Tập tùy bút "Sông Đà", dòng sông chảy vào Việt Nam từ Lai Châu, của tác giả nào?

Tùy bút Sông Đà là kết quả chuyến đi thực tế năm 1958 của nhà văn Nguyễn Tuân, gồm 15 bài tùy bút và một bài thơ phác thảo. Nội dung chủ yếu là ca ngợi cảnh vật và con người Tây Bắc, đặc biệt nhà văn đã khám phá "chất vàng mười" đã qua thử lửa của vùng đất này.

Tùy bút Sông Đà tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật độc đáo của Nguyễn Tuân sau Cách mạng tháng Tám: uyên bác, tài hoa, tìm cái đẹp từ cuộc sống hiện tại của nhân dân lao động.

Tác phẩm nổi tiếng nhất trong tập tùy bút Sông Đà là Người lái đò sông Đà. Qua tác phẩm này, mọi người có thể thấy rõ dòng sông Tây Bắc ở hai phương diện đối lập nhau. Đó là một dòng sông dữ dội, hiểm trở, từng gây nhiều tai họa cho con người nhưng đồng thời cũng mang vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình.

Mở đầu thiên tùy bút, Nguyễn Tuân đã đặc tả một số con thác vô cùng "độc dữ, nham hiểm" trên sông Đà giống như "kẻ thù số một của con người"; cảnh "đá bờ sông dựng vách thành", "có chỗ vách đá thành chẹt lấy lòng sông Đà như một cái yết hầu"; cảnh "dài hàng chục cây số nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gầm ghè suốt năm"; hay cảnh những trận địa đá với nhiều cửa sinh, cửa tử, luồng chết, luồng sống ngay ở giữa sông.

Tuy nhiên, không phải lúc nào sông Đà cũng hung dữ như vậy. Cũng có lúc, sông Đà như bức tranh thủy mặc làm vương vấn lòng người. Nguyễn Tuân miêu tả từ máy bay nhìn xuống, "con sông tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc, chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban, hoa gạo tháng hai".

Gợi cảm từ hình dáng, sông Đà còn rất trữ tình về màu sắc. Mùa xuân, dòng sông xanh ngọc bích, khác với "màu xanh canh hến" của sông Lô, sông Gâm. Mùa thu, dòng sông "lừ lừ chín đỏ như da mặt một người bầm đi vì rượu bữa". Dưới ngòi bút nghệ thuật của Nguyễn Tuân, sông Đà hiện lên với "bờ sông hoang dại như bờ tiền sử. Bờ sông hồn nhiên như nỗi niềm cổ tích xưa" với đàn hươu "ngẩng đầu nhung khỏi áng cỏ sương...".

Hai đặc điểm dữ dội, hiểm trở và thơ mộng, trữ tình của sông Đà tưởng chừng đối lập nhau nhưng lại rất hài hòa, thống nhất. Dưới góc nhìn say mê với tất cả cảm xúc, tình yêu thiên nhiên đất nước và lòng ngưỡng mộ, trân trọng của Nguyễn Tuân, sông Đà được nhìn nhận như một con người có tính cách cụ thể, sinh động.