Đọc đoạn trích sau:
I. ĐỌC HIỂU (4.0 điểm) Đọc đoạn trích sau:
ĐÁ TRỎ BÔNG
[...] Năm Khờ chín tuổi, mẹ dắt nó lên ngọn núi Trời này, bảo ngồi đó đợi đá trổ bông mẹ lên đón. Rồi bà mẹ trẻ xuống núi, biệt dạng. Chị chủ quán nước ngay bên sườn núi vẫn còn nhớ gương mặt cô gái đó, “trẻ măng, đem con đi bỏ mà mặt tỉnh bơ, trứng giỡn với mấy thằng kiếm củi". Chắc là sớm làm mẹ đơn thân, không mang vác nổi thằng nhỏ khờ căm đặt đâu ngồi đó. Chắc là ngủ quên trên có rồi đẻ Khờ, như những bà mẹ Việt cổ xưa vẫn cấn bầu nhờ uống nước trong gáo dừa, ướm chân vào dấu chân lạ.
Thằng nhỏ từng có cái tên tử tế, nhưng người xóm núi quên mất rồi. Nói cho cùng, làm gi có tên nào hợp với nó, bằng tên Khờ. Trong thân xác thằng con trai sắp ba mươi, là một tri khôn của trẻ con năm bảy tuổi. Thời gian không làm mai một cái niềm tin rồi đá trổ bông, mẹ đón về.
Sống nhờ chén cơm của cư dân triền núi, nhưng Khờ chưa bao giờ làm họ tiếc vì đã nuôi dưỡng mình. Nhờ chỉ thằng nhỏ cũng làm, và nặng nhọc cỡ nào cũng không than vãn. Mưa nó đi cọ rửa những bậc đá đóng rêu, che giúp mái nhà ai đó, công bà Chín Sầu Đâu đi hốt thuốc nam chữa đau khớp, đón thằng Đen kẹt ở trường trong giông gió. Hạn qua nó kiểm củi phơi khô chất đầy miều hoang, cả xóm xài mút mùa không hết. Mùa khô nào họ cũng uống nước mưa một tay Khở gánh, từ ngôi chùa gần chân núi Xanh. Suốt ba chục năm, duy nhất một lần Khờ rời núi chừng tuần lễ. Nó bị sét đánh. Cái đầu
trọc của núi mà nó đang chăn giữ, không hiểu sao hay bị sét xuống thăm, đến cây cối
không mọc nổi. Bữa đó giông khô, Khờ lom khom gom mớ thuốc nam chùa gửi phơi, thì bị
sét quật lăn ra, tóc cháy xém. Câu đầu tiên nó nói khi tỉnh dậy, "đá trổ bông chưa?"
Tới ông trời còn không bứng thẳng Khờ ra khỏi mở đá đó, người núi Xanh nói. Đúng lúc Khờ lại thêm một lượt gánh nữa ngang qua chỗ quán nước tôi ngồi cùng mấy bà trong xóm, nhe răng cười. Ở Khờ không có vẻ gì bơ vơ, dù đang một mình bơi giữa đá và năng. Ngay khi nó bị che khuất bởi một cua gắt trên đường mòn, cũng để lại cảm giác ấm áp, chắc nịch. Khó giải thích, nhất là nhân vật ấy mang trong mình một câu chuyện mủi lòng.
Hỏi mẹ Khờ có từng quay lại không, người núi Xanh nói biết đâu, giờ nhiều du khách lên đây, mặt mũi ai cũng dáo dác như ai, nhớ sao nổi người phụ nữ mấy chục năm về trước. Thằng nhỏ hay bị du khách ghẹo, họ xung mẹ nè con, mau về với mẹ. “Mẹ tui nói chừng đã trổ bông mời lên đón, giờ có trổ xíu nào đâu", Khờ nói. Chỉ một lời dối ầu ơ, nhưng với bộ não ngờ nghệch của Khờ, đã thành một thứ dây trói bền dai, buộc nó mãi trên đỉnh núi. Mẹ Khờ có ở đây, chắc gì lay chuyển được nó, đả chưa nở bông nào.
Dân núi Xanh có lần hối tiếc, khi xúm nhau thuyết phục Khờ, rằng đảm đả đó đâu thể trổ bông được, sét đánh quá chừng mà, nhìn thì biết, tới cỏ còn không mọc nổi. Khờ nói luôn, vậy mấy cục đá hông bị trời đánh thể nào cũng có bông. Từ bữa đó nó leo trèo khắp núi. Lo bông đá đang trổ ở hang hốc nào đó, nơi nó chưa mò tới. Còn cả xóm thì phấp phỏng
sợ nó trượt chân. Mình mà nói núi này đã đực khó ra bông, Khờ sẽ hỏi, vậy núi nào mới có? Tôi hình dung vậy, khi ngó thằng nhỏ vừa gánh xong đôi nước cuối cùng trong ngày, đổ vào cái khạp da bỏ đặt ngay đỉnh trọc. Nước ấy dành cho du khách uống đỡ khát. Dù họ chỉ dùng rửa mặt, rưa chân, hắt vào người nhau cho vui.
Nắng vẫn xéo xắt, chưa chịu nguội. Tôi quay lại đúng cải chân núi mà vài tiếng đồng hồ trước mình đứng ngán ngẩm vì nắng và hồ Xanh cạn đáy. Nghĩ chắc cũng không cần trèo lên chỉ, quá biết trên đó có những thứ gì, lại miễu cậu miễu cô, lại những quán xá đu theo vách đá, lại bày bản mấy thứ thần dược từ cỏ cây meo mốc chở đâu.
Nhưng Khờ xuất hiện, với đôi thùng nước treo đầu gánh, rủ khơi khơi, lên núi chơi, bông đã nay mai sẽ trổ.
(Theo Hành lý hư vô, Nguyễn Ngọc Tư (*), Nxb Trẻ, 2019, tr.5-9)
(*) Nguyễn Ngọc Tư sinh năm 1976, quê ở Cà Mau. Chị là nữ nhà văn trẻ của Hội Nhà văn Việt Nam, thường viết về những điều gần gũi nhất xung quanh cuộc sống của mình bằng
giọng văn đậm chất Nam Bộ. Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 (0.5 điểm). Xác định ngôi kể của văn bản Đá trổ bông.
Câu 2 (0.5 điểm). Tìm những chi tiết trong câu chuyện để chứng minh rằng không ai có thể lay chuyển niềm tin Đá trổ bông của Khờ.
Câu 3 (1.0 điểm). Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ liệt trong những câu văn sau: Sống nhờ chén cơm của cư dân triền núi, nhưng Khô chưa bao giờ làm họ tiếc vì đã nuôi dưỡng mình. Nhờ chi thằng nhỏ cũng làm, và nặng nhọc cỡ nào cũng không than vãn. Mưa nó đi cọ rửa những bậc đá đóng rêu, che giúp mái nhà ai đó, cõng bà Chín Sầu Đâu đi hốt thuốc nam chữa đau khớp, đón thẳng Đen kẹt ở trường trong giông gió. Hạn qua nó kiếm củi phơi khô chất đầy miều hoang, cả xóm xài mút mùa không hết. Mùa khô nào họ cũng uống nước mưa một tay Khờ gánh, từ ngôi chùa gân chân núi Xanh.
Câu 4 (1.0 điểm). Nêu suy nghĩ của em về chi tiết: Khi bị sét đánh quật, lúc tỉnh dậy, câu nói đầu tiên của Khờ là: đá trổ bông chưa?
Câu 5 (1.0 điểm). Trình bày thông điệp cuộc sống mà em đúc rút được cho bản thân từ
đoạn ngữ liệu trên.
II. VIẾT (6.0 điểm)
Câu 1 (2.0 điểm). Từ đoạn trích trên, em hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích nhân vật thằng Khờ trong tác phẩm Đá trổ bông của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư.
ĐÁ TRỎ BÔNG
[...] Năm Khờ chín tuổi, mẹ dắt nó lên ngọn núi Trời này, bảo ngồi đó đợi đá trổ bông mẹ lên đón. Rồi bà mẹ trẻ xuống núi, biệt dạng. Chị chủ quán nước ngay bên sườn núi vẫn còn nhớ gương mặt cô gái đó, “trẻ măng, đem con đi bỏ mà mặt tỉnh bơ, trứng giỡn với mấy thằng kiếm củi". Chắc là sớm làm mẹ đơn thân, không mang vác nổi thằng nhỏ khờ căm đặt đâu ngồi đó. Chắc là ngủ quên trên có rồi đẻ Khờ, như những bà mẹ Việt cổ xưa vẫn cấn bầu nhờ uống nước trong gáo dừa, ướm chân vào dấu chân lạ.
Thằng nhỏ từng có cái tên tử tế, nhưng người xóm núi quên mất rồi. Nói cho cùng, làm gi có tên nào hợp với nó, bằng tên Khờ. Trong thân xác thằng con trai sắp ba mươi, là một tri khôn của trẻ con năm bảy tuổi. Thời gian không làm mai một cái niềm tin rồi đá trổ bông, mẹ đón về.
Sống nhờ chén cơm của cư dân triền núi, nhưng Khờ chưa bao giờ làm họ tiếc vì đã nuôi dưỡng mình. Nhờ chỉ thằng nhỏ cũng làm, và nặng nhọc cỡ nào cũng không than vãn. Mưa nó đi cọ rửa những bậc đá đóng rêu, che giúp mái nhà ai đó, công bà Chín Sầu Đâu đi hốt thuốc nam chữa đau khớp, đón thằng Đen kẹt ở trường trong giông gió. Hạn qua nó kiểm củi phơi khô chất đầy miều hoang, cả xóm xài mút mùa không hết. Mùa khô nào họ cũng uống nước mưa một tay Khở gánh, từ ngôi chùa gần chân núi Xanh. Suốt ba chục năm, duy nhất một lần Khờ rời núi chừng tuần lễ. Nó bị sét đánh. Cái đầu
trọc của núi mà nó đang chăn giữ, không hiểu sao hay bị sét xuống thăm, đến cây cối
không mọc nổi. Bữa đó giông khô, Khờ lom khom gom mớ thuốc nam chùa gửi phơi, thì bị
sét quật lăn ra, tóc cháy xém. Câu đầu tiên nó nói khi tỉnh dậy, "đá trổ bông chưa?"
Tới ông trời còn không bứng thẳng Khờ ra khỏi mở đá đó, người núi Xanh nói. Đúng lúc Khờ lại thêm một lượt gánh nữa ngang qua chỗ quán nước tôi ngồi cùng mấy bà trong xóm, nhe răng cười. Ở Khờ không có vẻ gì bơ vơ, dù đang một mình bơi giữa đá và năng. Ngay khi nó bị che khuất bởi một cua gắt trên đường mòn, cũng để lại cảm giác ấm áp, chắc nịch. Khó giải thích, nhất là nhân vật ấy mang trong mình một câu chuyện mủi lòng.
Hỏi mẹ Khờ có từng quay lại không, người núi Xanh nói biết đâu, giờ nhiều du khách lên đây, mặt mũi ai cũng dáo dác như ai, nhớ sao nổi người phụ nữ mấy chục năm về trước. Thằng nhỏ hay bị du khách ghẹo, họ xung mẹ nè con, mau về với mẹ. “Mẹ tui nói chừng đã trổ bông mời lên đón, giờ có trổ xíu nào đâu", Khờ nói. Chỉ một lời dối ầu ơ, nhưng với bộ não ngờ nghệch của Khờ, đã thành một thứ dây trói bền dai, buộc nó mãi trên đỉnh núi. Mẹ Khờ có ở đây, chắc gì lay chuyển được nó, đả chưa nở bông nào.
Dân núi Xanh có lần hối tiếc, khi xúm nhau thuyết phục Khờ, rằng đảm đả đó đâu thể trổ bông được, sét đánh quá chừng mà, nhìn thì biết, tới cỏ còn không mọc nổi. Khờ nói luôn, vậy mấy cục đá hông bị trời đánh thể nào cũng có bông. Từ bữa đó nó leo trèo khắp núi. Lo bông đá đang trổ ở hang hốc nào đó, nơi nó chưa mò tới. Còn cả xóm thì phấp phỏng
sợ nó trượt chân. Mình mà nói núi này đã đực khó ra bông, Khờ sẽ hỏi, vậy núi nào mới có? Tôi hình dung vậy, khi ngó thằng nhỏ vừa gánh xong đôi nước cuối cùng trong ngày, đổ vào cái khạp da bỏ đặt ngay đỉnh trọc. Nước ấy dành cho du khách uống đỡ khát. Dù họ chỉ dùng rửa mặt, rưa chân, hắt vào người nhau cho vui.
Nắng vẫn xéo xắt, chưa chịu nguội. Tôi quay lại đúng cải chân núi mà vài tiếng đồng hồ trước mình đứng ngán ngẩm vì nắng và hồ Xanh cạn đáy. Nghĩ chắc cũng không cần trèo lên chỉ, quá biết trên đó có những thứ gì, lại miễu cậu miễu cô, lại những quán xá đu theo vách đá, lại bày bản mấy thứ thần dược từ cỏ cây meo mốc chở đâu.
Nhưng Khờ xuất hiện, với đôi thùng nước treo đầu gánh, rủ khơi khơi, lên núi chơi, bông đã nay mai sẽ trổ.
(Theo Hành lý hư vô, Nguyễn Ngọc Tư (*), Nxb Trẻ, 2019, tr.5-9)
(*) Nguyễn Ngọc Tư sinh năm 1976, quê ở Cà Mau. Chị là nữ nhà văn trẻ của Hội Nhà văn Việt Nam, thường viết về những điều gần gũi nhất xung quanh cuộc sống của mình bằng
giọng văn đậm chất Nam Bộ. Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 (0.5 điểm). Xác định ngôi kể của văn bản Đá trổ bông.
Câu 2 (0.5 điểm). Tìm những chi tiết trong câu chuyện để chứng minh rằng không ai có thể lay chuyển niềm tin Đá trổ bông của Khờ.
Câu 3 (1.0 điểm). Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ liệt trong những câu văn sau: Sống nhờ chén cơm của cư dân triền núi, nhưng Khô chưa bao giờ làm họ tiếc vì đã nuôi dưỡng mình. Nhờ chi thằng nhỏ cũng làm, và nặng nhọc cỡ nào cũng không than vãn. Mưa nó đi cọ rửa những bậc đá đóng rêu, che giúp mái nhà ai đó, cõng bà Chín Sầu Đâu đi hốt thuốc nam chữa đau khớp, đón thẳng Đen kẹt ở trường trong giông gió. Hạn qua nó kiếm củi phơi khô chất đầy miều hoang, cả xóm xài mút mùa không hết. Mùa khô nào họ cũng uống nước mưa một tay Khờ gánh, từ ngôi chùa gân chân núi Xanh.
Câu 4 (1.0 điểm). Nêu suy nghĩ của em về chi tiết: Khi bị sét đánh quật, lúc tỉnh dậy, câu nói đầu tiên của Khờ là: đá trổ bông chưa?
Câu 5 (1.0 điểm). Trình bày thông điệp cuộc sống mà em đúc rút được cho bản thân từ
đoạn ngữ liệu trên.
II. VIẾT (6.0 điểm)
Câu 1 (2.0 điểm). Từ đoạn trích trên, em hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích nhân vật thằng Khờ trong tác phẩm Đá trổ bông của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư.