Chứng minh nhận định qua việc phân tích chi tiết bài thơ (phân tích nội dung và nghệ thuật của tác phẩm)
Đề bài: Xuân Diệu khẳng định thơ hay là “ hay cả hồn
lẫn xác, hay cả bài”.Hãy chứng minh qua bài thơ Quê hương của Tế Hanh.
Chứng minh nhận định qua việc phân tích chi tiết bài thơ ( PT nội dung và nghệ thuật của tác phẩm)
* Nội dung bài thơ (Đây là luận điểm chủ yếu: kết hợp phân tích cả nội dung và nghệ thuật).
+ Vị trí, nghề nghiệp: Hai câu đầu giới thiệu về vị trí rất đặc biệt và nghề chài lưới của làng quê tác giả.
+ Cảnh ra khơi đánh cá: Đó là cảnh rất đẹp, đầy khí thế với những hình ảnh thật đẹp và ấn tượng về thời tiết, con người, cánh buồm.
“ Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng
……………………………………….
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió”
- Thời tiết trong lành, sáng sủa, mát mẻ: trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng. Con người khỏe mạnh: Dân trai tráng.
- Chiếc thuyền được so sánh và nhân hóa như: con tuấn mã rất hăng hái vượt trường giang.
- Cánh buồm là hình ảnh thơ độc đáo, sáng tạo được so sánh như mảnh hồn làng, nhân hóa như con người biết “Rướn thân trắng” để thâu góp gió.
+ Cảnh trở về thật ồn ào, đông đúc, yên bình,
tươi vui, no đủ, một bức tranh ấm cúng, giàu sự sống, thơ mộng với lời cảm tạ chân tình của người dân chài.
“ Ngày hôm sau ồn ào trên bến đỗ
……………………………………
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ”
- Hình ảnh người dân chài vừa tả thực vừa sáng tạo với nước da nhuộm nắng gió, thân hình vạm vỡ thấm đậm vị mặn mòi, nồng tỏa vị xa xăm của biển.
- Con thuyền được nhân hóa như có một tâm hồn tinh tế biết nằm nghỉ ngơi và lắng nghe.
- Người viết có một tâm
1. Mở bài: Có thể mở bài theo nhiều cách nhưng
phải:
- Dẫn dắt được vấn đề và hướng vào nhận định của Xuân Diệu về thơ hay phải là “ hay cả hồn lẫn xác, hay cả bài”.
- Khẳng định bài thơ “Quê hương” của Tế Hanh đúng với nhận định về thơ của thi sĩ Xuân Diệu.
2.Thân bài.
2.1
Giải thích nhận định
+Xuân Diệu thật tinh tế khi quan niệm về thơ hay, thơ hay phải là “ hay
cả hồn lẫn xác, hay cả bài”. “Hồn” ở
đây chính là nội dung, là tình cảm, là tấm lòng, là hiện thực và điều gửi gắm của tác giả vào bài thơ, còn “xác” là
nghệ thuật thơ hay chính là hình thức thơ, là cấu tứ, thể thơ, ngôn từ, nhịp điệu, giọng điệu, hình ảnh thơ, là cái phản ánh nội dung của bài thơ. Có thể
thấy quan niệm của Xuân Diệu thật toàn vẹn, đầy đủ và hài hòa về thơ hay, phải là một thi sĩ, một người am hiểu và từng trải về nghệ thuật mới có cái nhìn sâu
sắc đến vậy.
+ Cái hồn trong bài thơ Quê hương
của Tế Hanh chính là tình cảm yêu nhớ quê hương của nhà thơ, tình cảm ấy hướng về vị trí địa lí, nghề nghiệp của làng, là cảnh dân làng ra khơi đánh cá, cảnh
trở về, là hình ảnh con thuyền và những chàng trai miền biển đầy thơ mộng, là cánh buồm căng gió, là nỗi nhớ chơi vơi, da diết, còn xác trong bài thơ là thể
thơ tám chữ, hình ảnh thơ bay bổng, lãng mạn, ngôn từ, giọng điệu trong sáng, thiết tha, là phương thức miêu tả kết hợp với biểu cảm và các biện pháp tu từ
được sử dụng tinh tế, hài hòa.
2 2.
hồn tinh tế, tài hoa, có tấm lòng gắn bó sâu nặng với quê hương.
+ Nỗi nhớ quê hương: Biểu cảm trực tiếp với nỗi nhớ biển, cá, cánh buồm, thuyền, mùi biển… tất cả được cảm nhận bằng tấm tình trung hiếu của người con xa quê.
“ Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ
………………………………………
Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá”
* Nghệ thuật ( luận điểm phụ)
- Quê hương là bài thơ trữ tình, phương
thức biểu đạt chủ yếu là biểu cảm. Ngòi bút miêu tả thẫm đẫm cảm xúc. Hình ảnh, ngôn từ đẹp, bay bổng, lãng mạn, biện pháp nhân hóa, so sánh độc đáo thổi linh
hồn vào sự vật.
- Sáng tạo hình ảnh thơ rất phong phú, chính
xác, chân thực qua ngôn ngữ giản dị.
3. Kết bài
- Học sinh khái quát bài thơ và đánh giá nhận định
Mở bài:
Các em tự viết
Thân bài: Viết hoàn chỉnh theo gợi ý các luận điểm của cô
1. Giải
thích tổng quát:
- Hoài Thanh khẳng định: “Văn chương gây cho ta
những tình cảm ta không có”, tức là khẳng định các tác phẩm văn chương có
khả năng khơi dậy những tình cảm, rung cảm đẹp đẽ cho mỗi người khi tiếp cận tác phẩm.
- Ông còn khẳng định: “Văn chương luyện cho ta
những tình cảm ta sẵn có”
, tức là nhấn mạnh khả năng văn chương bồi đắp tâm
hồn, tình cảm của mỗi người thêm sâu sắc, thêm đẹp đẽ, bền vững.
à Ý nghĩa của câu nói Hoài Thanh: Nhận định đã
khái quát một cách sâu sắc hai vấn đề: khái quát quy luật sáng tạo và tiếp nhận văn chương: đều xuất phát từ tình cảm, cảm xúc của tác giả và bạn đọc; khái
quát chức năng giáo dục và thẩm mỹ của văn chương đối với con người.
LĐ 2: Phân
tích, chứng minh nhận định:
- Nêu hoàn cảnh ra đời và nội dung ý nghĩa của bài thơ “Những cánh buồm” bài thơ
(em tự viết). Bài thơ là minh chứng cho nhận định của Hoài Thanh.
* Chứng minh cho vế 1: “Văn chương gây cho ta
những tình cảm ta không có”
,tức là khẳng định các tác phẩm văn chương có
khả năng khơi dậy những tình cảm, rung cảm đẹp đẽ cho mỗi người khi tiếp cận tác phẩm. Bài thơ “Những cánh buồm” khơi dậy và làm đẹp thêm tình yêu gia đình,
đặc biệt là tình phụ tử thiêng liêng sâu nặng quê hương, đất nước cho mỗi người đọc qua niềm tự hào của tác giả khi giới thiệu về quê hương mình một cách đầy
trìu mến. (Trích thơ vào và phân tích).
* Chứng minh vế 2: “Văn chương luyện cho ta những
tình cảm ta sẵn có”, tức là nhấn mạnh khả năng văn chương bồi đắp tâm hồn,
tình cảm của mỗi người thêm sâu sắc, thêm đẹp đẽ, bền vững. Bài thơ khơi dậy và làm đẹp thêm tình phụ tử thiêng liêng, yêu quê hương, đất nước cho mỗi người
đọc qua việc ngợi ca vẻ đẹp của …. (Khi
trình bày, HS phải phân tích được các hình ảnh vừa chân thực, vừa bay bổng lãng mạn, bất ngờ; từ ngữ chọn lọc; biện pháp tu
từ
độc đáo; nhịp thơ tha thiết, lời thơ giản dị, đằm thắm,…)
LĐ3.
Đánh giá:
Tâm hồn trong sáng, tình cảm thiết tha của nhà thơ đối với con trai, với quê hương đã khơi dậy, bồi đắp thêm cho mỗi bạn đọc tình yêu gia đình, con người, tình yêu quê hương, đất nước. Đây
chính là chức năng giáo dục và thẩm mỹ của văn chương đối với con người, là yếu tố quyết định cho sức sống bền vững của một tác phẩm văn học trong lòng độc
giả.
lẫn xác, hay cả bài”.Hãy chứng minh qua bài thơ Quê hương của Tế Hanh.
Chứng minh nhận định qua việc phân tích chi tiết bài thơ ( PT nội dung và nghệ thuật của tác phẩm)
* Nội dung bài thơ (Đây là luận điểm chủ yếu: kết hợp phân tích cả nội dung và nghệ thuật).
+ Vị trí, nghề nghiệp: Hai câu đầu giới thiệu về vị trí rất đặc biệt và nghề chài lưới của làng quê tác giả.
+ Cảnh ra khơi đánh cá: Đó là cảnh rất đẹp, đầy khí thế với những hình ảnh thật đẹp và ấn tượng về thời tiết, con người, cánh buồm.
“ Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng
……………………………………….
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió”
- Thời tiết trong lành, sáng sủa, mát mẻ: trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng. Con người khỏe mạnh: Dân trai tráng.
- Chiếc thuyền được so sánh và nhân hóa như: con tuấn mã rất hăng hái vượt trường giang.
- Cánh buồm là hình ảnh thơ độc đáo, sáng tạo được so sánh như mảnh hồn làng, nhân hóa như con người biết “Rướn thân trắng” để thâu góp gió.
+ Cảnh trở về thật ồn ào, đông đúc, yên bình,
tươi vui, no đủ, một bức tranh ấm cúng, giàu sự sống, thơ mộng với lời cảm tạ chân tình của người dân chài.
“ Ngày hôm sau ồn ào trên bến đỗ
……………………………………
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ”
- Hình ảnh người dân chài vừa tả thực vừa sáng tạo với nước da nhuộm nắng gió, thân hình vạm vỡ thấm đậm vị mặn mòi, nồng tỏa vị xa xăm của biển.
- Con thuyền được nhân hóa như có một tâm hồn tinh tế biết nằm nghỉ ngơi và lắng nghe.
- Người viết có một tâm
1. Mở bài: Có thể mở bài theo nhiều cách nhưng
phải:
- Dẫn dắt được vấn đề và hướng vào nhận định của Xuân Diệu về thơ hay phải là “ hay cả hồn lẫn xác, hay cả bài”.
- Khẳng định bài thơ “Quê hương” của Tế Hanh đúng với nhận định về thơ của thi sĩ Xuân Diệu.
2.Thân bài.
2.1
Giải thích nhận định
+Xuân Diệu thật tinh tế khi quan niệm về thơ hay, thơ hay phải là “ hay
cả hồn lẫn xác, hay cả bài”. “Hồn” ở
đây chính là nội dung, là tình cảm, là tấm lòng, là hiện thực và điều gửi gắm của tác giả vào bài thơ, còn “xác” là
nghệ thuật thơ hay chính là hình thức thơ, là cấu tứ, thể thơ, ngôn từ, nhịp điệu, giọng điệu, hình ảnh thơ, là cái phản ánh nội dung của bài thơ. Có thể
thấy quan niệm của Xuân Diệu thật toàn vẹn, đầy đủ và hài hòa về thơ hay, phải là một thi sĩ, một người am hiểu và từng trải về nghệ thuật mới có cái nhìn sâu
sắc đến vậy.
+ Cái hồn trong bài thơ Quê hương
của Tế Hanh chính là tình cảm yêu nhớ quê hương của nhà thơ, tình cảm ấy hướng về vị trí địa lí, nghề nghiệp của làng, là cảnh dân làng ra khơi đánh cá, cảnh
trở về, là hình ảnh con thuyền và những chàng trai miền biển đầy thơ mộng, là cánh buồm căng gió, là nỗi nhớ chơi vơi, da diết, còn xác trong bài thơ là thể
thơ tám chữ, hình ảnh thơ bay bổng, lãng mạn, ngôn từ, giọng điệu trong sáng, thiết tha, là phương thức miêu tả kết hợp với biểu cảm và các biện pháp tu từ
được sử dụng tinh tế, hài hòa.
2 2.
hồn tinh tế, tài hoa, có tấm lòng gắn bó sâu nặng với quê hương.
+ Nỗi nhớ quê hương: Biểu cảm trực tiếp với nỗi nhớ biển, cá, cánh buồm, thuyền, mùi biển… tất cả được cảm nhận bằng tấm tình trung hiếu của người con xa quê.
“ Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ
………………………………………
Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá”
* Nghệ thuật ( luận điểm phụ)
- Quê hương là bài thơ trữ tình, phương
thức biểu đạt chủ yếu là biểu cảm. Ngòi bút miêu tả thẫm đẫm cảm xúc. Hình ảnh, ngôn từ đẹp, bay bổng, lãng mạn, biện pháp nhân hóa, so sánh độc đáo thổi linh
hồn vào sự vật.
- Sáng tạo hình ảnh thơ rất phong phú, chính
xác, chân thực qua ngôn ngữ giản dị.
3. Kết bài
- Học sinh khái quát bài thơ và đánh giá nhận định
Mở bài:
Các em tự viết
Thân bài: Viết hoàn chỉnh theo gợi ý các luận điểm của cô
1. Giải
thích tổng quát:
- Hoài Thanh khẳng định: “Văn chương gây cho ta
những tình cảm ta không có”, tức là khẳng định các tác phẩm văn chương có
khả năng khơi dậy những tình cảm, rung cảm đẹp đẽ cho mỗi người khi tiếp cận tác phẩm.
- Ông còn khẳng định: “Văn chương luyện cho ta
những tình cảm ta sẵn có”
, tức là nhấn mạnh khả năng văn chương bồi đắp tâm
hồn, tình cảm của mỗi người thêm sâu sắc, thêm đẹp đẽ, bền vững.
à Ý nghĩa của câu nói Hoài Thanh: Nhận định đã
khái quát một cách sâu sắc hai vấn đề: khái quát quy luật sáng tạo và tiếp nhận văn chương: đều xuất phát từ tình cảm, cảm xúc của tác giả và bạn đọc; khái
quát chức năng giáo dục và thẩm mỹ của văn chương đối với con người.
LĐ 2: Phân
tích, chứng minh nhận định:
- Nêu hoàn cảnh ra đời và nội dung ý nghĩa của bài thơ “Những cánh buồm” bài thơ
(em tự viết). Bài thơ là minh chứng cho nhận định của Hoài Thanh.
* Chứng minh cho vế 1: “Văn chương gây cho ta
những tình cảm ta không có”
,tức là khẳng định các tác phẩm văn chương có
khả năng khơi dậy những tình cảm, rung cảm đẹp đẽ cho mỗi người khi tiếp cận tác phẩm. Bài thơ “Những cánh buồm” khơi dậy và làm đẹp thêm tình yêu gia đình,
đặc biệt là tình phụ tử thiêng liêng sâu nặng quê hương, đất nước cho mỗi người đọc qua niềm tự hào của tác giả khi giới thiệu về quê hương mình một cách đầy
trìu mến. (Trích thơ vào và phân tích).
* Chứng minh vế 2: “Văn chương luyện cho ta những
tình cảm ta sẵn có”, tức là nhấn mạnh khả năng văn chương bồi đắp tâm hồn,
tình cảm của mỗi người thêm sâu sắc, thêm đẹp đẽ, bền vững. Bài thơ khơi dậy và làm đẹp thêm tình phụ tử thiêng liêng, yêu quê hương, đất nước cho mỗi người
đọc qua việc ngợi ca vẻ đẹp của …. (Khi
trình bày, HS phải phân tích được các hình ảnh vừa chân thực, vừa bay bổng lãng mạn, bất ngờ; từ ngữ chọn lọc; biện pháp tu
từ
độc đáo; nhịp thơ tha thiết, lời thơ giản dị, đằm thắm,…)
LĐ3.
Đánh giá:
Tâm hồn trong sáng, tình cảm thiết tha của nhà thơ đối với con trai, với quê hương đã khơi dậy, bồi đắp thêm cho mỗi bạn đọc tình yêu gia đình, con người, tình yêu quê hương, đất nước. Đây
chính là chức năng giáo dục và thẩm mỹ của văn chương đối với con người, là yếu tố quyết định cho sức sống bền vững của một tác phẩm văn học trong lòng độc
giả.