Tác giả tác phẩm: Tôi đi học - Ngữ văn 7 Chân trời sáng tạo

Tác giả tác phẩm: Tôi đi học - Ngữ văn 7

- Thanh Tịnh (1911- 1988)

- Quê quán: Huế

- Tác phẩm chính: Hận chiến trường (1937),  Quê mẹ (1941), Sức mồ hôi (1954), Những giọt nước biển (1956)….

Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.

Tôi không thể nào quên được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.

Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã.

Buổi sáng mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh. Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên tôi thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học.

Tôi không lội qua sông thả diều như thằng Quý và không ra đồng nô hò như thằng Sơn nữa.

Trong chiếc áo vải dù đen dài tôi cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn.

Dọc đường tôi thấy mấy cậu nhỏ trạc bằng tôi, áo quần tươm tất, nhí nhảnh gọi tên nhau hay trao sách vở cho nhau xem mà tôi thèm. Hai quyển vở mới đang ở trên tay tôi đã bắt đầu thấy nặng. Tôi bặm tay ghì thật chặt, nhưng một quyển vở cũng chìa ra và chênh đầu chúi xuống đất. Tôi xóc lên và nắm lại cẩn thận.

Mấy cậu đi trước sách vở thiệt nhiều lại kèm cả bút thước nữa. Nhưng mấy cậu không để lộ vẻ khó khăn gì hết.

Tôi muốn thử sức mình nên nhìn mẹ tôi:

– Mẹ đưa bút thước cho con cầm.

Mẹ tôi cúi đầu nhìn tôi với cặp mắt thật âu yếm:

– Thôi để mẹ nắm cũng được.

Tôi có ngay cái ý kiến vừa non nớt vừa ngây thơ này: chắc chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước.

Ý nghĩ thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi.

Trước sân trường làng Mỹ Lý đầy đặc cả người. Người nào áo quần cũng sạch sẽ, gương mặt cũng vui tươi và sáng sủa.

Trước đó mấy hôm, lúc đi ngang làng Hòa An bẫy chim quyên với thằng Minh, tôi có ghé trường một lần.

Lần ấy trường đối với tôi là một nơi xa lạ. Tôi đi chung quanh các lớp để nhìn qua cửa kính mấy bản đồ treo trên tường. Tôi không có cảm tưởng gì khác là nhà trường cao ráo sạch sẽ hơn các nhà trong làng.

Nhưng lần này lại khác. Trước mặt tôi, trường Mỹ Lý vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình Hòa Ấp. Sân nó rộng, mình nó cao hơn những buổi trưa hè đầy vắng lặng. Lòng tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ.

Cũng như tôi, mấy cậu học trò mới bỡ ngỡ đứng nép bên người thân, chỉ dám nhìn một nữa hay dám đi từng bước nhẹ. Họ như con chim con đứng trên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ. Họ thèm vụng và ước ao thầm được như những học trò cũ, biết lớp, biết thầy để khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ.

Sau một hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi, mấy người học trò cũ đến sắp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp. Chung quanh những cậu bé vụng về lúng túng như tôi cả. Các cậu không đi. Các cậu chỉ theo sức mạnh kéo dìu các cậu tới trước. Nói các cậu không đứng lại càng đúng hơn nữa. Vì hai chân các cậu cứ dềnh dàng mãi. Hết co lên một chân, các cậu lại duỗi mạnh như đá một quả ban tưởng tượng. Chính lúc này toàn thân các cậu cũng đang run run theo nhịp bước rộn ràng trong các lớp.

Ông đốc trường Mỹ Lý cho gọi mấy cậu học trò mới đứng lên trước lớp ba. Trường làng nhỏ nên không có phòng riêng của ông đốc. Trong lúc ông đọc tên từng người, tôi cảm thấy như quả tim tôi ngừng đập. Tôi quên cả mẹ tôi đang đứng sau tôi. Nghe gọi đến tên, tôi tự nhiên giật mình và lúng túng. Sau khi đọc xong mấy mươi tên đã viết sẵn trên mảnh giấy lớn, ông đốc nhìn chúng tôi nói sẽ:

– Thế là các em đã vào lớp năm. Các em phải cố gắng học để thầy mẹ được vui lòng, và để thầy dạy chúng em được sung sướng. Các em đã nghe chưa? (Các em đều nghe nhưng không em nào dám trả lời. Cũng may đã có tiếng dạ rang của phụ huynh đáp lại).

Ông đốc nhìn chúng tôi với cặp mắt hiền từ và cảm động. Mấy cậu học trò lớp ba cũng đua nhau quay đầu nhìn ra. Và ngoài đường cũng có mấy người đứng dừng lại để nhìn vào. Trong những phút giây này chúng tôi được người ta ngắm nhìn nhiều hơn hết. Vì vậy đã lúng túng chúng tôi càng lúng túng hơn.

Ông đốc lấy cặp kính trắng xuống rồi nói:

– Thôi, các em đứng đây sắp hàng để vào lớp học.

Tôi cảm thấy sau lưng tôi có một bàn tay dịu dàng đẩy tôi tới trước. Nhưng người tôi lúc ấy tự nhiên thấy nặng nề một cách lạ. Không giữ được chéo áo hay cánh tay của người thân, vài ba cậu đã từ từ bước lên đứng dưới hiên lớp. Các cậu lủng lẻo nhìn ra sân, nơi mà những người thân đang nhìn các cậu với cặp mắt lưu luyến. Một cậu đứng đầu ôm mặt khóc. Tôi bất giác quay lưng lại rồi dúi đầu vào lòng mẹ tôi nức nở khóc theo. Tôi nghe sau lưng tôi, trong đám học trò mới, vài tiếng thút thít đang ngập ngừng trong cổ. Một bàn tay quen nhẹ vuốt mái tóc tôi.

Ông đốc nhẫn nại chờ chúng tôi.

– Các em đừng khóc. Trưa này các em được về nhà cơ mà. Và ngày mai các em lại được nghỉ cả ngày nữa.

Sau khi thấy hai mươi tám cậu học trò sắp hàng đều đặn dưới hiên trường, ông đốc liền ra dấu cho chúng tôi vào lớp năm. Một thầy trẻ tuổi, gương mặt hiền từ, đang đón chúng tôi vào cửa lớp. Trong thời thơ ấu tôi chưa bao giờ xa mẹ tôi như lần này. Tôi cũng lấy làm lạ vì có những hôm đi chơi suốt cả ngày với chúng bạn ở đồng làng Lệ Xá, lòng tôi vẫn không cảm thấy xa nhà hay xa mẹ tôi chút nào hết.

Một mùi hương lạ xông lên trong lớp. Trông hình gì treo trên tường tôi cũng thấy lạ và hay hay. Tôi nhìn bàn ghế chỗ tôi ngồi rất cẩn thận rồi tự nhiên nhận là vật riêng của mình. Tôi nhìn người bạn tí hon ngồi bên tôi, một người bạn tôi chưa hề biết, nhưng lòng tôi vẫn không cảm thấy sự xa lạ chút nào. Sự quyến luyến ấy tự nhiên và bất ngờ quá đến tôi cũng không dám tin là có thật. Một con chim con liệng đến đứng trên bờ cửa sổ, hót mấy tiếng rụt rè rồi vỗ cánh bay cao.

Tôi đưa mắt thèm thuồng nhìn theo cánh chim. Một kỷ niệm cũ đi bẫy chim giữa cánh đồng lúa bay trên bờ sông Viêm sống lại đầy dẫy trong trí tôi.

Nhưng những tiếng phấn của thầy tôi gạch mạnh trên bảng đen đã đưa tôi về cảnh thật. Tôi vòng tay lên bàn chăm chỉ nhìn thầy viết và lẩm bẩm đọc:

Bài tập viết: Tôi đi học.

Truyện ngắn

- In trong tổng tập Văn học Việt Nam, tập 29B, NXB Hà Nội,1981

Tự sự, biểu cảm

- Tô đậm, nhấn mạnh cảm giác trong sáng nảy nở trong lòng nhân vật “Tôi” ở buổi đến trường đầu tiên.

- Tác phẩm viết về cảm xúc của ‘nhân vật tôi’trong ngày đầu đi học. Cảm giác mọi thứ đều mới, đều bỡ ngỡ trong ngày tựu trường.

- Phần 1: Từ đầu…. lướt ngang trên ngọn núi: Tâm trạng, cảm xúc của cậu bé trên đường từ nhà tới trường.

- Phần 2: tiếp theo ….xa nhà hay xa mẹ tôi chút nào hết: Tâm trạng cảm xúc của nhân vật khi đứng trước sân trường.

- Phần 3: Còn lại: cảm xúc của nhân vật t khi bước vào lớp học

- Cảm xúc bỡ ngữ của cậu bé trong ngày đầu tiên đi học

- Miêu tả tinh tế, chân thật diễn biến tâm trạng của nhân vật

- Sử dụng ngôn ngữ giàu biểu cảm

- Hình ảnh so sánh độc đáo

- Giọng điệu trữ tình, trong sáng

- Hoàn cảnh nhớ lại sự việc

+ Vào cuối mùa thu

+ Lá ngoài đường rụng nhiều

+ Hình ảnh em nhỏ rụt rè, nép mình sau lưng mẹ

- Khung cảnh con đường đến trường

+ Một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh

+ Con đường làng dài và hẹp

- Trang phục của cậu bé

+ Áo vải dù đen

+ Trang trọng và đứng đắn

- Dọc đường thấy mấy cậu nhỏ quần áo tương tất, gọi tên nhau trao sách vở

+ Cậu bé rụt rè, lo lắng

+ Bặm tay ghì thật chặt

- Khung cảnh sân trường hiện ra trước cậu bé

+ Đông nghẹt người

+ Quần áo sạch sẽ

+ Gương mặt tươi vui sáng sủa

- Khung cảnh trường trong ngày trước cậu bé đến thăm

+ Cảm giác của nhân vật

+ Mọi thứ đều xa lạ

+ Nhà trường cao ráo, sạch sẽ hơn các trường trong làng

- Khi đến trường vào ngày đầu tiên đi học

+ Trường Mỹ Lý vừa xinh đẹp, oai nghiêm như cái đình Hoà Ấp

+ Sân rộng cao trong buổi hè vắng lặng

- Những cậu học trò mới lo sợ nép mình sau lưng mẹ

- Tác giả thật tinh tế khi dùng những hình ảnh thân thuộc để miêu tả khiến người đọc hình dung ra được cảm xúc của những cô cậu ngày đầu tiên đến trường

+ Họ như con chim con đứng bên bờ tổ, nhìn trời rộng muốn bay nhưng ngập ngừng e sợ

+ Khi học trò cũ xếp hành vào lớp

+ Cậu bé cảm thấy bơ vơ

+ Chung quanh là những cậu bé vụng về lúng túng

+ Thầy giáo trẻ tuổi đón nhân vật

+ Cậu bé bắt đầu được làm quen vơi người bạn mới

+ Bắt đầu hình thành vào khuôn khổ

→ Kỷ niệm của cậu học trò nhỏ ngày đầu tiên đi học thật đẹp,bỡ ngỡ khi thấy mọi vật xung quanh đều thay đổi.

Đời là những chuỗi ngày dài, mỗi ngày chúng ta trưởng thành, trải qua gian nan để bước đi trên con đường riêng. Nhưng sống không chỉ là bước đi miệt mài, mà còn là nhớ những điều xưa cũ chứa đựng nhiều ý nghĩa.

Thấu hiểu rằng những thứ đã in sâu vào tiềm thức không bao giờ phai nhạt. Mỗi người đều giữ những ký ức đơn giản như vậy, và Thanh Tịnh cũng không ngoại lệ. Sau nhiều năm, những kỷ niệm về buổi tựu trường vẫn sống động trong ông, mang theo cảm xúc và suy nghĩ đong đầy.

Mùa thu là mùa khai trường, mang đến cảm giác hiu quạnh, buồn bã. Có một cậu bé, trải qua những tháng năm ngọt ngào, không thể quên buổi tựu trường ấy. Truyện 'Tôi đi học' kể lại những kí ức chân thực về ngày đầu tiên bước chân vào thế giới học đường.

Nhà văn tái hiện chi tiết một cách sống động, từ khi được mẹ dắt tay đến trường, nhìn ngắm không gian rộng lớn cho đến khi thầy giáo gọi tên và bước vào lớp học. Câu chuyện không chỉ là ký ức mà còn là hành trình ông đặt mình vào đó, để hồi tưởng về những ngày thơ ấu, những cảm xúc bồi hồi, xao xuyến.

Tâm trạng con người thay đổi theo không gian và thời gian. Mỗi năm, vào cuối thu, lá rụng, trên bầu trời là những đám mây bàng bạc, những ký ức mơ mộng về buổi tựu trường lại hiện về. Mỗi năm, trong trái tim nhà văn, những kí ức ấy như là ánh lửa sưởi ấm, đưa ông về quá khứ ngây dại.

'Hàng năm', khoảng thời gian lặp lại, nhưng mỗi lần lại làm nổi dậy cảm xúc, hình ảnh buổi tựu trường náo nức trong tâm trí, như ngày đầu tiên. Cuộc sống bận rộn, nhưng trong biển người đó, có một người luôn giữ cho ký ức ngày đầu tiên đến trường sống mãi.

Nhưng không phải ai cũng cảm nhận được như vậy. Có người thích điều mới mẻ, quên đi những điều quen thuộc. Nhưng trong đám đông, luôn có một người, mỗi năm cứ đến cuối thu, trái tim lại đào thải những cảm xúc, vẽ lên ánh lửa trong tim về những ngày thơ ấu ấy.

Ký ức sống dậy không phải vô lý. Chỉ vài ngày trước khi đi bẫy chim, cậu bé ghé qua trường và cảm thấy nó xa lạ, nhưng khi khoác bộ áo mới, khi trở thành một phần của ngôi trường, cậu mới hiểu sự oai nghiêm và uy nghi của nó.

Cậu bé bắt đầu hành trình mới, từ những bước chân ngần ngại đến sự hòa mình với môi trường mới. Thấp thoáng mùi hương trong lớp học, những thứ treo trên tường làm cậu kì quặc và hứng thú. Cậu chinh phục nhanh chóng môi trường mới, làm quen với lớp học và trở thành một phần của ngôi trường rộng lớn.

'Tôi đi học' là một câu chuyện giàu cảm xúc và ý nghĩa, kể về những ngày đầu tiên của cậu bé bồn chồn và bối rối. Thời gian có thể làm phai nhòa nhiều thứ, nhưng ký ức về buổi tựu trường sẽ sống mãi, khiến người ta mãi mãi xao xuyến.

'Tôi đi học' là một tác phẩm đặc sắc, là tình cảm chân thành của Thanh Tịnh về những cảm xúc trong trẻo, hồn nhiên của thời thơ ấu.

Năm lớp 7 bắt đầu với bài học về 'Cổng trường mở ra', chúng ta không thể quên tình cảm của mẹ trong ngày đưa con tới trường. Hình ảnh của người mẹ ấy, đang sống lại những kỷ niệm ngày đầu tiên cắp sách đi học, khiến trái tim người đọc bồi hồi và xúc động.

Câu văn đặc sắc đưa chúng ta trở lại tuổi thơ trong sáng, nhớ mãi buổi tựu trường đầu tiên qua bức tranh hồi ký của nhà văn Thanh Tịnh. Từ những dòng đầu, ông so sánh: 'Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng'. Câu văn mở cánh cửa, đưa độc giả vào một thế giới đẹp đẽ, tràn ngập cảm xúc và kỷ niệm.

Con đường cùng mẹ đến trường là bức tranh của nhân vật 'tôi' - cậu bé lớp năm, lớp đầu tiên tại trường tiểu học. Hành trình này là sự thay đổi quan trọng, đánh dấu bước ngoặt của tuổi thơ. Cậu bé trang trọng, cầm bút thước như các bạn khác, nuôi dưỡng ước mơ, tìm hiểu về trách nhiệm trong cuộc sống. Ý nghĩ non nớt như 'chắc chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước' thể hiện tâm hồn trẻ thơ và khát vọng vươn lên.

Con đường làng quen thuộc, nhưng trong mắt cậu bé, mọi thứ đều thay đổi. Trái tim đang trải qua sự biến đổi lớn: 'hôm nay tôi đi học'. Đối với đứa trẻ mới biết chơi, việc đi học là một sự kiện quan trọng, một bước ngoặt quan trọng. 'Tôi' cảm nhận sự trang trọng của bản thân, muốn thử sức với bút, thước như những bạn khác. Tâm hồn trẻ thơ hiện lên qua so sánh hữu ích: 'ý nghĩ như một làn mây lướt ngang trên đỉnh núi'.

Khi tới sân trường, cảnh tượng mở ra trước mắt cậu bé khiến tâm trạng xao lạc. 'Ngôi trường trông vừa xinh xắn vừa oai nghiêm... sân rộng, như cái đình làng'. Cảm giác nhỏ bé và 'lúng túng vẩn vơ' trước một thế giới mới làm cho cậu bé đúng với chiều cao của mình. 'Học trò nhỏ' đều có tâm trạng tương tự, như những con chim con đứng bên bờ tổ, muốn bay cao mà chưa dám. So sánh này tinh tế, làm nổi bật tâm trạng trẻ thơ đang đối diện với môi trường mới.

Mái trường như tổ ấm, mỗi học trò như cánh chim trẻ đầy khát vọng. Khi cậu bé nghe gọi đến tên, tâm trạng lúng túng, e sợ, rụt rè, lúng túng, dềnh dàng, run run... tất cả được mô tả rất chân thực. 'Lúng túng' xuất hiện nhiều lần, nhưng ông sử dụng từ này rất khéo léo, diễn đạt đa dạng tâm trạng của nhân vật một cách sinh động và tự nhiên.

Đến phút cuối cùng của buổi tựu trường, cảm giác của nhà văn và nhân vật 'tôi' trở nên rất trong sáng và thực tế. Ngồi trong lớp, cậu bé trải qua nhiều cảm giác mới và quen thuộc. Mùi hương lạ trong lớp, những hình ảnh trang trí lạ, nhưng bàn ghế chỗ mình ngồi trở nên quen thuộc. Nhìn bạn ngồi bên cạnh, không cảm thấy xa lạ, mọi thứ tạo nên một bức tranh đẹp, chứa đựng nhiều ý nghĩa và cảm xúc.

Bài văn kết thúc với hình ảnh con chim nhỏ hót mấy tiếng rồi bay cao. 'Tôi' nhìn theo, nhớ lại những kỷ niệm, những ngày chơi đùa thoải mái, nhưng cũng là bước chuyển mới, chuẩn bị bước vào thế giới học trò đầy thách thức. Nhà văn Thanh Tịnh đã tài năng lưu diễn kỷ niệm tuổi thơ trong sáng và chân thực, để độc giả được sống lại những trang đẹp nhất của cuộc đời mình.