Biện pháp tu từ điệp ngữ là một kỹ thuật nghệ thuật được sử dụng để nhấn mạnh một ý tưởng, cảm xúc, hoặc chủ đề trong bài thơ. Trong bài thơ "Lời ru của mẹ" của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm, điệp ngữ "lời ru" xuất hiện nhiều lần và mang lại tác dụng sâu sắc, không chỉ về mặt âm điệu mà còn về mặt nội dung, cảm xúc.
1.
Tác dụng nhấn mạnh ý nghĩa của lời ru"Lời ru" trong bài thơ không chỉ là âm thanh của mẹ mà còn là sự gắn kết giữa mẹ và con, giữa thế hệ trước và thế hệ sau. Việc lặp lại "lời ru" khiến hình ảnh người mẹ và sự dịu dàng của lời ru càng thêm gần gũi, thiêng liêng và sâu sắc. Mỗi lần nhắc đến "lời ru", người đọc cảm nhận được một tình yêu vô bờ bến, một sự che chở, nâng niu của người mẹ dành cho con cái. Đồng thời, "lời ru" cũng là hình ảnh mang tính biểu tượng cho tình cảm gia đình, cho những giá trị truyền thống của dân tộc.
2.
Tác dụng tạo nhịp điệu, âm điệuĐiệp ngữ "lời ru" không chỉ có tác dụng về mặt nội dung mà còn làm cho âm điệu của bài thơ trở nên nhẹ nhàng, êm ái. Sự lặp lại này giúp bài thơ có nhịp điệu đều đặn, mượt mà, như chính cách mẹ ru con. Khi đọc bài thơ, người đọc như được cảm nhận không gian yên bình của một buổi tối quê hương, nơi có mẹ bên cạnh và lời ru ngọt ngào vang lên. Đây là một hình thức lặp âm thanh tạo cảm giác ấm áp, vỗ về, giống như sự êm đềm trong những câu hát ru của mẹ.
3.
Tác dụng khắc họa hình ảnh người mẹ và tình yêu thương của mẹMẹ là người luôn hiện diện trong cuộc sống của mỗi con người, đặc biệt là trong những khoảnh khắc đầu đời. Lời ru của mẹ không chỉ là những âm thanh vuốt ve, mà còn là sự truyền tải tình cảm, những giá trị đạo đức, và ước mơ của mẹ dành cho con. Lặp đi lặp lại "lời ru", nhà thơ như muốn khẳng định rằng tình yêu của mẹ không bao giờ vơi cạn, không bao giờ dừng lại, và lời ru của mẹ là một sợi dây gắn kết con với mẹ, con với quê hương, và con với những giá trị vĩnh cửu.
4.
Tác dụng nhắc nhớ, khơi dậy ký ứcĐiệp ngữ "lời ru" cũng có tác dụng khơi gợi lại những ký ức tuổi thơ ngọt ngào trong mỗi con người. Dù đã trưởng thành, những lời ru của mẹ vẫn là một phần không thể quên trong tâm hồn mỗi người. Lời ru, dù trong những lúc bế tắc hay khó khăn, vẫn vang vọng trong lòng, trở thành điểm tựa tinh thần, như một nguồn an ủi vô cùng quý giá.
5.
Tác dụng kết nối quá khứ và hiện tạiMẹ luôn là hình ảnh thiêng liêng trong tâm trí mỗi người. Khi lặp lại "lời ru", nhà thơ không chỉ thể hiện tình mẫu tử mà còn khẳng định rằng tình yêu thương của mẹ luôn tồn tại qua thời gian, dù mẹ có xa con hay đã khuất. Những lời ru ấy trở thành tiếng nói của lịch sử, của văn hóa, của những giá trị bất diệt mà mẹ trao truyền lại cho con cháu. Điệp ngữ này vừa như một lời nhắc nhở về sự tồn tại của những giá trị truyền thống, vừa như một cầu nối giữa các thế hệ.
Kết luận:
Tóm lại, biện pháp tu từ điệp ngữ "lời ru" trong bài thơ "Lời ru của mẹ" không chỉ làm tăng tính nhạc điệu, tạo sự êm ái cho bài thơ mà còn có tác dụng khắc sâu ý nghĩa tình mẹ, tình quê hương. Những lời ru ấy là biểu tượng của tình yêu vô bờ bến, là sự gắn kết giữa các thế hệ, là giá trị vĩnh hằng của cuộc sống.