Quan nhà Lê nào trong lần đi sứ đã thuyết phục được nhà Minh bỏ sản vật ngọc trai khỏi danh mục tiến cống hàng năm, giúp người dân thoát cảnh khổ cực mò ngọc?

Nguyễn Như Đổ (1424-1526) quê làng Đại Lan Châu, huyện Thanh Đàm, nay là huyện Thanh Trì, Hà Nội. "Từ bé, ông ham học hỏi, cứ 2 năm lên được 3 lớp mà năm nào cũng xếp loại ưu", sách Những người thầy trong sử Việt viết.

Năm 1442, vua Lê Thái Tông tổ chức thi hội cho nhân sĩ cả nước, Nguyễn Như Đổ đỗ tiến sĩ, khi 18 tuổi. Ông được phong Hàn lâm viện tri chế cáo, hai lần làm phó sứ sang Trung Quốc.

Dưới thời vua Lê Nghi Dân, Nguyễn Như Đổ tiếp tục được giao trọng trách ngoại giao với triều đình nhà Minh, nhưng ở vai trò trưởng đoàn sứ.

"Lần ấy trong danh mục tiến cống có ngọc trai, thậm chí phải kèm theo nước giếng Cổ Loa để rửa ngọc. Để có được ngọc trai, người ta phải nhịn thở lặn xuống tận đáy biển sâu vô cùng nguy hiểm, nhiều người đã mất mạng vì không kịp ngoi lên thở. Nguyễn Như Đổ diễn giải với vua Minh điều ấy, xin vua Minh xóa bỏ sản vật này khỏi danh mục triều cống. Vua nhà Minh nghe thấy có lý đồng ý cho bỏ, nhờ thế cất đi một gánh nặng cho ngư dân ven đảo", cuốn Những người thầy trong sử Việt ghi lại.