BRICS là gì?

"BRICS" là tên gọi của một khối bao gồm các nền kinh tế lớn mới nổi gồm Brasil, Nga (Russia), Ấn Độ (India), Trung Quốc (China) và Nam Phi (South Africa). Bởi vì họ cảm thấy không được đại diện cho mình đúng vị thế mới trong các cơ quan quốc tế, cho nên đã lập ra một diễn đàn mới để bày tỏ lợi ích cùng hoạch định những hoạt động chung trong khối.

Từ BRIC bắt đầu được dùng từ năm 2001. Đến năm 2010 thì khối này có thêm Nam Phi, nên được gọi từ đấy là BRICS.

Đặc điểm chung và khác biệt giữa các nước BRICS
BRICS là một tổ chức chính trị, quốc tế hàng đầu của các nền kinh tế mới nổi (emerging economies). Đây là những nước có dân số lớn, diện tích rộng, tiềm lực quân sự hùng mạnh. Về mặt kinh tế, đây là các nền kinh tế đang nổi lên có tiềm lực kinh tế hùng hậu, đang cải cách mạnh mẽ và đều có tốc độ tăng trưởng kinh tế khá cao. Cả năm nước trên đều là những siêu cường tiềm năng. Thuật ngữ "BRIC" được Jim O’Neill, giám đốc nhà băng Goldman Sachs đưa ra ban đầu để chỉ 4 nước Brasil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc. Khi Nam Phi được mời gia nhập nhóm này vào tháng 12 2010, BRIC được viết lại thành BRICS. Vào ngày 14 tháng 4 2011 Nam Phi tham dự lần đầu tiên vào cuộc họp mỗi năm của nhóm các quốc gia này, từ đó được gọi là BRICS.

Như vậy, vào năm 2011, BRIC trở thành BRICS gồm có 5 thành viên. Với Nga có thể là ngoại lệ, thì các thành viên BRICS được coi là các quốc gia công nghiệp hóa mới phát triển, nhưng là các nền kinh tế lớn và có ảnh hưởng đáng kể về các vấn đề khu vực và toàn cầu. Năm 2012, năm nước nhóm BRICS có dân số là 42% dân số thế giới, với GDP chiếm khoảng 13,6 nghìn tỷ USD (25%), và khoảng 4 nghìn tỷ USD trong dự trữ ngoại tệ.

Trung Quốc có nhiều điểm chung với Brazil và Nga. Các nhà xã hội học xác định các nền kinh tế này là một nhóm quốc gia không giàu và mạnh như các nền dân chủ phát triển, nhưng không nghèo và nhỏ bé như các nước châu Phi, Trung Mỹ hay Đông Nam Á khác. Các nước này đặc trưng bởi các nhà nước mạnh với các thể chế yếu, chính phủ chịu ảnh hưởng lớn của các công dân giàu có nhất, và nạn đói nghèo tràn lan.

Tuy nhiên Tổng sản phẩm nội địa (GDP) của Trung Quốc lớn gấp 28 Nam Phi, gấp 4 lần lớn hơn Ấn Độ và Nga. Về số thu hoạch đầu người thì Nga và Trung Quốc lớn gấp 10 lần Ấn Độ. Những trọng tâm về kinh tế cũng khác nhau.

Về mặt thể chế chính trị cũng có những sự khác biệt. Brasil, Nam Phi và Ấn Độ là các nước theo thể chế Dân chủ, Trung Quốc Tư bản Cộng sản chủ nghĩa, và Nga Dân chủ trên hình thức. Về địa lý, vì các nước này nằm cách xa nhau nên khó có cùng những lợi ích chính trị chung. Nga tranh cãi với các nước chung quanh, Trung Quốc có một quan hệ quốc tế căng thẳng với các nước trong vùng, còn Brasil thì cô lập tại châu Mỹ Latin. Quan hệ giữa các nước BRICS với nhau cũng không phải là êm thắm. Trung Quốc và Ấn Độ đã có chiến tranh dọc theo bên giới đôi bên, có sự khác biệt về quan hệ với Pakistan và với Dalai Lama, cũng như chiến lược biển cả. Mặc dù chiến tranh biên giới cuối cùng giữa Nga và Trung Quốc tại Amur 1969, cách đây rất lâu, nhưng cũng có những lo sợ là Trung Quốc sẽ dần dần dành ảnh hưởng lớn tại vùng Trung Á, những nước mà trước đây thuộc Liên Xô.

Lịch sử thành lập
Các Bộ trưởng ngoại giao của bốn nước BRIC đã gặp nhau tại thành phố New York (Hoa Kì) trong tháng 9 năm 2006, bắt đầu một loạt cuộc họp cấp cao. Cuộc họp ngoại giao đầy đủ quy mô đã được tổ chức tại Yekaterinburg, Nga, vào ngày 16 Tháng Năm 2008.

Hội nghị thượng đỉnh đầu tiên
Bốn nước BRIC đã tiến hành họp Hội nghị thượng đỉnh chính thức vào ngày 16 tháng 6 năm 2009 tại Yekaterinburg của Nga, với sự tham dự của các nhà lãnh đạo như Luiz Inacio Lula da Silva,Dmitry Medvedev, ông Manmohan Singh, và Hồ Cẩm Đào, tương ứng với các nước Brasil, Nga,Ấn Độ và Trung Quốc. Nội dung của Hội nghị thượng đỉnh tập trung trên các phương tiện cải thiện các tình huống toàn cầu kinh tế và cải cách các tổ chức tài chính, thảo luận về việc bốn nước có thể hợp tác tốt hơn trong các hoạt động trong tương lai. Thảo luận việc đóng góp của các nước đang phát triển, chẳng hạn như các thành viên BRIC có thể trở thành tham gia nhiều hơn trong các vấn đề toàn cầu. Trong hậu quả của hội nghị thượng đỉnh Yekaterinburg, các quốc gia BRIC đã công bố sự cần thiết cho một đồng tiền dự trữ toàn cầu mới, trong đó sẽ có đa dạng, ổn định và triển vọng. Mặc dù tuyên bố rằng đã được phát hành đã không trực tiếp chỉ trích nhận thức sự thống trị của đồng đô la Mỹ - điều mà Nga đã chống lại trong quá khứ - nó cũng gây ra sự sụt giảm trong giá trị của đồng USD so với các đồng tiền lớn khác.

Nam Phi gia nhập
Từ năm 2010, Nam Phi đã bắt đầu nỗ lực tham gia nhóm BRIC, và quá trình gia nhập chính thức bắt đầu vào tháng Tám năm đó. Nam Phi chính thức trở thành một quốc gia thành viên vào ngày 24 tháng 12 năm 2010, sau khi được lời mời chính thức của các nước BRIC. Nhóm này đã được đổi tên thành BRICS - với thêm từ "S" (South Africa) Nam Phi. Vào tháng 4 năm 2011, Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma tham dự hội nghị thượng đỉnh BRICS 2011 ở Sanya, Trung Quốc, như là một thành viên đầy đủ. Diễn đàn BRICS, một tổ chức độc lập quốc tế khuyến khích thương mại, hợp tác chính trị và văn hóa giữa các quốc gia BRIC, được thành lập vào năm 2011.

Tương lai của BRICS
Goldman Sachs dự báo nếu không có gì xảy ra ngoài dự tính của họ, 50 năm nữa các nước BRIC sẽ là những thế lực kinh tế rất lớn của thế giới. Chỉ trong vòng 40 năm (kể từ lúc Goldman Sachs công bố nghiên cứu của mình năm 2003), quy mô kinh tế của (GDP tính theo dollar Mỹ) các nước BRIC đều sẽ vượt qua các nước G6 (Anh, Đức, Ý, Mỹ, Nhật Bản, Pháp) về GDP. Quy mô nền kinh tế của Ấn Độ sẽ vượt Nhật Bản vào năm 2032, còn của Trung Quốc sẽ vượt Mỹ vào năm 2041. Năm 2003, tổng GDP tính bằng dollar Mỹ của BRIC bằng 15% của tổng GDP của G6. Nhưng đến năm 2040 thì sẽ trở nên ngang bằng và đến năm 2050 sẽ lớn gấp rưỡi. Năm 2050, sáu nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ lần lượt là Trung Quốc, Mỹ, Ấn Độ, Nhật Bản, Brasil và Nga.

Đó là xét về quy mô kinh tế, còn xét về thu nhập (GDP trên đầu người) thì đến năm 2050, các cá nhân ở BRIC vẫn nghèo hơn các cá nhân của G6.

Các cuộc họp thượng đỉnh của BRICS
Các nhóm đã tổ chức hội nghị thượng đỉnh hàng năm từ năm 2009, với các nước thành viên lần lượt đăng cai tổ chức. Trước khi có sự gia nhập của Nam Phi, hai hội nghị thượng đỉnh BRIC đã được tổ chức, trong năm 2009 và 2010. Năm thành viên đầu tiên hội nghị thượng đỉnh BRICS đã được tổ chức vào năm 2011. Hội nghị thượng đỉnh tiếp theo được dự kiến diễn ra tại Ấn Độ vào cuối tháng 3 năm 2012.