ĐỀ 3: NỮ THẦN LÚA / SỰ TÍCH CÂY LÚA/ SỰ TÍCH LÚA THẦN. Đọc và trả lời các câu hỏi bên dưới

ĐỀ 3: NỮ THẦN LÚA / SỰ TÍCH CÂY LÚA/ SỰ TÍCH LÚA THẦN…

           Từ thời vua Hùng dựng nước đã truyền lại câu chuyện về nữ thần Lúa, một vị thần xinh đẹp, dáng người ẻo lả, và có tính hay hờn dỗi.

Nàng là con gái Ngọc Hoàng. Sau những trận lụt lội ghê gớm xảy ra, sinh linh cây cỏ đều bị diệt hết, trời bèn cho những người còn sống sót sinh con đẻ cái trên mặt đất, sai nữ thần Lúa xuống trần gian, nuôi sống loài người. Nữ thần làm phép cho những hạt giống gieo xuống đất nảy mầm, mọc thành cây, kết bông mẩy hạt. Lúa chín tự về nhà không cần gặt và không phải phơi phóng gì cả. Cần ăn, cứ ngắt bông vào nồi là lúa sẽ thành cơm.

Một hôm cô con gái nhà kia đang bận việc. Sân chưa quét dọn, cửa kho cũng chưa mở, lúa ở ngoài đã ùn ùn kéo về. Cô gái cuống quýt và đâm cáu. Sẵn tay đang cầm cái chổi, cô đập vào đầu bông lúa mà mắng:

- Người ta chưa dọn dẹp xong đã bò về. Gì mà hấp tấp thế?

Nữ thần Lúa đang dẫn các bông lúa vào sân, thấy sân, đường bẩn thỉu rác rưởi đã bực trong lòng, lại bị mang một cán chổi vào đầu, tức lắm. Cả đám lúa đều thốt lên:

- Muốn mệt thì ta cho mệt luôn. Từ nay có hái tre, liềm sắc cắt cổ tao, tao mới về.

Từ đó nữ thần Lúa dỗi, nhất định không cho lúa bò về nữa. Người trần gian phải xuống tận ruộng lấy từng bông. Thấy vất vả mệt nhọc quá, người ta mới chế ra liềm hái để cắt lúa cho nhanh. Và lúa cũng không tự biến thành cơm nữa, mà phải phơi phóng, xay giã cho ra gạo. Sự hờn dỗi của nữ thần Lúa còn đôi khi cay nghiệt hơn nữa. Nữ thần vẫn giận sự phũ phàng của con người, nên nhiều lần đã cấm không cho các bông lúa nảy nở. Có kết hạt cũng chỉ là lúa lép mà thôi. Vì thế sau này mỗi lần gặt xong là người trần gian phải làm lễ cúng hồn Lúa, cũng là cúng thần Lúa. Có nơi không gọi như thế thì gọi là cúng cơm mới. Cúng hồn Lúa, cơm mới, do các các gia đình tổ chức trong nhà mình. Các làng, các bản cũng phải mở những ngày hội chung để cúng thần Lúa. Trong những  ngày hội ấy, mở đầu cho các cuộc tế tự và trò vui, là một ''tiết mục'' hấp dẫn, gọi là: Rước bông lúa. Các trò Trám (Vĩnh Phú), trò Triềng (Thanh Hóa), trò thổi tù và cây Hống (Nghệ Tĩnh), v.v... đều có rước bông lúa như vậy.

(Trích Nữ thần Lúa, theo Thần thoại Việt Nam chọn lọc, NXB Thanh niên)                                                

Câu 1. Văn bản trên thuộc thể loại gì? 

Câu 2. Ngôi kể được sử dụng trong đoạn trích là gì?

Câu 3. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản?

Câu 4. Xác định thời gian, không gian xuất hiện câu chuyện về thần lúa?

Câu 5. Theo văn bản thần Lúa là vị thần như thế nào?

Câu 6. Nữ thần Lúa được giao nhiệm vụ xuống trần gian để làm gì?

Câu 7. Chi tiết nào trong văn bản thể hiện sự giận dỗi của nữ thần lúa?

Câu 8. Khi giáng trần, thần Lúa đã làm phép gì? 

Câu 9. Ngọc Hoàng đã làm gì để loài người được tồn tại?

Câu 10. Tại sao nữ thần Lúa không cho lúa bò về nữa?

Câu 11. Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong câu văn sau: “Từ thời vua Hùng dựng nước đã truyền lại câu chuyện về nữ thần Lúa, một vị thần xinh đẹp, dáng người ẻo lả, và có tính hay hờn dỗi”?

Câu 12. Năng lực siêu nhiên của Nữ thần Lúa được thể hiện như thế nào trong văn bản?
Câu 13. Qua truyện kể, dân gian muốn lí giải điều gì?

Câu 14. Nêu nội dung chính của truyện . Những dấu hiệu giúp anh/chị nhận ra  đoạn trích trên là một truyện thần thoại?

Câu 15. Hãy chỉ ra và nêu vai trò của những yếu tố hoang đường kì ảo trong đoạn trích?

Câu 16. Qua truyện Nữ thần Lúa, người xưa bày tỏ ước mơ gì?

Câu 17 Anh/chị ấn tượng nhất với chi tiết kì ảo nào trong văn bản trên? Vì sao?

Câu 18. Để giải thích hiện tượng lúa có những bông (hạt) lép, tác giả dân gian đã tưởng tượng ra câu chuyện gì?

Câu 19. Mục đích của người xưa khi sáng tạo ra nhân vật Nữ thần Lúa là gì?

Câu 20. Văn bản đã đề cập đến phong tục, lễ hội nào của nhân dân ta sau mỗi lần gặt xong? Lễ hội đó mang ý nghĩa gì?

Câu 21. Chi tiết: “Người trần gian phải xuống ruộng lấy từng bông. Thấy vất vả mệt nhọc quá người ta mới chế ra liềm, hái để cắt lúa cho nhanh và lúa cũng không tự biến thành cơm nữa mà phải phơi phóng, xay giã cho ra gạo” đã phản ánh quá trình gì của người lao động?

Câu 22.  Anh/chị rút ra bài học tích cực gì từ văn bản?

Câu 23. Từ câu chuyện về cây lúa, em hãy nêu 2 tục lệ nào có từ thời vua Hùng vẫn còn đến ngày nay để thể hiện sự tôn kính và biết ơn của con người với thần linh?