Sự kiện nào được xem là khởi đầu cho chính sách chống Liên Xô gây ra tình trạng Chiến tranh lạnh của Mỹ?

Ngày 21/2/1947, chính phủ Anh thông báo với chính quyền Mỹ về khả năng không thể tiếp tục viện trợ cho các lực lượng bảo thủ chống lại Mặt trận Giải phóng Dân tộc (trong đó có các lãnh đạo cộng sản) ở Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ. Anh bày tỏ sự đồng tình nếu Mỹ trợ giúp hai nước này. Hy Lạp được xem như cái nôi của nền dân chủ, là một biểu tượng mà chính quyền Truman muốn bảo vệ. Về phía Thổ Nhĩ Kỳ, các nhà lãnh đạo Liên Xô đã gây sức ép buộc nước này phải sửa đổi Hiệp ước Montreux về eo biển Hắc Hải, để cho Liên Xô được quyền phòng thủ tại eo biển này. Đồng thời, Liên Xô cũng yêu cầu thiếp lập một thể chế chính quyền mới ở Thổ Nhĩ Kỳ nằm dưới sự kiểm soát của Liên Xô và cho phép quân đội Liên Xô hiện diện ở nước này. Do đó, chính quyền Truman nhận thấy cần thiết phải tiếp tục chính sách ủng hộ hai quốc gia này chống lại ảnh hưởng của Liên Xô và chủ nghĩa cộng sản.

Học thuyết Truman là một lời tuyên bố trên thực tế về Chiến tranh Lạnh. Bài phát biểu của Truman đã vạch ra những đường nét chính về chính sách đối ngoại Chiến tranh Lạnh của Hoa Kỳ: Liên Xô là trung tâm của mọi hoạt động và phong trào cộng sản trên toàn thế giới; chủ nghĩa cộng sản có thể tấn công thông qua xâm lược từ bên ngoài hoặc lật đổ từ bên trong; và Hoa Kỳ cần cung cấp viện trợ quân sự và kinh tế để bảo vệ các quốc gia khỏi sự xâm lăng của chủ nghĩa cộng sản.

Không phải ai cũng chấp nhận logic của Truman. Một số người đã nhận ra cuộc nổi dậy ở Hy Lạp không được hỗ trợ bởi Liên Xô, mà bởi Tito của Nam Tư, người phá vỡ quan hệ với Liên Xô trong vòng một năm sau đó. Ngoài ra, Liên Xô cũng không đòi hỏi kiểm soát vùng Dardanelles, mà chỉ đòi đảm bảo rằng tuyến đường thủy chiến lược này sẽ không bị các kẻ thù của Nga sử dụng, như Đức quốc xã từng làm trong Thế chiến II.

Ngoài ra, vẫn chưa rõ liệu sự hỗ trợ của Hoa Kỳ có dẫn đến chế độ dân chủ ở Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ hay không. Trên thực tế, cả hai nước đều thành lập các chế độ cánh hữu mang tính đàn áp trong những năm sau Học thuyết Truman. Tuy nhiên, Học thuyết Truman đã thuyết phục thành công nhiều người rằng Hoa Kỳ đã mắc kẹt trong một cuộc đấu tranh sống còn với Liên Xô, và nó đã đặt ra phương hướng cho hơn 40 năm quan hệ Mỹ-Xô sau này.