Đọc văn bản sau:THĂNG LONG THÀNH HOÀI CỔ(*)
Đề số 04: Đọc văn bản sau:
THĂNG LONG THÀNH HOÀI CỔ(*)
(Bà Huyện Thanh Quan)
Tạo hóa gây chi cuộc hí trường(1)
Đến nay thấm thoắt mấy tinh sương(2)
Lối xưa xe ngựa hồn thu thảo(3),
Nền cũ lâu đài bóng tịch dương(4),
Đá vẫn trơ gan cùng tuế nguyệt(5),
Nước còn cau mặt với tang thương(6)
Ngàn năm gương cũ soi kim cổ.
Cảnh đấy người đây luống đoạn trường(7)
(Nguồn: Nguyễn Tường Phượng, Phan Văn Sách, Bùi Hữu Sủng, Việt văn diễn giảng hậu bán thế kỷ thứ XIX, Trường Nguyễn Khuyến xuất bản, Hà Nội, 1953)
Chú giải:
(*) Thăng Long là kinh đô nước ta từ đời nhà Lý đến đời nhà Lê, đến đời Minh Mệnh nhà Nguyễn thì đổi ra tỉnh Hà Nội. Đi qua cố đô, Bà Huyện Thanh Quan, đại biểu cho giai cấp sĩ phu Bắc Hà, bâng khuâng trước sự di đô đổi triều, đau lòng trước sự tang thương.
(1)Hí trường: Sân khấu diễn tuồng. Ở đây dùng ví với cuộc đời, vì nối tiếp hết lớp này tiếp lớp khác, luôn biến đổi;
(2)Tinh sương: Một năm, tinh là sao, mỗi năm di chuyển một vòng, sương theo thời tiết, mỗi năm giáng một lần;
(3)Thu thảo: Cỏ mùa thu;
(4)Tịch dương: Bóng mặt trời lúc chiều tà;
(5)Tuế nguyệt: Năm tháng;
(6)Tang thương: Do chữ "thương hải biến vi tang điền" (biển xanh biến thành ruộng dâu), chỉ việc sự vật thay đổi;
(7)Đoạn trường: Đau lòng đứt ruột.
Câu 1. Xác định thể thơ, phong cách ngôn ngữ, phương thức biểu đạt chính của bài thơ.
Câu 2. Những câu thơ nào gợi lên hình ảnh hoang tàn, phế tích của kinh thành xưa?
Câu 3. Chỉ ra 03 từ Hán Việt được sử dụng trong bài thơ. Hãy nhận xét về ngôn ngữ thơ của bà Huyện Thanh Quan.
Câu 4. Em cảm nhận được gì về tâm trạng của tác giả trong hai câu thơ sau: "Lối xưa xe ngựa hồn thu thảo/Nền cũ lâu đài bóng tịch dương".
Câu 5. Nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật đối trong hai câu thơ sau: Đá vẫn trơ gan cùng tuế nguyệt/Nước còn cau mặt với tang thương".
Câu 6. Em hiểu như thế nào về nhan đề của bài thơ?
Câu 7. Bài thơ gợi cho em suy nghĩ gì về thái độ trân trọng những giá trị của quá khứ?
Câu 8. Nhận xét về ngôn ngữ thơ của bà Huyện Thanh Quan sử dụng trong bài thơ.
Câu 9. Nêu cảm nhận về tâm trạng của tác giả thể hiện trong bài thơ.
Câu 10. Viết đoạn văn ngắn (7 – 10 dóng) nêu suy nghĩ về sự cần thiết phải trân trọng những giá trị trong quá khứ.