Đọc văn bản sau:
Thuở còn thơ ngày hai buổi đến trường Yêu quê hương qua từng trang sách nhỏ: “Ai bảo chăn trâu là nỗi đau?” Tôi mơ ngủ nghe chim hót trên cao Những ngày trốn học Đuổi bướm cầu ao Mẹ bắt được... No roi nào đã được hoàn thành! Có cô bé ở nhà Nhìn tôi cười khúc khích Mắt đen tròn quá đi thôi... | Cách bùng nổ mạng Rồi chiến trường bất kỳ lúc nào Quê tôi đầy bóng giặc Từ biệt mẹ tôi đi Cô bé nhà bên - (có ai ngờ!) Cũng vào du kích Tôi phải điều gì đó vẫn cười khúc khích Mắt đen tròn (thương thương quá đi thôi!) Giữa cuộc hành quân không được trả lời Đơn vị đi qua, tôi sẽ xem lại... đầy trời nhưng xin tôi ấm mãi mãi... |
(Trích Quê hương , Giang Nam, dẫn theo Quê Hương - Tập thơ từ miền Nam gửi ra , NXB Văn Học, 1962)
Chú thích:
Giang Nam tên thật là Nguyễn Sung (1929-2023), sinh ra ở một gia đình nhà Nho bình dân yêu và ước , tại làng Bình Trị, tổng Hiệp Trung, huyện Tân Định, phủ Bình Hòa, tỉnh Khánh Hòa.
“Quê hương” được sáng tác năm 1960 là bài thơ nổi tiếng nhất của nhà thơ Giang Nam. Bài thơ “Quê hương” đạt giải nhì về thơ tạp chí Văn nghệ năm 1961. Nguyên mẫu của “ cô bé nhà bên” là vợ của ông. Ông sáng tác bài thơ tại căn cứ của Tỉnh Quảng Khánh Hòa dưới chân núi Hòn Dù khi nghe hung tin vợ con bị bắt và thủ tiêu. Cuối năm 1961, khi đang ở căn cứ tại Củ Chi (Thành phố Hồ Chí Minh), ông bất ngờ biết vợ con vẫn còn sống, đã về quê tại Nha Trang sinh sống an toàn. Tòa án không đủ cơ sở buộc tội là vợ cộng sản nên tự thanh toán ngay tại tòa. Giang Nam cảm xúc lại mã hóa khai thác và làm tiếp hai bài thơ: Ngày mai đi đón em và Con còn sống.
Dựa vào văn bản, chỉ ra hai kỷ niệm được nhắc tới thuở còn thơ của nhân vật tôi
