Chủ thể có năng lực hành vi dân sự là cá nhân có khả năng thực hiện các quyền và nghĩa vụ dân sự thông qua hành vi của mình. Khái niệm này được quy định trong Bộ luật Dân sự của Việt Nam và thường phụ thuộc vào độ tuổi, trạng thái sức khỏe tâm thần và các điều kiện pháp lý khác. Cụ thể như sau:

Theo Điều 19 - Điều 24 Bộ luật Dân sự 2015:

• Người chưa có năng lực hành vi dân sự: Người chưa đủ 6 tuổi, mọi giao dịch dân sự do người đại diện theo pháp luật thực hiện.
• Người có năng lực hành vi dân sự một phần: Người từ đủ 6 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi, có thể tự mình thực hiện giao dịch dân sự phù hợp với lứa tuổi, nhưng giao dịch quan trọng cần người đại diện đồng ý.
• Người có đầy đủ năng lực hành vi dân sự: Người từ đủ 18 tuổi trở lên, không bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi.
• Người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự: Người nghiện ma túy, nghiện các chất kích thích mạnh khác, làm ảnh hưởng đến đời sống gia đình và xã hội. Các giao dịch lớn phải có sự đồng ý của người giám hộ hoặc người đại diện.
• Người mất năng lực hành vi dân sự: Người do tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi do mắc bệnh tâm thần hoặc bệnh khác làm mất khả năng nhận thức và điều khiển hành vi. Giao dịch sẽ do người giám hộ thực hiện.

• Bảo vệ quyền lợi của cá nhân: Quy định giúp bảo vệ các chủ thể yếu thế như trẻ em hoặc người bệnh.
• Đảm bảo an toàn trong giao dịch dân sự: Các bên tham gia giao dịch với người có năng lực hành vi đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ hợp pháp.
• Tạo cơ sở pháp lý rõ ràng: Phân định quyền và trách nhiệm của các chủ thể dân sự theo năng lực.

• Trường hợp người có đầy đủ năng lực hành vi nhưng thực hiện các giao dịch trái pháp luật (ví dụ lừa đảo), họ phải chịu trách nhiệm hoàn toàn.
• Những người mất hoặc bị hạn chế năng lực hành vi cần có người giám hộ hoặc đại diện hợp pháp để thực hiện quyền lợi.

Cụ thể hóa bằng luật giúp hệ thống pháp lý bảo vệ tốt hơn quyền lợi của các nhóm đối tượng trong xã hội.