Dựa vào các tình huống nêu trên để tự đề xuất các câu hỏi- Thảo luận với các bạn và đưa ra các câu hỏi
I. LÀM THÍ NGHIỆM:
a/ Dựa vào các tình huống nêu trên để tự đề xuất các câu hỏ
- Thảo luận với các bạn và đưa ra các câu hỏi. Gợi ý nêu câu hỏi, ví dụ như:
+ Vì sao ta thường nhìn thấy tia sét (tia chớp) trước khi nghe được tiếng sấm?
+ Vì sao trước khi đốt nóng không khí phía dưới khinh khí cầu hoặc đèn trời thì chúng không thể bay lên được?
+ Hiện tượng quả bóng bay khi đã bay lên cao trên không trung thường bị nổ tung có liên quan gì đến sự nở vì nhiệt của chất khí không?
+ Nổ vỏ xe trong trường hợp do bơm bánh xe quá căng và để ngoài nắng nóng có giống với hiện tượng bánh xe cán bị cán đinh không? Liệu quá trình co dãn vì nhiệt của chất khí khi bị ngăn cản có thể gây ra lực lớn như chất rắn và chất lỏng không?
…………………..…………………………………………………………………………………
…………………..…………………………………………………………………………………
…………………..…………………………………………………………………………………
(Các bạn có thể tự nêu thêm một số câu hỏi về những suy nghĩ, quan niệm của mình với những tình huống nghiên cứu ở đầu bài hoặc với sự nở vì nhiệt của chất khí nói chung)
b/ Dựa vào các câu hỏi vừa nêu ở phần a, đề xuất phươn án thí n h ệm:
- Làm nóng, sau đó làm lạnh (làm nguội) chất khí
c/ Thí nghiệm :
- Mục đích yêu cầu: Thông qua thí nghiệm trả lời được các câu hỏi, giải thích
được các hiện tượng (tình huống) nghiên cứu ở đầu bài.
- Dụng cụ thí nghiệm: Một bình cầu, nút cao su đậy bình cầu, một ống thủy tinh
tiết diện nhỏ để gắn xuyên qua nút cao su, nước màu.
- Tiến hành thí nghiệm: ách giáo khoa)
d) Mô tả thí nghiệm:
- Cắm ống thủy tinh nhỏ xuyên qua nút cao su. Nhúng một đầu ống thủy tinh vào cốc nước màu, dùng ngón tay bịt chặt đầu còn lại để lấy một giọt nước màu vào trong ống. Lắp chặt nút cao su có gắn ống thủy tinh với giọt nước màu vào miệng của bình cầu để nhốt một lượng khí trong bình. (hình 20.1 trang 62 SGK)
- Chà xát hai bàn tay vào nhau cho nóng lên, rồi áp chặt vào bình cầu khoảng 3 giây. Quan sát hiện tượng diễn ra với giọt nước màu trong ống thủy tinh. (hình 20.2 trang 62 SGK)
- Sau 3 giây, thôi không áp tay vào bình cầu nữa và quan sát hiện tượng diễn ra với giọt nước màu trong ống thủy tinh.
e) Kết quả và phân tích thí nghiệm:
- Khi lắp chặt nút cao su có gắn ống thủy tinh với giọt nước màu vào miệng của bình cầu, do nút cao su được ép thật sát vào miệng bình cầu kết hợp với giọt nước màu trong ống thủy tinh đã làm cho khối chất khí trong bình cầu bị nhốt kín. Hai điều cần quan tâm là:
+ Nhiệt độ ban đầu khi chưa áp hai bàn tay vào) của cả bình cầu bao gồm khối chất khí bên trong hình 20.2a bên trái) tương đương với nhiệt độ trong phòng (thấp hơn 370C).
+ Ngay trên giọt nước màu trong ống thủy tinh là môi trường chất khí trong phòng và ngay dưới giọt nước màu trong ống thủy tinh là chất khí trong bình cầu bị nhốt kín.
- Khi chà xát hai bàn tay vào nhau cho nóng lên (nhiệt độ khoảng 370C), rồi áp chặt vào bình cầu khoảng 3 giây thì giọt nước màu trong ống thủy tinh dịch chuyển lên phía trên không bị ngăn cản (hình 20.2b bên phải).
- Khi thôi không áp tay vào bình cầu nữa, thì giọt nước màu trong ống thủy tinh từ từ dịch chuyển xuống phía dưới cũng không bị ngăn cản lưu ý: lúc này nhiệt độ của bình cầu bao gồm khối chất khí bên trong giảm dần trở về tương đương với nhiệt độ trong phòng).
II. TRẢ LỜI CÂU HỎI:
C.1/…………………..…………………………………………………………………………….
…………………..…………………………………………………………………………………
C.2/…………………..…………………………………………………………………………….
…………………..…………………………………………………………………………………
C.3/…………………..…………………………………………………………………………….
…………………..…………………………………………………………………………………
C.4/…………………..…………………………………………………………………………….
…………………..…………………………………………………………………………………
C.5/ Hãy đọc bảng 20.1 ghi độ tăng thể tích của 1000 cm3 (1 lít) một số chất, khi nhiệt độ của chúng tăng thêm 500C và rút ra nhận xét: lưu ý phần ghi chú bên dưới)
- Các chất khí khác nhau co dãn vì nhiệt như thế nào với nhau?
…………………..…………………………………………………………………………………
- Các chất lỏng khác nhau co dãn vì nhiệt như thế nào với nhau?
…………………..…………………………………………………………………………………
- Các chất rắn khác nhau co dãn vì nhiệt như thế nào với nhau?
…………………..…………………………………………………………………………………
- Có so sánh gì về sự co dãn vì nhiệt của các chất rắn, lỏng và khí?
…………………..…………………………………………………………………………………
III. K T LU N CHUNG:
C.6/ Chọn từ (hoặc cụm từ): nóng lên, lạnh đi, tăng, giảm, nhiều nhất, ít nhất, giống nhau, khác nhau, thay đổi, không đổi, lực lớn đư c xem là thích h p để đ ền vào chỗ trống trong các câu sau đây:
a) Thể tích khí trong bình ………………khi khí nóng lên
b) Thể tích khí trong bình giảm khi khí……………….
c) Chất rắn nở ra vì nhiệt……………………., chất khí nở ra vì nhiệt…..…………………
d) Các chất khí khác nhau co dãn vì nhiệt…………………………..
e) Khi thể tích khối chất khí………….….thì khối lượng của khối chất khí………………..
f) Khi nhiệt độ của khối chất khí……………thì trọng lượng của khối chất khí…..……….
g) Khi thể tích khối chất khí tăng lên, thì khối lượng riêng và trọng lượng riêng của khối chất khí………………..…..
h) Trong quá trình co dãn vì nhiệt của chất khí nếu bị ngăn cản có thể gây ra……………..
…………………..…………………………………………………………………………………
…………………..…………………………………………………………………………………
…………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..…………………………………………………………………………………
IV Ả Ệ Ũ Ố:
Vận dụng kiến thức đã học để giải thích các tình huống ở đầu bài: …………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
Vận dụng kiến thức đã học để thực hiện phần vận dụng trong SGK và làm bài tập trong sách bài tập:
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..…………………………………………………………………………………
…………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………
…………………..……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………