Đọc đoạn văn và thực hiện các yêu cầu bên dưới
VAN BAN 2
NỮ THÂN MẶT TRỜI VÀ MẶT TRĂNG
Thần thoai Vi
Vua trên trời là Ngọc Hoàng có hai có con gái đẹp. Ngọc Hoàng yêu quý
hai nàng nên cho các nàng hàng ngày luân phiên nhau đi xem xét mọi việc
của hạ giới để báo lại cho nhà Trời. Có gái đầu tên là Mặt Trời được ngôi kiệu
hoa có bốn người khiêng. Bốn người này chia làm hai tập: một tốp già và một
tốp trẻ. Tốp các cụ già khiêng kiệu luôn luôn lo làm trọn phận sự, chăm chỉ
vào công việc nên cô Mặt Trời thường đi một vòng rất nhanh. Còn tốp trẻ bản
tính là cả nên những lần được phân công khiêng kiệu thường về muộn. Vì thế,
mỗi lần Mặt Trời đi với tốp trẻ thì ngày dài và đi với tốp già thì ngày lại ngắn.
Mặt Trăng là có em tính tình nóng này còn hơn cả cô chị. Sức nóng của cô
đã làm hại cho con người và muôn vật khá nhiều, ấy thế mà cò vẫn cử chồng
lòn", đi đâu cũng sà vào khiến cho người dân vô cùng kinh hải. Trần gian
khổ sở vì có Mặt Trăng, họ đã kêu ca rất nhiều, tiếng kêu thấu lên Thượng giới
khiến cho bà mẹ đã định lấy tro mà bôi lên mặt cô để giảm bớt sức nóng đi.
Nhưng Ngọc Hoàng chiều con, nên không để cho vợ làm việc ấy.
Bấy giờ ở dưới trấn có một chàng trai tên là Quải. Quải là con mồ côi
nhưng lại có một thân thế cực kì to lớn và sức khoẻ tuyệt vời. Trước những
hành động tại ác của cô Mặt Trăng, Quải quyết tâm trị cho một mẻ. Anh ta
đón đường có Trăng trên một đỉnh núi cao và trữ sẵn một đồng cát thật lớn.
Hàm ấy, cô Mặt Trăng vẫn quen thói cũ vừa đi vừa sà xuống để nhìn muốn
vật. Quải chờ cho cô ta đến gắn rồi bất thình lình bốc cát ném túi bụi vào mắt,
vào mặt mũi cô. Cô Trăng đang rong chơi, bị tấn công đột ngột, nhắm mắt lại
nhưng đất đã dính đầy mặt và chui cả trong mắt. Có ta hốt hoảng vội vụt bay
lên cao lánh ra xa chỗ Quải đứng. Từ đó trở đi cô không dám sà xuống gần
mặt đất nữa. Mặt mũi cô bị cát dính chặt nên không còn sáng được như xưa.
Sau này tính tình của cô trở nên dịu dàng, hiền lành hơn, ở dưới trấn ai cùng
thích. Người ta nói mỗi lần cô ngoảnh mặt xuống nhân gian thì lúc đó là trăng
rằm, cô quay lưng tức là ba mươi, mùng một, còn cô trở sang trái, sang phải
là thời kì trăng hạ huyền” hoặc thượng huyền". Còn những khi trăng
quãng, ấy là lúc cát bụi trát mặt bị gió thổi bay tung ra.
" Chồng làm: (cách ăn nói) cụt lần và với về hỗn xược, gây khó chịu.
là Hạ huyền: thời gian vào khoảng đầu tuần cuối cùng của tháng âm lịch, Mặt Trăng đã
khuyết thành hình bán nguyệt (thường là ngày 22 hoặc 23 âm lịch).
a Thượng huyền: thời gian vào khoảng giữa của nửa đầu tháng âm lịch, khi Mặt Trăng có
hình bán nguyệt (thường là các ngày 7, 8, 9 âm lịch).
11
Lại nói chuyện chống của hai núi thần này. Đó là một con gia rất to khoe
Không rõ gấu từ đầu đến và Ngọc Hoàng đã gà các cô gái của mình cho giáu tôi
bao giờ. Chỉ biết rằng gấu rất hay ghen nên theo dõi sự đã lại của hai vợ mình
rất chặt chẽ. Thỉnh thoảng gấu lại đòi chung tình với một người. Lúc đó là lúc
ở dưới trần gian thường gọi là nhật thực hay nguyệt thực. Gặp những ngày
này, nhân gian lại phải đánh chiêng, đánh trống rầm ri để cho gấu sợ mà lui ra
mau. Vì gấu làm như vậy thì có hại cho mùa màng và các nữ thần này cũng vì
vậy mà xao những công việc.
(Theo Viện Văn học. Tuyển tập văn học dân gian Việt Nam, tập 1: Thần
thoại – truyền thuyết, NXB Giáo dục, 1999, trố1 – 62)
BÀI TẬP ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 2
1. Trong truyện, nhân vật Quải là người như thế nào? Theo anh/chị, chi tiết
Quải ném cắt túi bụi vào Mặt Trăng được tác giả dân gian xây dựng nhằm
muc dich gi?
2. Anh/Chị hãy phân tích tác dụng của biện pháp nghệ thuật nổi bật trong
truyện Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng,
3. Hãy nêu nội dung chính của truyện Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng
4. Trong truyện, nữ thần Mặt Trời, Mặt Trăng được Ngọc Hoàng giao nhiệm
vụ gi? Qua hai nữ thân, tác giả dân gian đã giải thích các hiện tượng tự
nhiên nào?
5. Theo anh/chị, cách giải thích hiện tượng tự nhiên trong truyện Nữ thất
Mặt Trời và Mặt Trăng có giống với cách giải thích mà anh/chị biết không
Vì sao?
6. Bảng hiểu biết của mình, anh/chị hãy giải thích rõ hơn chu kỉ xuất hiện củ.
Mặt Trăng trong chi tiết sau: “Người ta nói mỗi lần có ngoảnh mặt xuốn
nhân gian thì lúc đó là trăng rằm, cô quay lưng tức là ba mươi, mùng một, có
cô trở sang trái, sang phải tức là thời kỳ trăng hạ huyền hoặc thượng huyền
12
NỮ THÂN MẶT TRỜI VÀ MẶT TRĂNG
Thần thoai Vi
Vua trên trời là Ngọc Hoàng có hai có con gái đẹp. Ngọc Hoàng yêu quý
hai nàng nên cho các nàng hàng ngày luân phiên nhau đi xem xét mọi việc
của hạ giới để báo lại cho nhà Trời. Có gái đầu tên là Mặt Trời được ngôi kiệu
hoa có bốn người khiêng. Bốn người này chia làm hai tập: một tốp già và một
tốp trẻ. Tốp các cụ già khiêng kiệu luôn luôn lo làm trọn phận sự, chăm chỉ
vào công việc nên cô Mặt Trời thường đi một vòng rất nhanh. Còn tốp trẻ bản
tính là cả nên những lần được phân công khiêng kiệu thường về muộn. Vì thế,
mỗi lần Mặt Trời đi với tốp trẻ thì ngày dài và đi với tốp già thì ngày lại ngắn.
Mặt Trăng là có em tính tình nóng này còn hơn cả cô chị. Sức nóng của cô
đã làm hại cho con người và muôn vật khá nhiều, ấy thế mà cò vẫn cử chồng
lòn", đi đâu cũng sà vào khiến cho người dân vô cùng kinh hải. Trần gian
khổ sở vì có Mặt Trăng, họ đã kêu ca rất nhiều, tiếng kêu thấu lên Thượng giới
khiến cho bà mẹ đã định lấy tro mà bôi lên mặt cô để giảm bớt sức nóng đi.
Nhưng Ngọc Hoàng chiều con, nên không để cho vợ làm việc ấy.
Bấy giờ ở dưới trấn có một chàng trai tên là Quải. Quải là con mồ côi
nhưng lại có một thân thế cực kì to lớn và sức khoẻ tuyệt vời. Trước những
hành động tại ác của cô Mặt Trăng, Quải quyết tâm trị cho một mẻ. Anh ta
đón đường có Trăng trên một đỉnh núi cao và trữ sẵn một đồng cát thật lớn.
Hàm ấy, cô Mặt Trăng vẫn quen thói cũ vừa đi vừa sà xuống để nhìn muốn
vật. Quải chờ cho cô ta đến gắn rồi bất thình lình bốc cát ném túi bụi vào mắt,
vào mặt mũi cô. Cô Trăng đang rong chơi, bị tấn công đột ngột, nhắm mắt lại
nhưng đất đã dính đầy mặt và chui cả trong mắt. Có ta hốt hoảng vội vụt bay
lên cao lánh ra xa chỗ Quải đứng. Từ đó trở đi cô không dám sà xuống gần
mặt đất nữa. Mặt mũi cô bị cát dính chặt nên không còn sáng được như xưa.
Sau này tính tình của cô trở nên dịu dàng, hiền lành hơn, ở dưới trấn ai cùng
thích. Người ta nói mỗi lần cô ngoảnh mặt xuống nhân gian thì lúc đó là trăng
rằm, cô quay lưng tức là ba mươi, mùng một, còn cô trở sang trái, sang phải
là thời kì trăng hạ huyền” hoặc thượng huyền". Còn những khi trăng
quãng, ấy là lúc cát bụi trát mặt bị gió thổi bay tung ra.
" Chồng làm: (cách ăn nói) cụt lần và với về hỗn xược, gây khó chịu.
là Hạ huyền: thời gian vào khoảng đầu tuần cuối cùng của tháng âm lịch, Mặt Trăng đã
khuyết thành hình bán nguyệt (thường là ngày 22 hoặc 23 âm lịch).
a Thượng huyền: thời gian vào khoảng giữa của nửa đầu tháng âm lịch, khi Mặt Trăng có
hình bán nguyệt (thường là các ngày 7, 8, 9 âm lịch).
11
Lại nói chuyện chống của hai núi thần này. Đó là một con gia rất to khoe
Không rõ gấu từ đầu đến và Ngọc Hoàng đã gà các cô gái của mình cho giáu tôi
bao giờ. Chỉ biết rằng gấu rất hay ghen nên theo dõi sự đã lại của hai vợ mình
rất chặt chẽ. Thỉnh thoảng gấu lại đòi chung tình với một người. Lúc đó là lúc
ở dưới trần gian thường gọi là nhật thực hay nguyệt thực. Gặp những ngày
này, nhân gian lại phải đánh chiêng, đánh trống rầm ri để cho gấu sợ mà lui ra
mau. Vì gấu làm như vậy thì có hại cho mùa màng và các nữ thần này cũng vì
vậy mà xao những công việc.
(Theo Viện Văn học. Tuyển tập văn học dân gian Việt Nam, tập 1: Thần
thoại – truyền thuyết, NXB Giáo dục, 1999, trố1 – 62)
BÀI TẬP ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 2
1. Trong truyện, nhân vật Quải là người như thế nào? Theo anh/chị, chi tiết
Quải ném cắt túi bụi vào Mặt Trăng được tác giả dân gian xây dựng nhằm
muc dich gi?
2. Anh/Chị hãy phân tích tác dụng của biện pháp nghệ thuật nổi bật trong
truyện Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng,
3. Hãy nêu nội dung chính của truyện Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng
4. Trong truyện, nữ thần Mặt Trời, Mặt Trăng được Ngọc Hoàng giao nhiệm
vụ gi? Qua hai nữ thân, tác giả dân gian đã giải thích các hiện tượng tự
nhiên nào?
5. Theo anh/chị, cách giải thích hiện tượng tự nhiên trong truyện Nữ thất
Mặt Trời và Mặt Trăng có giống với cách giải thích mà anh/chị biết không
Vì sao?
6. Bảng hiểu biết của mình, anh/chị hãy giải thích rõ hơn chu kỉ xuất hiện củ.
Mặt Trăng trong chi tiết sau: “Người ta nói mỗi lần có ngoảnh mặt xuốn
nhân gian thì lúc đó là trăng rằm, cô quay lưng tức là ba mươi, mùng một, có
cô trở sang trái, sang phải tức là thời kỳ trăng hạ huyền hoặc thượng huyền
12