Đọc kĩ bài thơ và điền thông tin vào bảng sau
BUỔI CHIỀU LỮ THỨ
(Bà Huyện Thanh Quan)
Chiều trời bảng lảng bóng hoàng hôn,
Tiếng ốc xa đưa vẳng trống đồn.
Gác mái, ngư ông về viễn phố,
Gõ sừng, mục tử lại cô thôn.
Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi,
Dặm liễu sương sa khách bước dồn.
Kẻ chốn trang đài, người lữ thứ,
Lấy ai mà kể nỗi hàn ôn?
(Hồng Ân, Tùng Thư, Bà Huyện Thanh Quan – Hồ Xuân Hương,
NXB Hội Nhà văn 2012)
Chú thích:
Bà Huyện Thanh Quan tên thật là Nguyễn Thị Hinh, người làng Nghi Tàm, huyện Hoàn Long, tỉnh Hà Đông (nay thuộc Hà Nội). Bà nên duyên với ông Lưu Nguyên Ôn (Lưu Nghi), người làng Nguyệt Áng, huyện Thanh Trì, làm Tri huyện Thanh Quan (Đông Hưng, tỉnh Thái Bình) thời vua Nguyễn, nên bà thường được gọi theo chức vụ của chồng là Bà Huyện Thanh Quan.
Bà nổi tiếng là một nữ sĩ học rộng, tài cao, từng được vua Tự Đức (có thuyết là vua Minh Mạng) mời vào làm “Cung trung giáo tập” dạy học cho các cung phi và công chúa.
Bà Huyện Thanh Quan là một nữ thi sĩ nổi tiếng trong thời cận đại của văn học Việt Nam. Thơ của bà điêu luyện, chuẩn mực về niêm luật nhưng cũng hàm súc và giàu nhạc điệu. Sở trường của bà là thơ Nôm với thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Thơ Bà Huyện Thanh Quan thể hiện lòng yêu mến phong cảnh thiên nhiên và tâm trạng ai hoài trước sự đổi thay của thế sự.
“Buổi chiều lữ thứ” là một trong những bài thơ Đường luật tiêu biểu của bà. Bài thơ được sáng tác trong những tháng ngày nữ sĩ trên đường thiên lí vào kinh đô Huế nhận chức nữ quan trong triều Nguyễn. Bài thơ thể hiện nỗi lòng nhớ nhà, nhớ quê; đồng thời thể hiện sự chán chường của nữ thi sĩ với triều đại hiện tại và khát khao về ánh hào quang của quá khứ.
Câu 1 (2,0 điểm). Đọc kĩ bài thơ và điền thông tin vào bảng sau:
Các yếu tố
Biểu hiện trong bài thơ
Thể thơ
Niêm
24. 8. NV. PBCT 05
Gieo vần
Đối
Luật
Nhân vật trữ tình
Đối tượng trữ tình
Cảm xúc, tâm trạng của nhân vật trữ tình
Câu 2 (1,0 điểm). Xác định không gian, thời gian nghệ thuật trong bài thơ. Câu 3 (1,5 điểm). Phân tích nghệ thuật đối và hiệu quả thẩm mĩ của chúng ở 2 câu thơ sau:
Gác mái, ngư ông về viễn phố,
Gõ sừng, mục tử lại cô thôn.
Câu 5 (0,5 điểm). Nêu tác dụng của câu hỏi tu từ ở cuối bài thơ.
PHẦN VIẾT (5,0 điểm).
Viết đoạn văn (khoảng 8 – 10 câu) phân tích hai câu thơ em ấn tượng nhất trong bài thơ Buổi chiều lữ thứ, trong đó có sử dụng 01 từ Hán Việt (Gạch chân và chú thích rõ).
- HẾT-
(Bà Huyện Thanh Quan)
Chiều trời bảng lảng bóng hoàng hôn,
Tiếng ốc xa đưa vẳng trống đồn.
Gác mái, ngư ông về viễn phố,
Gõ sừng, mục tử lại cô thôn.
Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi,
Dặm liễu sương sa khách bước dồn.
Kẻ chốn trang đài, người lữ thứ,
Lấy ai mà kể nỗi hàn ôn?
(Hồng Ân, Tùng Thư, Bà Huyện Thanh Quan – Hồ Xuân Hương,
NXB Hội Nhà văn 2012)
Chú thích:
Bà Huyện Thanh Quan tên thật là Nguyễn Thị Hinh, người làng Nghi Tàm, huyện Hoàn Long, tỉnh Hà Đông (nay thuộc Hà Nội). Bà nên duyên với ông Lưu Nguyên Ôn (Lưu Nghi), người làng Nguyệt Áng, huyện Thanh Trì, làm Tri huyện Thanh Quan (Đông Hưng, tỉnh Thái Bình) thời vua Nguyễn, nên bà thường được gọi theo chức vụ của chồng là Bà Huyện Thanh Quan.
Bà nổi tiếng là một nữ sĩ học rộng, tài cao, từng được vua Tự Đức (có thuyết là vua Minh Mạng) mời vào làm “Cung trung giáo tập” dạy học cho các cung phi và công chúa.
Bà Huyện Thanh Quan là một nữ thi sĩ nổi tiếng trong thời cận đại của văn học Việt Nam. Thơ của bà điêu luyện, chuẩn mực về niêm luật nhưng cũng hàm súc và giàu nhạc điệu. Sở trường của bà là thơ Nôm với thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Thơ Bà Huyện Thanh Quan thể hiện lòng yêu mến phong cảnh thiên nhiên và tâm trạng ai hoài trước sự đổi thay của thế sự.
“Buổi chiều lữ thứ” là một trong những bài thơ Đường luật tiêu biểu của bà. Bài thơ được sáng tác trong những tháng ngày nữ sĩ trên đường thiên lí vào kinh đô Huế nhận chức nữ quan trong triều Nguyễn. Bài thơ thể hiện nỗi lòng nhớ nhà, nhớ quê; đồng thời thể hiện sự chán chường của nữ thi sĩ với triều đại hiện tại và khát khao về ánh hào quang của quá khứ.
Câu 1 (2,0 điểm). Đọc kĩ bài thơ và điền thông tin vào bảng sau:
Các yếu tố
Biểu hiện trong bài thơ
Thể thơ
Niêm
24. 8. NV. PBCT 05
Gieo vần
Đối
Luật
Nhân vật trữ tình
Đối tượng trữ tình
Cảm xúc, tâm trạng của nhân vật trữ tình
Câu 2 (1,0 điểm). Xác định không gian, thời gian nghệ thuật trong bài thơ. Câu 3 (1,5 điểm). Phân tích nghệ thuật đối và hiệu quả thẩm mĩ của chúng ở 2 câu thơ sau:
Gác mái, ngư ông về viễn phố,
Gõ sừng, mục tử lại cô thôn.
Câu 5 (0,5 điểm). Nêu tác dụng của câu hỏi tu từ ở cuối bài thơ.
PHẦN VIẾT (5,0 điểm).
Viết đoạn văn (khoảng 8 – 10 câu) phân tích hai câu thơ em ấn tượng nhất trong bài thơ Buổi chiều lữ thứ, trong đó có sử dụng 01 từ Hán Việt (Gạch chân và chú thích rõ).
- HẾT-