Viết bài văn phân tích bài thơ
Viết bài văn phân tích bài thơ Đau lòng lũ lụt miền Trung của nhà thơ Phạm Ngọc San Mưa giăng mắc nỗi buồn nhân thế Mờ chân mây dâu bể đón đưa Ai làm bão tố gió mưa Đời chan nước mắt, héo dưa kiếp người! Ngày rát mặt, ngang trời mưa đổ Đêm giá băng sương nhỏ lệ rơi Mây đen phủ kín bầu trời Sinh linh chết đứng giữa trời nước non! Nghe gió thổi lòng cồn bão tố Tiếng mưa rơi thác đổ ngàn xa Lũ ơi, sấp ngửa ập oà Nước ơi, trắng xoá lệ nhoà bóng quê! Mưa gấp khúc đường về nẻo cũ Bong bóng trôi theo lũ cuốn đê Bàn tay kêu cứu - tái tê Thò qua mái ngói bốn bề nước trôi! Nhìn trẻ nhỏ màn trời chiếu nước Các cụ già rét mướt tái xanh Cuộc đời lúc rách lúc lành Người mình chia sẻ đã thành bản năng! Cùng một bọc, chung cành chung gốc Nào cùng chia bão lốc gió sương “Nhiễu điều phủ lấy giá gương”...! (Phạm Ngọc San, Chạng vạng hoa đèn, NXB Hội Nhà văn, Hà nội,2011, trang 79-80) *Chú thích: Phạm Ngọc San (1944 - 2020), bút danh khác Phạm Thôn Nhân, sinh tại xã Song Lãng, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình, sống tại Hà Nội, hội viên Hội Tự động hoá Việt Nam. Phạm Ngọc San là một nhà thơ có nhiều tác phẩm giàu cảm xúc, đặc biệt là những bài thơ về quê hương, đất nước:Vầng trăng trong mưa , Hoàng hôn không yên lặng, Sao Hôm trên sân thượng
* Làm theo dàn ý:
1. Giới thiệu tác giả, tác phẩm - Giới thiệu khái quát tác giả Phạm Ngọc San - Giới thiệu tác phẩm thơ: "Đau lòng lũ lụt miền Trung" là một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông, thể hiện nỗi đau xót trước cảnh lũ lụt tàn phá miền Trung.
2. Phân tích tác phẩm: *Nỗi xót xa của nhà thơ trước những hậu quả lũ lụt đem lại cho người dân miền Trung - Cảnh tượng thiên nhiên dữ dội, tàn khốc và nỗi lòng của tác giả khi chứng kiến cảnh tang thương (Khổ 1)
+ Khắc họa sự hung dữ của thiên nhiên thể hiện không khí u ám, căng thẳng, làm nổi bật sự đối lập với cuộc sống bình yên trước đó: “Mưa giăng mắc, mờ chân mây, bão tố gió mưa”:
+ Nỗi đau đớn, xót xa khi chứng kiến tai họa bão dông:Đời chan nước mắt, héo dưa kiếp người. - Những đau thương, mất mát trong thiên tai ( Khổ 2-3)
+ Câu thơ Mây đen nỡ kín lòng người diễn tả bầu trời kéo mây đen trút mưa lũ khiến người dân ngửa mặt trông lên chỉ thầy một màu đen tối.
+ Lũ lụt ở miền Trung là một thiên tai nghiêm trọng, làm người dân điêu đứng, khổ sở Sinh linh chết đứng giữa trời nước non!
+ Tiếng kêu thống thiết của người dân trước hoàn cảnh đáng thương: Lũ ơi; nước ơi khi nước lũ dâng ngập tràn tất cả.
+ Nỗi ngậm ngùi của người dân trước cảnh quê hương đang bị nhấn chím trong nước: lòng cồn bão tố, lệ nhòa - Nước lũ dâng cao, dìm ngập tất cả làng quê (Khổ 4)
+ Cảnh làng quê chìm trong nước lũ, tất cả trắng băng màu nước.
+ Hình ảnh bàn tay con người tuyệt vọng tìm kiếm sự giúp đỡ: từ láy tái tê gợi cảm giác buốt lạnh, xót xa
*Lời kêu gọi giúp đỡ, đùm bọc, yêu thương đồng bào gặp khó khăn. Thông điệp tác giả muốn gửi đến bạn đọc - Lời nhắn nhủ của nhà thơ ( Khổ 5)
+ Những mảnh đời bất hạnh, sống sót sau cơn bão lũ: Lũ nhỏ màn trời chiếu nước/ các cụ già rét mướt tái xanh
-> trải qua cơn thập tử nhất sinh, trở thành vô gia cư, đói rét
+ Lóe sáng niềm tin, hi vọng về truyền thống lá lành, đùm lá rách ,tinh thần yêu thương giúp đỡ lẫn nhau trong khó khăn hoạn nạn của người Việt Nam ta.
- Lời kêu gợi hãy yêu thương và giúp đỡ đồng bào khi khó khăn, hoạn nạn (Khổ cuối)
+ “Cùng một bọc, chung cành chung gốc” cùng là con Rồng cháu Tiên nên phải yêu thương, đùm bọc trong khó khăn, hoạn nạn.
+ “Nào cùng chia bão lốc gió sương” ẩn dụ cho những khó khăn, vất vả của đời người trong cuộc sống
+ Khổ thơ khuyết một dòng và trích câu ca dao kết hợp với dấu chấm lửng thể hiện nhiều điều chưa nói hết như để cho người đọc tự liên tưởng và trả lời tiếp
-> Bài thơ là một tiếng kêu đau xót trước những mất mát, đau thương của người dân miền Trung trong bão lũ. Nhưng cũng từ đó thể hiện sự gắn bó sâu sắc của tác giả với quê hương và niềm tin vào sức mạnh của nhân dân miền Trung, nhân dân Việt Nam. *Đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm
-Tác dụng của thể thơ song thất lục bát (giàu nhạc điệu, ngắt nhịp đa dạng, gieo vần chân) Dẫn chứng
- Sử dụng thành công, câu hỏi tư từ, các BPTT… Dẫn chứng
- Ngôn ngữ tự nhiên, mộc mạc, bài thơ có giá trị nhân văn sâu sắc, khơi gợi lòng nhân ái, sự đồng cảm của mọi người...
* Khái quát, liên hệ mở rộng - Khẳng định về giá trị nội dung, nghệ thuật của bài thơ.
- Suy nghĩ của bản thân.
* Làm theo dàn ý:
1. Giới thiệu tác giả, tác phẩm - Giới thiệu khái quát tác giả Phạm Ngọc San - Giới thiệu tác phẩm thơ: "Đau lòng lũ lụt miền Trung" là một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông, thể hiện nỗi đau xót trước cảnh lũ lụt tàn phá miền Trung.
2. Phân tích tác phẩm: *Nỗi xót xa của nhà thơ trước những hậu quả lũ lụt đem lại cho người dân miền Trung - Cảnh tượng thiên nhiên dữ dội, tàn khốc và nỗi lòng của tác giả khi chứng kiến cảnh tang thương (Khổ 1)
+ Khắc họa sự hung dữ của thiên nhiên thể hiện không khí u ám, căng thẳng, làm nổi bật sự đối lập với cuộc sống bình yên trước đó: “Mưa giăng mắc, mờ chân mây, bão tố gió mưa”:
+ Nỗi đau đớn, xót xa khi chứng kiến tai họa bão dông:Đời chan nước mắt, héo dưa kiếp người. - Những đau thương, mất mát trong thiên tai ( Khổ 2-3)
+ Câu thơ Mây đen nỡ kín lòng người diễn tả bầu trời kéo mây đen trút mưa lũ khiến người dân ngửa mặt trông lên chỉ thầy một màu đen tối.
+ Lũ lụt ở miền Trung là một thiên tai nghiêm trọng, làm người dân điêu đứng, khổ sở Sinh linh chết đứng giữa trời nước non!
+ Tiếng kêu thống thiết của người dân trước hoàn cảnh đáng thương: Lũ ơi; nước ơi khi nước lũ dâng ngập tràn tất cả.
+ Nỗi ngậm ngùi của người dân trước cảnh quê hương đang bị nhấn chím trong nước: lòng cồn bão tố, lệ nhòa - Nước lũ dâng cao, dìm ngập tất cả làng quê (Khổ 4)
+ Cảnh làng quê chìm trong nước lũ, tất cả trắng băng màu nước.
+ Hình ảnh bàn tay con người tuyệt vọng tìm kiếm sự giúp đỡ: từ láy tái tê gợi cảm giác buốt lạnh, xót xa
*Lời kêu gọi giúp đỡ, đùm bọc, yêu thương đồng bào gặp khó khăn. Thông điệp tác giả muốn gửi đến bạn đọc - Lời nhắn nhủ của nhà thơ ( Khổ 5)
+ Những mảnh đời bất hạnh, sống sót sau cơn bão lũ: Lũ nhỏ màn trời chiếu nước/ các cụ già rét mướt tái xanh
-> trải qua cơn thập tử nhất sinh, trở thành vô gia cư, đói rét
+ Lóe sáng niềm tin, hi vọng về truyền thống lá lành, đùm lá rách ,tinh thần yêu thương giúp đỡ lẫn nhau trong khó khăn hoạn nạn của người Việt Nam ta.
- Lời kêu gợi hãy yêu thương và giúp đỡ đồng bào khi khó khăn, hoạn nạn (Khổ cuối)
+ “Cùng một bọc, chung cành chung gốc” cùng là con Rồng cháu Tiên nên phải yêu thương, đùm bọc trong khó khăn, hoạn nạn.
+ “Nào cùng chia bão lốc gió sương” ẩn dụ cho những khó khăn, vất vả của đời người trong cuộc sống
+ Khổ thơ khuyết một dòng và trích câu ca dao kết hợp với dấu chấm lửng thể hiện nhiều điều chưa nói hết như để cho người đọc tự liên tưởng và trả lời tiếp
-> Bài thơ là một tiếng kêu đau xót trước những mất mát, đau thương của người dân miền Trung trong bão lũ. Nhưng cũng từ đó thể hiện sự gắn bó sâu sắc của tác giả với quê hương và niềm tin vào sức mạnh của nhân dân miền Trung, nhân dân Việt Nam. *Đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm
-Tác dụng của thể thơ song thất lục bát (giàu nhạc điệu, ngắt nhịp đa dạng, gieo vần chân) Dẫn chứng
- Sử dụng thành công, câu hỏi tư từ, các BPTT… Dẫn chứng
- Ngôn ngữ tự nhiên, mộc mạc, bài thơ có giá trị nhân văn sâu sắc, khơi gợi lòng nhân ái, sự đồng cảm của mọi người...
* Khái quát, liên hệ mở rộng - Khẳng định về giá trị nội dung, nghệ thuật của bài thơ.
- Suy nghĩ của bản thân.