Trong nền văn học Việt Nam từ xưa đến nay, có rất nhiều tác phẩm hay viết về tình cha con. Nhà thơ Y Phương cũng đã có một bài thơ hay nói về tình cha con, đó là bài Nói với con. Bài thơ đã thể hiện rõ nét được những cảm xúc, mong muốn của người cha dành cho người con, qua đó thể hiện tình cảm gia đình ấm cúng, ca ngợi truyền thống cần cù, sức sống mạnh mẽ của quê hương.
Những lời thơ trong bài thơ Nói với con gợi cho ta nhớ về cội nguồn sinh dưỡng của mỗi người, gợi về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ của quê hương. Con được lớn lên trong tình yêu thương của cha, mẹ và trong cuộc sống lao động của quê hương. Mỗi câu thơ trong bài như chính lời nói của người cha nhắc nhở con phải nhớ đến những gì mà quê hương đã làm cho con, phải nhớ đến đức tính cao đẹp của người đồng mình và hơn nữa là phải có sức mạnh bền bỉ, tự biết vươn lên của cuộc sống.
Tình yêu thương của cha mẹ, sự đùm bọc của quê hương đối với con là vô cùng to lớn:
Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười
Bốn câu thơ này đã thể hiện được phần nào tình cảm yêu thương của cha mẹ dành cho con. Người con lớn lên trong sự yêu thương, nâng đỡ, đùm bọc của cha mẹ. Cha mẹ luôn dành cho con những tình cảm nồng ấm nhất. Mỗi bước đi, tiếng nói, tiếng cười của con đều được cha mẹ đón nhận. Con lớn lên trong cuộc sống lao động, trong thiên nhiên thơ mộng, nghĩa tình của quê hương. Con gắn bó với đan, với cài, ken từ nhỏ đến lớn. Thiên nhiên và quê hương đã nâng đỡ tâm hồn, sự sống của con, giúp con trưởng thành. Mai sau, khi con khôn lớn, khi con bước đi trên đường đời thì cha mẹ và quê hương vẫn sẽ luôn ở bên con, giúp đỡ cho con, giúp con vững bước trong tương lai. Cha mẹ, quê hương đã dành cho con mọi tình cảm đẹp đẽ nhất.
Qua khổ thơ thứ hai, người cha muốn nói cho con biết được những đức tính cao đẹp của người đồng mình. Người đồng mình Cao đo nỗi buồn - Xa nuôi chí lớn. Tuy cuộc sống vất vả nhưng họ bền bỉ gắn bó với quê hương Người đồng mình mộc mạc, giàu chí khí, niềm tin và ý chí mạnh mẽ. Bằng sự lao động cần cù của chính mình, họ đã làm nên phong tục, tập quán tốt đẹp. Người đồng mình sống nghĩa tình, thuỷ chung với quê hương. Họ biết chấp nhận, vượt qua gian lao thử thách bằng ý chí, niềm tin của chính mình. Con cần phải tự hào với truyền thống quê hương, tự tin vững bước trên đường đời:
Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc
Đây chính là những mong muốn, tình cảm của người cha đối với con. Cha dành cho con tình yêu thương trìu mến, thiết tha, niềm tin tưởng. Cha mong muốn cho con dù con có ở đâu, như thế nào thì con cũng phải biết vươn lên. Con hãy cứ vững bước tiến lên bởi đằng sau con luôn có cha, cha sẽ nâng đỡ con mỗi khi con ngã; giúp đỡ con mỗi khi con gặp khó khăn. Cha muốn con sống như sông như suối, cho dù đi đâu, gặp phải điều gì thì cũng không lo cực nhọc, phải có ý chí, quyết tâm tiến lên, tiếp tục bước đi trên con đường đời, tương lai đang chờ con ở phía trước:
Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ được nhỏ bé Nghe con.
Điều lớn lao nhất mà người cha muốn truyền cho con chính là lòng tự hào với sức sống mạnh mẽ, bền bỉ, với truyền thống cao đẹp, tự tin khi bước vào đời.
Cha mẹ là những người dành cho con những tình cảm thiêng liêng, đẹp đẽ nhất. Đặc biệt là cha, cha đã dành cho con sức sống bền bỉ, sự tự tin trong cuộc sống, ý chí vươn lên mỗi khi gặp khó khăn. Bài thơ đã giúp ta hiểu thêm về sức sống và vẻ đẹp tâm hồn của một dân tộc miền núi, gợi nhắc tình cảm gắn bó với truyền thống, với quê hương.