Anh/Chị có nhận xét gì về con người Lê Lợi qua việc ông “khuyến cáo người hào kiệt, nên cùng hết sức giúp đỡ muôn dân, chớ có dấu tiếng, dấu tài để cho thiên hạ lầm than lâu nữa”?
Nay các thành đã phá, duy còn thành Đông Quan chưa hạ xong. Vì thế ta ăn không ngon, ngồi
không yên, ngày đêm lo buồn. Tả hữu chưa có người. Ta làm chủ tướng, mà một là già yếu vô tài,
hai là ít học, ít biết, ba là trách nhiệm nặng khó đảm đương, và chưa đặt được các Tướng Quốc,
Thái Bảo, Thái Phó, Thái Uý, Đại Nguyên súy còn khuyết. Các quan làm việc nước mười phần
mới được có một hai. Cho nên khuất tất cầu hiền, khuyến cáo người hào kiệt, nên cùng hết sức giúp
đỡ muôn dân, chớ có dấu tiếng, dấu tài để cho thiên hạ lầm than lâu nữa. Hoặc giả có bậc cao khiết
thư Tứ Hạo(1), chính ẩn như Tử Phòng(2), thì cũng nên vì dân ra cứu nạn, đợi lúc thành công toại chí
thì về ở núi rừng, không ai ngăn cấm.
(Năm Đinh Mùi , Lê Thái Tổ đóng quân tại Bồ Đề trên sông Lô, chép theo Sử Ký).
(Chiếu khuyến dụ hào kiệt – Trích Ức Trai tập, tập thượng, Nguyễn Trãi, NXB Văn học 1994, tr134)
Chú thích:
(1) Tứ Hạo: bốn ông già ở cuối đời Tần là Đông Viên công, Lộc Lý tiên sinh, Lý Quý, Hạ Hoàng công, tránh loạn ẩn
ở núi Trường-sơn. Hán Cao tổ muốn mời ra không được.
(3) Tử Phòng: Trương Lương tự là Tử Phòng, giúp Hán Cao tổ đánh thiên hạ. Khi công thành được phong Lưu hầu
rồi ông lui về theo học thuật thần tiên.
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Xác định thể loại của văn bản trên
Câu 2. Theo đoạn trích, ngoài các thành đã phá thì còn thành nào chưa hạ xong?
Câu 3. Trong đoạn trích, Lê Lợi khuyên các bậc hào kiệt điều gì?
Câu 4. Anh/Chị hiểu như thế nào về câu văn: Các quan làm việc nước mười phần mới được có một
hai. Cho nên khuất tất cầu hiền, khuyến cáo người hào kiệt, nên cùng hết sức giúp đỡ muôn dân,
chớ có dấu tiếng, dấu tài để cho thiên hạ lầm than lâu nữa ?
Câu 5. Qua văn bản, hãy cho biết nguyên nhân nào khiến Lê Thái Tổ (tức Lê Lợi) “ăn không ngon,
ngồi không yên, ngày đêm lo buồn.”?
Câu 6. Anh/Chị có nhận xét gì về con người Lê Lợi qua việc ông “khuyến cáo người hào kiệt, nên
cùng hết sức giúp đỡ muôn dân, chớ có dấu tiếng, dấu tài để cho thiên hạ lầm than lâu nữa”?
không yên, ngày đêm lo buồn. Tả hữu chưa có người. Ta làm chủ tướng, mà một là già yếu vô tài,
hai là ít học, ít biết, ba là trách nhiệm nặng khó đảm đương, và chưa đặt được các Tướng Quốc,
Thái Bảo, Thái Phó, Thái Uý, Đại Nguyên súy còn khuyết. Các quan làm việc nước mười phần
mới được có một hai. Cho nên khuất tất cầu hiền, khuyến cáo người hào kiệt, nên cùng hết sức giúp
đỡ muôn dân, chớ có dấu tiếng, dấu tài để cho thiên hạ lầm than lâu nữa. Hoặc giả có bậc cao khiết
thư Tứ Hạo(1), chính ẩn như Tử Phòng(2), thì cũng nên vì dân ra cứu nạn, đợi lúc thành công toại chí
thì về ở núi rừng, không ai ngăn cấm.
(Năm Đinh Mùi , Lê Thái Tổ đóng quân tại Bồ Đề trên sông Lô, chép theo Sử Ký).
(Chiếu khuyến dụ hào kiệt – Trích Ức Trai tập, tập thượng, Nguyễn Trãi, NXB Văn học 1994, tr134)
Chú thích:
(1) Tứ Hạo: bốn ông già ở cuối đời Tần là Đông Viên công, Lộc Lý tiên sinh, Lý Quý, Hạ Hoàng công, tránh loạn ẩn
ở núi Trường-sơn. Hán Cao tổ muốn mời ra không được.
(3) Tử Phòng: Trương Lương tự là Tử Phòng, giúp Hán Cao tổ đánh thiên hạ. Khi công thành được phong Lưu hầu
rồi ông lui về theo học thuật thần tiên.
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Xác định thể loại của văn bản trên
Câu 2. Theo đoạn trích, ngoài các thành đã phá thì còn thành nào chưa hạ xong?
Câu 3. Trong đoạn trích, Lê Lợi khuyên các bậc hào kiệt điều gì?
Câu 4. Anh/Chị hiểu như thế nào về câu văn: Các quan làm việc nước mười phần mới được có một
hai. Cho nên khuất tất cầu hiền, khuyến cáo người hào kiệt, nên cùng hết sức giúp đỡ muôn dân,
chớ có dấu tiếng, dấu tài để cho thiên hạ lầm than lâu nữa ?
Câu 5. Qua văn bản, hãy cho biết nguyên nhân nào khiến Lê Thái Tổ (tức Lê Lợi) “ăn không ngon,
ngồi không yên, ngày đêm lo buồn.”?
Câu 6. Anh/Chị có nhận xét gì về con người Lê Lợi qua việc ông “khuyến cáo người hào kiệt, nên
cùng hết sức giúp đỡ muôn dân, chớ có dấu tiếng, dấu tài để cho thiên hạ lầm than lâu nữa”?