thể bay không xác định. Khoảng 70 năm sau đó, năm 1947, phương tiện truyền thông sử dụng thuật ngữ "đĩa bay" để miêu tả những vật thể bay không xác định như Kenneth Arnold đã thấy.

Chín vật thể mà Kenneth Arnold đã nói tới chưa hẳn là có hình dạng "đĩa bay". Arnold lúc đầu miêu tả và vẽ hình tám vật thể mỏng, phẳng, phía đầu thuôn tròn còn phía sau vát cụt trở thành một điểm. (Xem Kenneth Arnold để thấy hình vẽ và các miêu tả chi tiết). Hình vẽ vật thể thứ chín, có phần to hơn, dạng boomerang hoặc hình lưỡi liềm. Dù sao đi nữa, nhiều năm sau, Arnold đã đề nghị sửa cụm từ "giống một cái đĩa" thành "đĩa bay".

Trong tiếng Anh, một thuật ngữ khác cũng được các phương tiện truyền thông quen sử dụng là "flying disks" cũng như "flying saucer".

Giữa năm 1950, một khảo sát cho thấy thuật ngữ "đĩa bay" đã ăn sâu vào trong ngôn ngữ bình thường ở Mỹ. 94% số người được hỏi cho là đã quá quen thuộc với nó, và nó xuất hiện thường xuyên trong tin tức, khá nổi tiếng, vượt trên cả universal military training (75%), bookie (người đánh cược ngựa chuyên nghiệp) (67%), hay cold war (chiến tranh lạnh) (58%).

"Đĩa bay" là thuật ngữ thông dụng dùng cho hầu hết mọi vật thể bay không xác định trên không trung suốt từ cuối thập niên 1940 đến thập niên 1960, thậm chí ngay cả khi chúng không thật sự có dạng đĩa. Thuật ngữ này càng trở nên phổ biến hơn vào cuối thập niên 1960. Việc sử dụng "UFO" thay cho "đĩa bay" được đề nghị lần đầu tiên năm 1952 bởi Edward J.Ruppelt - chủ biên Project Blue Book của không quân Hoa Kỳ, ông ta cảm thấy "đĩa bay" không đủ khả năng nắm bắt mọi khác biệt trong các hiện tượng đang nói tới. Đề nghị của ông ta nhanh chóng được lực lượng không quân chấp nhận.

Thuật ngữ UFO đã dẫn đến nhiều cuộc tranh luận về ngữ nghĩa. Những người hoài nghi cho rằng "UFO" chỉ đơn giản nghĩa là vật thể "không xác định" khi quan sát chứ không phải là không thể giải thích được, như vậy thì ít liên quan đến sự sống ngoài Trái Đất. Ngược lại, có nhà nghiên cứu lại cho rằng thuật ngữ trên hoàn toàn đã giới hạn trong những gì nhìn thấy, mở ra đòi hỏi phải nghiên cứu tiếp, đặt ra thách thức cho những lời giải thích thông thường.

Trong qui chế của không quân Mỹ năm 1954, có định nghĩa về UFOB (Undentified Flying Obbject) là các vật được chuyên chở bằng máy bay trong những nhiệm vụ, có tính khí động học hoặc có những điểm đặc biệt, không chuyên dụng cho máy bay, tên lửa hiện hành, không được nhận diện chính xác như các loại thông thường, hơn nữa UFOB dành riêng cho mục đích bí mật quốc gia và chắc chắn "mang tính chất chuyên môn". Rõ ràng UFBO không thể áp dụng để giải thích những sự kiện nhìn thấy UFO, chẳng hạn hiện tượng ảo giác tự nhiên hay vật thể nhân tạo, ngoại trừ, có lẽ máy bay chưa từng được biết đến có nguồn gốc từ nước khác.

Như vậy, chữ "U" trong UFO, thay vì "không xác định (unidentified) thì thích hợp hơn phải là chưa thể giải thích được (unexplained) hay bất thường (unconventional).

Trong tiếng Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Pháp, thuật ngữ tương ứng với UFO là OVNI (tiếng Tây Ban Nha: Objeto Volador No Identificado; tiếng Bồ Đào Nha:Objeto Voador Não Identificado; tiếng Pháp: Objet Volant Non Identifié).

Phát âm
Ruppelt đề nghị rằng "UFO" nên được phát âm thành một từ – "you-foe". Điều này chỉ phổ biến ở Anh, còn ở Mỹ, người ta thích đọc theo cách viết tắt hơn, rõ từng chữ một: "U.F.O.". Nhà vật lý Eward Condon đề nghị nên phát âm là "ooh-foe", song điều này hầu như bị bác bỏ.


Chiếc tem giá 16 kopeks của Liên bang Xô Viết lấy chủ đề khoa học viễn tưởng: vệ tinh của người ngoài Trái Đất.

UFO và văn hóa
Không cần đợi đến những lời giải thích cuối cùng, UFO đã trở thành một hiện tượng văn hóa toàn thế giới. Kể từ giữa những năm thập niên 1900, UFO đã là một chủ đề rộng rãi của nhiều cuốn sách, điện ảnh, bài hát, phim tài liệu và các phương tiện truyền thông khác. Chủ đề UFO là chủ đề phổ biến sớm nhất trên phương tiện truyền thông máy tính. Hàng triệu người có những mức độ ưa thích khác nhau về chủ đề này.

UFO đóng một phần vai trò trong du lịch, chẳng hạn ở Roswell, New Mexico, nơi một UFO có thể bị rơi vào năm 1947. (Xem sự kiện UFO ở Roswell.)
Chiếc tem giá 16 kopeks của Liên bang Xô Viết lấy chủ đề khoa học viễn tưởng: vệ tinh của người ngoài Trái Đất.

Một báo cáo thống kê năm 1996 chỉ ra rằng 71% người Mỹ tin rằng chính phủ đang che giấu thông tin về UFO. Một kết quả báo cáo khác năm 2001 nói rằng 33% số người được hỏi tin rằng "người ngoài Trái Đất đã từng viếng thăm Trái Đất một vài lần trong quá khứ". Hai kết quả khảo sát dường như đã làm lộn xộn và mâu thuẫn khi xem xét rằng chỉ có giả thuyết sự sống ngoài Trái Đất mới là lời giải thích cho UFO.

Năm 2002, khảo sát do kênh truyền hình Sci Fi thực hiện cho kết quả tương tự nhưng tăng thêm số người tin UFO là khí cụ bay ngoài Trái Đất. Lại có khoảng 70% cảm thấy chính phủ không chia sẻ mọi thông tin mà họ biết về UFO và sự sống ngoài Trái Đất. 56% nghĩ UFO là thật và 48% tin UFO đã từng viếng thăm Trái Đất. Dường như người càng trẻ lại càng có niềm tin đó.

UFO và khoa học
UFO học là ngành khoa học khảo sát, nghiên cứu các báo cáo, nhân chứng về UFO.

Trong khi đa số muốn lờ đi chủ đề này thì một số khác, trong đó có những người không chuyên nghiệp và một vài nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu. Chất lượng nghiên cứu của những người không chuyên nghiệp lại rất không đồng đều.

Có một lỗi phổ biến khi cho rằng chỉ có một câu hỏi duy nhất được đặt ra trong chủ đề này là liệu sự xuất hiện của UFO có phải là đại diện cho sinh vật có trí tuệ ngoài Trái Đất hay không (như thế sẽ làm thu hẹp lĩnh vực này và hạn chế tranh luận). Đặt tính xác đáng vật lý của UFO ra một bên, khi nghiên cứu UFO trong lĩnh vực văn học dân gian và nhân chủng học thì ít nhất cũng có thể tìm thấy những khám phá mới trong lĩnh vực tâm lý học (cá thể và xã hội).

Từ cuối thập niên 1940, mọi người trên khắp thế giới đã trở nên quen thuộc với báo cáo về UFO. Các báo cáo có phạm vi rộng lớn với nhiều trường hợp, gồm có các hành tinh, ngôi sao, hệ thống sắp xếp các đám mây, sét hòn, trò đùa cố ý, thử nghiệm máy bay chiến đấu, ảo giác và tàu vũ trụ của sinh vật ngoài Trái Đất. Bất chấp số lượng lớn các báo cáo và sự chú ý của dư luận, cộng đồng khoa học rất ít quan tâm đến UFO. Một phần là do trên thực tế không có những quỹ hỗ trợ cộng đồng hay chính phủ nhằm trợ giúp việc nghiên cứu UFO.

UFO là chủ đề của nhiều nghiên cứu khác nhau trong suốt nhiều năm và đang được mở rộng phạm vi sang khoa học chính xác. Một số cơ quan chính phủ và quân đội của Hoa Kỳ, Canada, Anh, Pháp, Thụy Điển, Bỉ, Brasil, Mexico, Tây Ban Nha và Liên bang Xô Viết đã nhiều lần đưa ra các báo cáo nghiên cứu UFO. Mặc dù gặp vô cùng bối rối trong nhiều trường hợp, song không chính phủ nước nào dám công khai đề xuất rằng UFO đại diện cho dạng sinh vật có trí tuệ ngoài Trái Đất.

Bất chấp nhiều trường hợp không giải thích được, ý kiến nói chung của cộng đồng khoa học là có thể tất cả mọi chứng kiến về UFO, về cơ bản là kết quả do nhầm lẫn khi quan sát hiện tượng tự nhiên hay nhân tạo, trò đùa cố ý hoặc hiện tượng tâm lý như ảo giác hoặc bệnh lý trong giấc ngủ (thường giải thích hiện tượng thấy bị người ngoài Trái Đất bắt cóc). Thống kê của lực lượng Không quân Hoa Kỳ cho biết những giải thích như thế chỉ chiếm 1% trong tổng số các trường hợp. Song vẫn còn nhiều giảng viên, giáo sư cảm thấy chủ đề này thật là lãng phí thời gian, các chứng cứ thiếu độ tin cậy.

Mặc dù vậy, cũng có ít giáo sư, giảng viên đang tự nghiên cứu chủ đề này. Theo một cuộc khảo sát, do việc ít tìm hiểu, nghiên cứu chủ đề đã làm tăng số người theo phe phản đối, đồng thời tạo nên một xu hướng "không chịu chấp nhận".

Có lẽ giả thuyết nổi trội hơn cả giữa những người ủng hộ là giả thuyết sinh vật ngoài Trái Đất viếng thăm mặc dù giả thuyết huyền bí về UFO cũng có khi được đưa ra.

Những lý do khác được trích dẫn, thể hiện thái độ coi thường của cộng đồng khoa học về chủ đề này:

1. Lý luận rằng sinh vật ngoài Trái Đất không thể có lúc đó bởi lẽ khoảng cách và năng lượng đòi hỏi cho việc di chuyển qua không gian, giữa các hành tinh trong thời gian hợp lý (theo như các định luật vật lý đã biết hiện nay).
2. Nhiều báo cáo không đáng tin cậy hoặc thiếu thỏa đáng về mặt vật lý nói riêng và khoa học nói chung.
3. Nhiều hoàn cảnh có thể dẫn đến nhầm lẫn khi quan sát vật thể thông thường, chẳng hạn khi nhìn qua một khoảng cách trên bầu trời - cách tiếp cận như thế có thể gây nên ấn tượng mạnh ngay từ cái liếc nhìn ban đầu.
4. Sự cảm tính nói chung bao trùm khắp chủ đề, trong đó có thể kể đến cách nhìn nhận của nhiều người nghiên cứu nghiệp dư thiếu những trang bị kiến thức khoa học đúng đắn.

Nhiều nhà khoa học đồng ý rằng hình ảnh tàu vũ trụ của sinh vật ngoài Trái Đất là không có thật, lại có ý kiến cho rằng thái độ báo cáo thiếu suy luận cá nhân mà chỉ hiểu được nguyên theo giả thuyết đó. Tại sao, ví dụ, hiện tượng xuất hiện với tần số lớn trong hàng thập kỷ mà lại không thấy nỗ lực cố gắng của sinh vật ngoài Trái Đất nhằm thể hiện sự xuất hiện mơ hồ của chúng? Hay là, nếu một nền văn minh ngoài Trái Đất đã dự định vẽ bản đồ hoặc khảo sát Trái Đất, như giả thuyết, tại sao nó phải thực hiện trong thời gian dài đến thế, trong khi với kỹ thuật của chúng lúc nay, chẳng hạn vệ tinh, có thể làm việc đó rất nhanh chóng.

6. Phần nhiều trong số lý lẽ nghi ngờ chỉ dựa vào việc đoán chừng, giả thuyết về ý đồ và kỹ thuật của sinh vật ngoài Trái Đất. Tại sao chúng phải che giấu sự tồn tại của chúng? Tại sao mối quan tâm của chúng chỉ hạn chế hướng vào các quan sát vật lý đơn giản? Tại sao việc di chuyển giữa các hành tinh gần như không thể, tóm lại, về căn bản chỉ biết thừa nhận kỹ thuật và khoa học của chúng hiện đại, cao cấp hơn nhiều so với nhân loại ngày nay.
7. Một số lý lẽ thiếu sự hiểu biết. Rất nhiều các hiện tượng, ví dụ "ánh sáng kỳ lạ trên bầu trời", có thể dễ dàng là do nhầm lẫn đơn giản, còn cấu trúc vật thể thay đổi ở mức độ hẹp, thường do hiệu ứng vật lý (xem ở dưới).

Theo một cuộc khảo sát chính thức năm 1977 của Hiệp hội Thiên văn Hoa Kỳ (American Astronomical Society) thì đa số người trả lời (1356 người, hơn một nửa số thành viên cơ quan) nghĩ UFO xứng đáng được nghiên cứu và tỏ ý muốn đóng góp thời gian và chuyên môn cho cho việc nghiên cứu, cụ thể:

8. 53% cảm thấy UFO chắc chắn hoặc có thể là một chủ đề đáng được nghiên cứu khoa học trong tương lai, đối lập với 20% cảm thấy chắc chắn hay có lẽ không phải vậy.
9. 80% bày tỏ thiện chí đóng góp trong việc giải đáp bí ẩn UFO.
10. Việc thiếu kiến thức đã làm cho những người theo phe phản đối thiếu ham muốn nghiên cứu. Chỉ 29% trong số người dành ít hơn 1 giờ để đọc chủ đề cảm thấy nghiên cứu sâu hơn nữa là hợp lí, đối lập với 68% số người đã dành trên 300 giờ.
11. Những nhà khoa học trẻ có đam mê hơn những nhà khoa học lớn tuổi.
12. Số người theo phe phản đối chống giả thuyết sinh vật ngoài Trái Đất viếng thăm tăng cao. Có lẽ cách giải thích thông thường như trò lừa đảo hoặc máy bay thông dụng/không thông dụng hay hiện tượng tự nhiên đã tăng số người theo phe hoài nghi từ 30% đến 23%, đối lập với 3% tin UFO thực sự là phi thuyền của sinh vật ngoài Trái Đất.

Một khảo sát khác thực hiện năm 1973 trên 400 thành viên Viện Hàng không Vũ trụ Hoa Kỳ, khoảng 2/3 nghĩ rằng UFO có thể có thật, có lẽ hoặc nhất định là một vấn đề có ý nghĩa khoa học. 5% nói rằng họ đã từng chứng kiến UFO, 10% nghĩ UFO đến từ vũ trụ.

Tác giả khảo sát đã trên chú ý tính chất nghiêm túc trong những người trả lời, có thể họ sợ sự chỉ trích từ phía các đồng nghiệp và danh tiếng bị nhạo báng. Nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu UFO nhưng thích làm việc yên tĩnh một mình hơn bởi sợ bị nhạo báng.


Vật thể bay không xác định xuất hiện trên bầu trời Sao Hỏa. Ảnh do xe tự hành Spirit của NASA chụp

Những ghi chép tiêu biểu về UFO
1. Dạng đĩa, phía trước thóp nhỏ.
2. Những ánh sáng chuyển động nhanh - mà đã được ghi nhận sớm nhất rằng chuyển động của nó như "chiếc đĩa nhảy vụt lên khỏi mặt nước". Đĩa bay đôi khi được ghi nhận là có chuyển động "lảo đảo" ở tốc độ thấp.
3. Dạng hình tam giác lớn hoặc nguồn sáng hình tam giác (xem UFO hình tam giác đen).
4. Hình điếu thuốc với những cửa sổ sáng.
5. Các dạng khác: hình chữ V, hình cầu, vòm, hình thoi, khối không có hình dạng xác định màu đen, hình trứng và hình trụ.

Phân loại theo Valee
Loại I
Vật thể lạ hình cầu, đĩa hoặc dạng khối hình khác, đáp trên hoặc gần mặt đất (chừng độ cao cây, hoặc thấp hơn, có thể đi kèm dấu vết như nhiệt độ cao, chói sáng hoặc có hiệu ứng lên máy móc.

a- Trên hoặc gần mặt đất
b- Trên hoặc gần mặt nước
c- Hoạt động hay dấu hiệu sáng chói gây sự chú ý
d- Vật thể có vẻ như đang "trinh sát" một phương tiện giao thông của Trái Đất

Loại II
Vật thể lạ có dạng hình trụ đứng trên bầu trời, kèm theo một đám mây. Hiện tượng này thường được đặt cho nhiều cái tên như "điếu thuốc-mây" hay "khối cầu-mây".

a- Chuyển động một cách bất thường trên bầu trời
b- Bất động và sinh ra các vật thể con (thường gọi là "vật thể vệ tinh")
c- Được nhiều vật thể con bao quanh

Loại III
Vật thể lạ có dạng khối cầu, đĩa hay ellip.

a- Chuyển động theo kiểu "lá rơi" xuống, hoặc lên và xuống hay đung đưa
b- Đang chuyển động liên tục thì đột ngột dừng lại, rồi chuyển động tiếp
c- Thay đổi hình dạng khi đang bay, chẳng hạn thay đổi độ sáng, sinh ra các vật thể con...
d- Dạng "cá đuối" hay đi thành đám nhiều vật thể
e- Đột ngột thay đổi quỹ đạo khi đang bay liên tục, chuyển thành bay chậm trên một khu vực nhất định, hoặc đột ngột chuyển hành trình

Loại IV
Vật thể lạ bay liên tục

a- Bay liên tục
b- Quỹ đạo phụ thuộc vào chiếc máy bay ở gần
c- Bay theo một khối tổ chức
d- Quỹ đạo zig-zag

Loại V
Vật thể lạ mờ ảo, ví dụ không rõ vật liệu, không hữu hình hoàn toàn, không có dạng vật chất đặc.

a- Mờ ảo
b- Vật thể dạng điểm sáng như ngôi sao
c- Lướt nhanh qua bầu trời, có thể với quỹ đạo kỳ lạ

Vật thể bay đã xác định (UFO)
Khoảng 90% các báo cáo nhìn thấy UFO cuối cùng đã được giải thích. Trong khi chỉ có một tỉ lệ nhỏ báo cáo là cố ý tung tin sai lệch, hầu hết là do nhầm lẫn trong khi quan sát các hiện tượng tự nhiên và nhân tạo. Tuy nhiên, tỷ lệ thực tế giữa UFO và IFO phụ thuộc vào người nghiên cứu và thay đổi lớn tùy theo tiêu chuẩn.

Những nhầm lẫn thông thường khi quan sát hiện tượng nhân tạo là:
Khí cầu (khí tượng hay du lịch)
Máy bay quân sự
Ánh đèn nhấp nháy của máy bay thông dụng khi hạ cánh
Máy bay đặc biệt hoặc kỹ thuật cao cấp (như SR-71 Blackbird, máy bay ném bom B-2 Steath)
Máy bay quảng cáo
Diều
Pháo hoa
Trò đùa cố ý

Những nhầm lẫn thông thường khi quan sát hiện tượng tự nhiên là:
Mặt Trăng, các ngôi sao và hành tinh
Điều kiện thời tiết bất thường
Sao băng ở gần hoặc có kích thước lớn
Bầy chim
Đàn côn trùng
Sét hòn
Cực quang

Những cách giải thích UFO phổ biến
Tùy thuộc vào tác giả ước đoán, có từ 3% đến 30% trong tổng số các trường hợp vẫn còn chưa thể giải thích nổi. Một vài trong số những giả thuyết phổ biến nhất cho những sự kiện UFO chưa thể giải thích nổi là:

- Giả thuyết sinh vật ngoài Trái Đất viếng thăm (phổ biến nhất).
- Giả thuyết huyền bí.
- Giả thuyết cỗ máy thời gian hay khí cụ bay do tương lai gửi đến.

Tương tự, những người theo phe phản đối cũng đưa ra các giả thuyết:
- Giả thuyết tâm lý xã hội
- Giả thuyết các hiện tượng tự nhiên có thể giải thích được, ví dụ sét hòn
- Giả thuyết khí cụ bay nhân tạo (xem đĩa bay quân sự)

Thường thì hơn một cách giải thích - kết hợp nhiều giải thuyết nêu trên được trích dẫn để giải thích cho đa số các trường hợp.

Hiện tượng huyền bí
Lĩnh vực UFO không phải lúc nào cũng trùng với sự kiện huyền bí, mặc dù thường thì là như vậy. Một vài nhà nghiên cứu cho rằng có mối liên hệ trực tiếp giữa UFO và hiện tượng huyền bí. Tương tự, một số giáo phái đã đưa UFO thành phần trung tâm của tín ngưỡng họ. (Xem Hiện tượng và giả thuyết huyền bí về UFO.)

Nhiều bức tranh tôn giáo rất cổ xưa mà cũng đã chứa hình ảnh về UFO và sinh vật ngoài Trái Đất. Cũng nhiều người tin rằng trong suốt lịch sử, sinh vật ngoài Trái Đất đã có ít nhiều ảnh hưởng đến phong tục tập quán nhiều khu vực. (Xem giả thuyết những nhà du hành vũ trụ cổ xưa.)

Những âm mưu
Đôi khi người ta gán cho UFO là một phần trong những âm mưu kỹ lưỡng mà chính phủ đang cố ý che giấu sự tồn tại của sinh vật ngoài Trái Đất (alien) hay cộng tác với chúng.

Cũng có suy đoán rằng sự kiện UFO là các thử nghiệm bay của những khí cụ bay, vũ khí cao cấp. Trong trường hợp UFO bị nhìn thấy thì đó là sự thất bại trong việc giữ bí mật, hoặc cố ý tìm cách xâm phạm thông tin tình báo. (Xem Vùng 51.)

Cũng có đề xuất cho rằng tất cả hay đa số kỹ thuật, văn hóa nhân loại được xây dựng từ cơ sở từ các liên lạc với nền văn minh ngoài Trái Đất. (Xem giả thuyết những nhà du hành vũ trụ cổ xưa.)