Soạn bài: Bố cục của văn bản Ngữ văn 8 tập 1

Nội dung bài học

   + Bố cục của văn bản là sự tổ chức các đoạn văn để thể hiện chủ đề. Văn bản thường có bố cục ba phần: mở bài, thân bài, kết bài.

   + Phần Mở bài nêu chủ đề của văn bản, phần Thân bài trình bày các khía cạnh của chủ đề. Phần Kết bài tổng kết chủ để của văn bản.

   + Nội dung phần Thân bài được trình bày theo trình tự tùy thuộc vào kiểu văn bản, chủ để, ý đồ giao tiếp của người viết. Nhìn chung, nội dung ấy thường được sắp xếp theo trình tự thời gian và không gian, theo sự phát triển của sự việc hay theo mạch suy luận, sao cho phù hợp với sự triển khai chủ đề và sự tiếp nhận của người đọc.

I.BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN

1. Văn bản có thể chia làm 3 phần:

   + Phần 1: Câu đầu tiên.

   + Phần 2: Từ Học trò đến không cho vào thăm.

   + Phần 3: Khi ông mất đến hết.

2. Phần 1: giới thiệu nhà giáo Chu Văn An.

Phần 2: Những câu chuyện về đạo đức làm thầy của Chu Văn An.

Phần 3: Sự kính trọng của người đời sau đối với Chu Văn An.

3. Các phần trên cùng tập trung thể hiện chủ đề của văn bản.

4. Bố cục của văn bản gồm 3 phần, phần đầu giới thiệu về chủ đề, phần hai làm rõ chủ đề, phần ba tổng kết lại chủ đề. Các phần này có quan hệ chặt chẽ với nhau.

II. CÁCH BỐ TRÍ, SẮP XẾP NỘI DUNG PHẦN THÂN BÀI CỦA VĂN BẢN

1.Phần thân bài kể về sự kiện: đi đến trường, tham gia khai giảng ở sân trường và tham dự buổi học đầu tiên. Các sự kiện ấy được sắp xếp theo trình tự thời gian.

2. Diễn biến tâm trạng của cậu bé Hồng: nhớ mẹ, thương mẹ phải cực khổ vất vả -> căm tức những điều xấu xa đã bóp nghẹt cuộc sống của mẹ con cậu bé -> vỡ òa sung sướng khi được gặp mẹ.

3. Trình tự miêu tả thường sử dụng: tổng thể -> chi tiết; khái quát -> cụ thể; xa -> gần, gần -> xa.

4. Các sự việc được sắp xếp theo trình tự thời gian.

5. Nội dung phần thân bài thường được sắp xếp theo trình tự thời gian hoặc không gian, theo sự phát triển của sự việc hoặc mạch suy luận.

Luyện tập

Câu 1 (trang 26 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):

a, Các ý được trình bày theo trình tự miêu tả từ xa đến gần, từ khái quát đến cụ thể.

b, Các ý được trình bày theo trình tự thời gian, từ sáng đến chiều, tối.

c, Các ý được trình bày theo trình tự thời gian, theo dòng chảy của lịch sử.

Câu 2 (trang 27 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):

Lòng thương mẹ của chú bé Hồng:

   + Sự căm ghét những điều xấu xa đã làm khổ mẹ (qua cuộc nói chuyện với bà cô).

   + Niềm hạnh phúc vỡ òa khi được gặp lại mẹ.

Câu 3 (trang 27 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):

Cách sắp xếp này chưa hợp lý. Cần phải giải thích ý nghĩa câu tụ ngữ trước rồi mới chứng minh tính đúng đắn của nó.