Diệu Linh๖ۣۜSིT Hoàng Tỷ

Hoa sen có nhiều loại đó là sen hồng, sen đỏ, sen xanh và sen trắng trong đó có hai loại phổ biến là: hoa sen trắng và hoa sen hồng. Mỗi loài sen lại mang ý nghĩa biểu tượng khác nhau. Hoa sen hồng là hoa sen tối cao và được coi là hoa sen đích thực của Đức Phật. Hoa sen đỏ tượng trưng cho trái tim, tình yêu nguyên thủy và sự từ bi. Với sen trắng, người ta dễ dàng cảm nhận được nét bình dị, thanh cao, thuần khiết, phảng phất cả nét tôn nghiêm. Màu trắng của hoa sen chính là biểu tượng cho sự thuần khiết, thanh cao. Nếu sen trắng tượng trưng cho sự trong sáng, sự thuần khiết của tâm hồn thì sen xanh lại mang đến ý nghĩa về sức mạnh của ý chí, nghị lực kiên cường và niềm tin bất diệt. Nó cũng là biểu tượng của tự do, bình đẳng và bác ái.

Cây hoa sen cứ thế đi vào trong tiềm thức người dân Việt Nam một cách bình dị nhưng cũng đầy sự gắn bó, tao nhã. Một loài hoa mang trong mình những đặc điểm tượng trưng cho cả một dân tộc. Cây hoa sen thực sự là một trong những loài cây có một “vị thế không nhỏ trong lòng mỗi người con Việt. Một bông hoa sen ngắm lần lượt từ ngoài vào trong ta sẽ thấy “bông trắng, nhị vàng”. Cánh hoa sen rất giống với hình trái tim, đáy tim hướng lên trên. Một bông sen có nhiều lớp cánh xếp lớp vào nhau; đến khi nở cũng ngần ấy cánh hoa xoè ra khoe sắc. Cánh hoa sen có thể có màu hồng hoặc trắng. Bên trong cánh sen là nhị sen màu vàng tươi rất nổi bật. Khi sen đã già, nhị đã tàn có thể thấy rõ bát sen với những hạt sen lớn bằng đầu ngón tay. Toàn bộ bông sen được đỡ bằng một cuống hoa dài và đưa sen mọc khỏi trên mặt nước. Thân sen được cấu tạo rất đặc biệt. Bẻ đôi thân sen sẽ thấy hai nửa thân còn được nối với nhau bằng những sợi tơ dài, sen còn là biểu tượng của lòng thuỷ chung son sắt. Lá sen có hình tròn, rất rộng và có màu xanh. Mặt lá có một lớp nhung trắng, khi ánh nắng chiếu vào, lớp nhung trắng ấy óng ánh li ti mờ ảo rất đẹp. Hoa sen, lá sen, thân sen được nuôi sống bởi củ sen nằm sâu dưới lòng bùn. Hoa sen mọc trong bùn, sống trong bùn nhưng vượt lên khỏi nó để hướng đến mặt trời mà không hề bị bùn làm ô nhiễm, vấy bẩn. Thật đúng như lời ca dao: “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”.

Sen đã trở thành một phần trong cuộc sống sinh hoạt cũng như tinh thần, tâm linh của con người. Hạt sen được coi là một trong những đồ ăn bổ dưỡng. Những thức quà từ hạt sen như chè sen, cháo sen,... luôn làm nức lòng người thưởng thức bởi sự thanh mát, rất tốt cho sức khỏe. Món gỏi thơm ngọn được tạo thành chính nhờ có ngó sen. Cuống sen phơi khô, đun lên có thể chữa bệnh viêm mũi. Rồi ai một lần ăn cốm, nhất là cốm làng Vòng đã quá quen thuộc với những chiếc lá sen. Lá sen thanh mát bọc lấy hương cốm để tạo nên cái nhẹ nhàng mà vẫn thanh cao, làm nhớ thương bao người đã trót vương vấn. Và cuộc sống, sức khỏe con người luôn có sen như một thức ăn, thức uống bổ dưỡng.

Trong bức tranh làng quê Việt Nam, sẽ thật thiếu sót nếu thiếu đi hình ảnh đầm sen bát ngát, mênh mông. Có điều ấy bởi từ Bắc vào Nam, sen có mặt khắp mọi nơi, gắn bó rất mật thiết với đời sống con người Việt Nam như cây tre, cây đa... vậy. Mùa hạ đến giữa cái nóng như thiêu như đốt, đi làm đồng hay đang trên đường đi xa, người ta chỉ ao ước đến gần một đầm sen. Hương sen thơm ngát, mát lành thoảng qua làm dịu đi cái nóng nực, oi nồng. Thêm nữa, nhìn hình ảnh đầm sen rờn sóng, lá sen lấp loáng, hoa sen lung linh, chỉ vậy thôi đã như cảnh tiên khiến người ta quên cả mệt mỏi.

Đặc biệt trong tư tưởng Phật giáo, hoa sen được tôn quý và chiếm vị trí rất quan trọng. Tinh thần “cư trần bất nhiễm trần”, đó cũng chính là ý nghĩa của hoa sen biểu trưng cho những giá trị đạo đức, sự thuần khiết và thánh thiện, sự duy trì và phát triển của Phật pháp, trí tuệ dẫn đến niết bàn. Trong các công trình kiến trúc Phật giáo ở Việt Nam, sen luôn trở thành hình tượng nghệ thuật. Một trong những công trình kiến trúc tiêu biểu lấy cảm hứng từ hoa sen là chùa Một Cột. Theo truyền thuyết, ngôi chùa này được hình thành từ một giấc mộng đài sen của vua Lý Thái Tông. Chùa có hình dáng hoa sen, mọc lên từ hồ nước, chỉ với “một cột” như một cọng sen. Ở đây, hoa sen là sự giác ngộ, đạt được sự trong sáng và giải thoát khỏi bùn nhơ…

Mỗi loài hoa đều mang trên mình ý nghĩa riêng. Ta biết tới hoa hồng tượng trưng cho tình yêu nồng nàn, hoa cúc gợi lòng hiếu thảo hay khí chất người quân tử... còn hoa sen biểu tượng cho vẻ đẹp, sức sống kiên cường của nhân phẩm con người, dân tộc. “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”, đóa sen đẹp giản dị như người nông dân chất phác nhưng ở đó vẫn sáng lên tâm hồn cao đẹp- đó là sự gắn bó chung thủy, lòng yêu nước sâu sắc, khí chất bất khuất... Nét đẹp ấy không được phô diễn mà âm thầm ngấm trong từng dòng máu như hương sen nhè nhẹ, không nồng nàn như hương lan, hương huệ. Sen còn gắn liền với vị trí cao quý trong tôn giáo, hoa sen trở thành biểu tượng đẹp nơi Đức Phật tọa lạc. Mỗi người con xa quê hương nhớ về cố hương lại nhớ về đóa sen nhỏ mà kiêu dũng để lòng tràn đầy sức mạnh. Chính bởi vẻ đẹp dung dị đó, hoa sen trở thành nguồn cảm hứng của bao thi nhân và nghệ thuật.

Sen thơm, hương lại hữu sắc. Dù trong hoàn cảnh nào sen cũng hàm chứa trong nó sự tinh tế, thuần khiết, cao đẹp. Nó thật sự là biểu trưng tiêu biểu nhất cho văn hoá và cốt cách nhân văn của người Việt Nam. Cây hoa sen, một loài hoa, một con người, một bản sắc và cũng là cả một dân tộc. Giản dị, mộc mạc nhưng đầy sự thanh tao, cao quý, thuần khiết...chính là những gì mà sen mang trong mình. Thật đáng tự hào đối với mỗi người dân Việt về “quốc hoa” của chính dân tộc mình.

Câu chuyện trong “Bao giờ cho đến tháng Mười” được chính đạo diễn Đặng Nhật Minh viết nên từ những trải nghiệm thực tế của gia đình. Đó là sự mất mát, là nỗi đau bị chiến tranh tàn khốc tước đi những người thân yêu nhất. Bằng lối dẫn chuyện tự nhiên, gần gũi câu chuyện đã chiếm được cảm tình của nhiều độc giả Việt.

Đến ngày nay, “Bao giờ cho đến tháng Mười” vẫn là 1 trong những bộ phim điện ảnh kinh điển của Việt Nam

Cảm giác khắc khoải trong phim là cảm giác của hàng triệu người Việt Nam, những người con chờ cha, người vợ chờ chồng như vọng phu bao đời. Chính gia đình vị đạo diễn là 1 trong số đó. Còn gì đau xót hơn khi cha đạo diễn, giáo sư - bác sĩ Đặng Văn Ngữ cũng đã vĩnh viễn ra đi do bom đạn chiến trường?

Bộ phim lấy bối cảnh nơi miền quê nghèo Bắc Bộ quá đỗi quen thuộc. Ở nơi có con sông phù sa hiền hòa, những cánh đồng lúa bát ngát, sân đình, chiếu chèo ... như bao ngôi làng lâu đời.

Dáng điệu nhân vật chính Duyên mở đầu cảnh phim đầu tiên khi chị đang “tay xách nách mang” đi bộ trên cánh đồng làng. Tuy nhiên, gương mặt hiền hậu lại đang gờn gợn nỗi buồn u uẩn, một tính toán xa xăm bí ẩn. Chị đang trở về nhà sau chuyến thăm chồng. Duyên mang trong lòng nỗi đau chẳng thể nói: Chồng chị đã vĩnh viễn ra đi trên chiến trường mặt trận biên giới Tây Nam.

Thẫn thờ cầm trên tay tờ giấy báo tử, chị ngất đi và rơi xuống sông nhưng may mắn được thầy giáo Khang kịp thời cứu vớt. Duyên quyết định giấu gia đình sự việc đau lòng, trong đó có người bố chồng đang lâm trọng bệnh cùng đứa con trai ngày ngày mong tin từ cha.

Nỗi đau của chị chỉ có thể chôn giấu thật kỹ trong lòng, mong manh với đó là niềm hy vọng tất cả chỉ là nhầm lẫn. Duyên nhờ thầy giáo Khang viết hộ những lá thư gửi đi. Gần như tất cả mọi người đều tin rằng đó là thư từ chiến trường của chồng chị.

Nhân vật Duyên trong phim

Thương chị phải một mình gánh chịu và che giấu nỗi đau quá lớn, thầy giáo Khang gửi đến chị Duyên 1 lá thư khuyên chị hãy nói ra sự thật. Thế nhưng, thật trớ trêu, những dòng viết ấy lại vô tình đến tay người chị dâu. Chính điều này khiến cả gia đình nghi ngờ lòng chung thuỷ của Duyên.

Quả thật, chất liệu bi kịch của “Bao giờ cho đến tháng Mười” dễ khiến những đạo diễn tầm thường sa đà vào nội dung tuyên truyền, thuyết giảng đạo đức. Thế nhưng, tất cả đã được đạo diễn Đặng Nhật Minh tiết chế. Chúng ta đồng cảm với nội tâm và xúc động trước phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam.

Cốt truyện đơn giản, nhẹ nhàng nhưng đầy xúc cảm, “Bao giờ cho đến tháng Mười” là nỗi lòng của Duyên trước số phận trớ trêu. Cùng với đó là khung cảnh truyền thống đậm chất thơ đan xen cùng văn hoá tâm linh thật gần gũi của miền quê phía Bắc.

Xem thêm: Những Trang Web Review Sách Hay Hàng Đầu Hiện Nay

Tâm trạng đau đớn và tình thế ngang trái của Duyên đã được đạo diễn truyền tải qua hàng loạt thủ pháp điện ảnh. Trước mặt người cha chồng ốm yếu và đứa con thơ ngây chị phải hết sức kìm nén hoàn thành tốt vai diễn một người vợ vừa vào chiến trường thăm chồng trở về. Nhưng khi ở một mình chị lại quay quắt, xé lòng với nỗi đau không biết tỏ cùng ai.

Cảnh phim ghi dấu trong người xem nhiều 

Trong cách thức thể hiện nội tâm nhân vật, ở những phân cảnh này Đặng Nhật Minh khéo léo đưa khán giả trở về miền ký ức tươi đẹp với mối tình lãng mạn, trong trẻo của Duyên và người chồng đã hy sinh nơi chiến trường (do Đặng Lưu Việt Bảo đóng).

Người xem như trở thành một phần của câu chuyện và tận mắt chứng kiến chuyện tình của chàng thanh niên đam mê thả diều với cô thôn nữ với nụ cười  trong veo, hồn nhiên ở bến sông. Để rồi ngay sau đó là sự thật phũ phàng trong hình ảnh người góa phụ với giọt nước mắt trên mi. Việc sử dụng hai hình ảnh tương phản dù là một thủ pháp điện ảnh không mới nhưng vẫn tạo hiệu quả tuyệt vời về mặt cảm xúc.

Cảnh phim đậm chất Bắc Bộ

Bên cạnh đó một cảnh khác cũng khiến khán giả phải không kiềm được nước mắt chính là lúc Duyên đứng nép sau cánh cửa nghe đứa cháu chồng đọc to bức thư giả của người chồng (do thầy giáo Khang viết) gửi về cho cả gia đình nghe trong ngày giỗ. 

Đối lập với niềm hân hoan của cả gia đình khi nhận được lá thư vào đúng thời điểm là nỗi đau phải nuốt nghẹn vào trong mà Duyên phải chịu đựng. Lê Vân đã có màn thể hiện xuất sắc ở phân đoạn cần bộc lộ nội tâm sâu sắc này.... Đây là phân đoạn làm nên bao nước mắt, sự gợi nhớ cho các khán giả mãi về sau.

Sự thành công của bộ phim chính là nỗi niềm đau đầy chân thực, là lối diễn vô cùng tự nhiên. Bộ phim lột tả tâm trạng của bao gia đình Việt những nỗi đau thấu lòng do chiến tranh gây lên. Để từ đó những thế hệ đi sau biết trân trọng những mất mát, tự mình cố gắng và xây dựng đất nước phát triển hơn.

Với cái tên khắc khoải và đầy ý nghĩa, “Bao giờ cho đến tháng Mười” đã và sẽ luôn là 1 trong những kiệt tác điện ảnh mà bất cứ ai, trong thời đại nào cũng nên theo dõi ít nhất 1 lần. Có thể, giờ đây, không phải ai cũng thấu hiểu nỗi đau chiến tranh thuở đó, tuy nhiên, trên tất cả, nét bình dị, vẻ đẹp, tình yêu, sự hy sinh của người phụ nữ đối với gia đình sẽ còn mãi. Bộ phim đã thực sự thành công khi để lại những cảm xúc lắng đọng trong con người Việt!

Là một đứa con cưng của Disney và xưởng phim Pixar, Coco mang trong mình những bài học nhân văn ý nghĩa, để sau những phút giây thư giản đắm chìm trong thế giới của bộ phim, thì con người ta vẫn phải lắng động suy tư về ý nghĩa của nó mang lại.

Coco là câu chuyện về hành trình chinh phục được giấc mơ âm nhạc của cậu bé Miguel Rivera, một cậu bé có niềm đam mê âm nhạc mãnh liệt, say mê những giai điệu nhưng lại sinh ra trong một gia đình cấm đoán sự xuất hiện của âm nhạc vì trước đây ông sơ của cậu đã bỏ nhà đi theo sự nghiệp âm nhạc . Kể từ đó gia đình Rivera luôn gay gắt với âm nhạc và cấm tiệt việc đàn hát. Miguel luôn nung nấu giấc mơ trở thành một người nhạc sĩ vĩ đại giống như thần tượng Ernesto de la Cruz. Chính giấc mơ đó, và ngọn lửa đam mê nhiệt huyết luôn rực cháy trong người Miguel bất chấp sự cấm đoán của gia đình để đi theo giấc mơ của mình.

Chắc hẳn nhiều người khi xem phim sẽ thắc mắc tại sao bộ phim được gọi là Coco nhưng nhân vật chính lại là cậu bé Miguel? Coco là một người bà cố mắc bệnh đãng trí của Miguel, đứa con gái yêu quý mà ông sơ của Miguel đã cố gắng tìm kiếm trong suốt cuộc hành trình từ thế giới người chết trở về thế giới loài người trong ngày lễ của người chết chỉ để nói rằng “Ông rất yêu Coco”. Nhân vật bà cố Coco chỉ xuất hiện hiếm hoi, chỉ được vài phút ở đầu và cuối bộ phim, lời thoại chỉ đếm trên đầu ngón tay, nhưng lại là một nhân tố mấu chốt xuyên suốt mạch phim, là chìa khóa mở ra những mạch cảm xúc chân thật tác động đến nội tâm người xem. Nội dung phim đưa người xem từ bất ngờ này đến bất ngời khác với hàng loạt cốt truyện xoắn kép, cam đoan bạn sẽ bị hấp dẫn đến cùng, không khỏi ngạc nhiên về những tình tiết đó và cũng không thể bỏ lỡ một phút giây nào trên màn hình. 

Tuy chứa đựng vô vàn điều bất ngờ nhưng những tình tiết bộ phim lại được liên kết chặt chẽ và logic. Đầu phim chắc chúng ta những người xem không ai có thể không bật cười thành tiếng với những tình huống hài hước mà bộ phim mang lại nhưng cuối phim chúng ta lại vỡ òa trong cảm xúc , cảm xúc khi con người thực hiện được ước mơ, cảm xúc khi tình yêu thương đã xóa bỏ được những hiểu lầm những sự giận hờn của quá khứ để rồi cái kết ngập tràn hạnh phúc đã đến với những nhân vật trong phim cũng như mang lại không khí tích cực đến người xem. Có lẽ thành công lớn nhất của Coco nằm ở sự dẫn dắt khéo léo người xem qua từng cung bậc cảm xúc khác nhau như thế điều mà không phải bộ phim hoạt hình nào cũng làm được. Một phút trước người xem có thể sụt sùi xúc động ngay sau đó họ lại phá lên cười, nụ cười mãn nguyện dù trên mắt vẫn đang rơm rớm nước mắt khi lắng đọng lại trong tim chính là tình cảm gia đình , một thứ tình cảm thiêng liêng và tồn tại mãi mãi theo thời gian. 

Cái thấm thía của Coco nằm ở những bài học thông điệp mà Disney truyền tải. Mở đầu phim chúng ta có thể thấy niềm đam mê âm nhạc của Miguel là lớn đến chừng nào cậu ấy đi ngược lại truyền thống của gia đình những điều cấm kị , sẵn sàng tìm cho mình một lối đi riêng để tìm kiếm đam mê với âm nhạc, tôi cứ nghĩ rằng bộ phim này cũng giống như bao bộ phim khác cuả Disney rằng nhắn nhủ tới các khán giả hãy sống với ước mơ hày luôn ấp ủ đam mê và luôn là chính mình. Nhưng kéo dài tới những thước phim cuối cùng tôi đã nhầm, Coco thực sự làm được nhiều hơn thế khi đề cao tình cảm gia đình, dạy cho trẻ em cách giữ gìn và tôn trọng những người đi trước, đồng thời nhắc nhở cho chúng ta biết rằng nguồn sống thực sự nằm ở trong bản thân mỗi con người và bên trong trái tim của chúng ta ẩn chứa một sức mạnh vô hạn. Trong Coco tồn tại những người phụ nữ vĩ đại, họ dám gạt đi những đam mê cá nhân , gạt đi thanh xuân của mình , gạt đi tình yêu to lớn mình dành trọn vẹn cho một người để chăm lo cho gia đình, để bảo vệ những giá trị họ cho là quan trọng nhất.

Cuộc đời con người luôn phải đứng trước những lựa chọn và đánh đổi, và cũng chính lúc đó con người ta sẽ nhận ra rằng đâu mới là điều mà họ phải hướng về . Đó cũng chính là lẽ sống của ông sơ của Miguel, tuy nhiên lúc ông nhận ra điều đó có lẽ đã muộn. Đam mê, thành công và danh vọng liệu có xứng đáng để đánh đổi bằng mọi giá, liệu cô độc một mình xung quanh những hào nhoáng, danh vọng phù du có đem lại sự hạnh phúc cho ta mãi mãi? Hay điều đơn giản là chỉ được sống xung quanh những người mà ta yêu thương ? 

Bộ phim về ngày của người chết nhưng lại không hề mang tính chất rùng rợn. Thế giới người chết của Coco lại được xây dựng một cách đầy màu sắc rực rỡ đầy hoa mỹ. Vùng đất linh hồn nơi mà khi nghe qua ta đã tưởng tưởng đến những điều đáng sợ những bóng ma những con quỷ hay xuất hiện trong truyện tranh, nhưng ngược lại với những điều ta thường nghĩa hàng ngày vùng đất linh hồn trong Coco đầy mỹ lễ với con đường màu cam được đẹp mơ màng được dựng bởi vô vàn hoa cúc đưa đường dẫn lối cho những người đã khuất trở lại với gia đình. Một thành phố đông đúc đẹp đẽ rộn ràng với những lễ hội âm nhạc , nhộn nhịp những hình ảnh “bộ xương” đi qua đi lại đủ phong cách, đủ màu sắc. Đồ họa của những bộ xương chẳng những không gây kinh sợ mà còn rất dễ thương, vui nhộn . Hãy quên đi những hình ảnh “bạch cốt tinh” di động hay hình dung đáng sợ về những người chết , bởi bạn sẽ thấy yêu  ngay những “ con người” sinh động muôn hình vạn trạng đa dạng phong phú  dưới sự trau chuốt của Pixar. 

Có lẽ để lại ấn tượng lớn nhất với tôi về bộ phim vẫn là câu nói của Miguel với bà sơ của mình, câu nói đó được dịch nôm na ra tiếng việt có nghĩa là “ Bà có thể không tha thứ cho ông, nhưng xin bà đừng lãng quên ông” . Cái mà đúc kết ra được từ câu nói này ta có thể hiểu rằng một người chỉ thực sự “Chết” đi khi không còn ai nhớ tới họ nữa, hình phạt lớn nhất của con người dành cho con người có lẽ không phải là sự không tha thứ mà là sự lãng quên. Cũng với những thông điệp đó mà bài hát Remember me ( Hãy nhớ về cha) vang lên xuyên suốt bộ phim với nhiều gia điệu khác nhau, từ sôi nổi ở đầu phim lại dịu dàng ấm áp ở cuối phim và kết phim bằng khúc hát nghẹn ngào như điểm nhấn vào cảm xúc khiến khán giả tuôn trào, chắc hẳn ai khi xem đến cuối phim đều thấy sống mũi cay cay và mắt không biết đã ướt từ khi nào. Bài hát cũng nói lên một phần ý nghĩa của Coco hãy nhớ những người yêu thương xung quanh bạn dù cho họ có làm bạn buồn hay một lúc nào đó họ khiến bạn căm ghét họ nhưng họ vẫn là những người yêu thương bạn rất nhiều. 

Coco thực sự là một sản phẩm thành công của Disney và Pixar, mang lại cho mọi người những cảm xúc thăng hoa từ lúc bắt đầu xem cho tới lúc kết thúc và lắng đọng với những bài học sâu sắc mà bộ phim gửi gắm, cho mọi người được dịp xích lại gần nhau hơn và thấm thía thêm những điều ý nghĩa trong cuộc sống. 

Nhắc đến chiến tranh thì trong đầu mỗi con người chúng ta đều hiện lên khung cảnh khắc nghiệt với bom bay bão đạn, người chết như ngả rạ, cảnh vật xung quanh đều hoang tàn, đổ nát trong ngọn lửa hung tợn như muốn nuốt chửng mọi thứ. Một bức tranh vô cùng đáng sợ, để hiểu hơn về nó thì tại sao chúng ta không cùng nhau tìm hiểu về bộ phim dưới đây?

Mộ đom đóm (Hotaru no Haka, Grave of the Firefiles) là một bộ phim hoạt hình Nhật Bản của hãng phim hoạt hình Ghibli sản xuất năm 1988 do đạo diễn Takahata Isao viết kịch bản và đạo diễn. Bộ phim được dựa theo cuốn tiểu thuyết cùng tên của Nosaka Akiyuki vốn được tác giả viết dưới dạng bán tự truyện như là một lời xin lỗi tới người em gái của mình. Giống như các tác phẩm khác của hãng Ghibli, bộ phim được chú ý nhờ đạt được chất lượng cao cả về hình ảnh và mặt nghệ thuật.

Bộ phim được đặt trong bối cảnh giai đoạn cuối của cuộc chiến tranh thế giới thứ Hai ở Nhật Bản, kể lại câu chuyện đầy xót xa nhưng cũng vô cùng cảm động về tình anh em của hai đứa trẻ mồ côi Seita và em gái Setsuko. Hai anh em mất mẹ sau cuộc thả bom dữ dội của không quân Mỹ vào thành phố Kobe trong khi cha của hai đứa đang chiến đấu cho Hải quân Hoàng gia Nhật. Seita và Setsuko phải vật lộn để tồn tại giữa một bên là sự thờ ơ đến nhẫn tâm của những người xung quanh, trong đó có cả những người họ hàng của hai đứa trẻ.

Ta có một vài nhà phê bình phim (trong đó phải kể tới Roger Ebert) coi Mộ đom đóm là một trong những bộ phim phản chiến mạnh mẽ nhất đã từng được thực hiện. Nhưng nhà nghiên cứu lịch sử hoạt hình Ernest Rister đã so sánh bộ phim này với tác phẩm của đạo diễn Steven Spielberg bộ phim ‘Bản danh sách của Schindler’ và nói thêm: ‘Đây là bộ phim hoạt hình nhân văn nhất mà tôi từng được xem’. Với người Nhật thì bộ phim thường được hiểu như một câu chuyện ngụ ngôn về lòng tự trọng hơn là về tinh thần phản chiến. Dù hiểu theo cách nào thì đây cũng là một trong những bộ phim đáng xem.

Trong tiếng Nhật, danh từ không thay đổi ở dạng số nhiều thì hotaru có thể hiểu là Seita và Setsuko bắt được rất nhiều con đom đóm và dùng chúng để thắp sáng cho cái hầm trú ẩn nơi hai đứa bé sống. Ngày hôm sau, Setsuko đào một ngôi mộ cho tất cả lũ đom đóm và hỏi Seita “Tại sao lũ đom đóm phải chết sớm vậy?’’ Vì vậy tựa phim có thể dùng là mộ đom đóm với đom đóm ở số nhiều. Theo một cách hiểu khác, con đom đóm có thể cũng là để chỉ Setsuko vốn cũng chết rất sớm, nếu như vậy tựa phim có thể là Mộ đom đóm với đom đóm ở số ít.

Ngoài ra nó cũng có thể là một phép ẩn dụ để nói tới những cuộc oanh tạc bằng bom gây cháy của không quân Đồng minh, có giai thoại kể lại rằng trong thời gian chiến tranh đôi khi người Nhật gọi những quả bom gây cháy đang được thả xuống đất nước họ là những con đom đóm hoặc nó còn để chỉ những phi công cảm tử Thần phong (Kamikaze), Setsuko đã nói rằng chiếc máy bay cảm tử Thần phong trông giống con đom đóm.

Vậy, các bạn hiểu theo cách nào? Còn đối với tôi mà nói những con đom đóm lại là biểu tượng cho những linh hồn đã khuất (Hitodama) như những đóm lửa lập lòe trôi nổi trên những dòng sông, nó đem theo cả giấc mơ về một thế giới tốt đẹp hơn và những ước mơ khát khao cháy bỏng còn dang dở.

Quả thực đây là bộ phim rất hay về đề tài Chiến tranh và nó được như là một tượng đài trong Thế giới phim hoạt hình, khó bộ phim nào có thể lật đổ được. Hay, ý nghĩa, tâm huyết nhưng rất đỗi đau lòng và ám ảnh. Đó là những cụm từ tôi dành cho bộ phim.

Nó hay, điều đó không bàn cãi nhưng nó là đề tài về Chiến tranh được lấy cảm hứng trên câu chuyện có thật nên nó cực kỳ ám ảnh người xem, bạn có thể khóc sưng húp mắt khi xem, bạn có thể nhói đau khi xem, bạn có thể buồn khi xem… Bộ phim được miêu tả vô cùng trần trụi, đầy khắc nghiệt, xem một lần là nhớ mãi, càng xem ta lại càng thấy thương cho số phận của các nhân vật, dù ít dù nhiều là vậy.

Người dì thờ ơ, vô cảm, lạnh lùng, tuy là người thân của Seita và Setsuko nhưng không gì người xa lạ, mới xem thì thấy nhân vật này không mấy tốt, nói thẳng ra có thể là rất đáng ghét nhưng khi suy nghĩ thì thấy một phần người dì có thái độ như vậy cũng là do Chiến tranh, vì Chiến tranh là mọi của cải đều bị thiêu rụi, méo mó, vì Chiến tranh mà dồn con người vào bước đường cùng, vì Chiến tranh mà biến một người từ tốt thành xấu chỉ trong phút chốc.

"Một người đau chân có lúc nào quên được cái chân đau của mình để nghĩ đến một cái gì khác đâu? Khi người ta khổ quá thì người ta chẳng còn nghĩ gì đến ai được nữa. Cái bản tính tốt của người ta bị những nỗi lo lắng, buồn đau ích kỷ che lấp mất..." Tôi nghĩ người dì cũng vậy, bản chất của dì không xấu nhưng vì thiếu thốn, vì khổ nên chẳng quan tâm đến hai anh em Seita và Setsuko được.

Còn Seita là một người anh thương em, luôn muốn làm mọi thứ tốt đẹp cho em nên đi ăn trộm đồ vì sợ em bị đói, sợ em bệnh, Seita cũng đã đấu tranh rất nhiều giữa con tim và lí trí nhưng vì quá thương em nên mới làm điều như vậy. Nhưng xét theo một khía cạnh khác thì Seita là một người bảo thủ, nếu Seita không dẫn Setsuko ra khỏi nhà cùng mình thì có lẽ hai anh em đã không phải chịu khổ nhiều như vậy. Dù gia đình dì đối xử không thân thiện, vô cảm nhưng ít nhất hai anh em vẫn còn có cái ăn, ít nhất sau này Setsuko sẽ không chịu thảm kịch như vậy. Một phần nguyên nhân dẫn tới bi kịch này có lẽ là do Seita suy nghĩ chưa thấu đáo nhưng lúc này cậu ấy chỉ có Mười lăm tuổi thôi, cái độ tuổi vẫn còn ăn vẫn còn học, hồn nhiên và không cần lo nhiều về cuộc sống sau này, đưa ra sự quyết định ở hay đi cũng khó khăn lắm. Sau tất cả, cũng không thể nào đổ hết lỗi cho Seita được.

Setsuko có lẽ là nhân vật đáng thương nhất trong phim, em ấy còn quá nhỏ để chịu đựng những sự việc đau lòng này, mất mẹ mất ba nhưng không hề hay biết, tinh khôi như tờ giấy trắng, lanh lợi, ngoan ngoãn nhưng điều tốt đẹp lại chẳng hề đến với em, nhiều lúc em buồn vì nhớ mẹ nhưng lại không đòi mẹ phải về bằng được, nhiều lúc em mệt vì bệnh nhưng em chẳng than vãn, nhiều lúc em lo cho anh hai nhưng em đã không khóc và rất nghe lời anh vì sợ anh buồn. Vậy mà em lại không có được hạnh phúc.

------------

Sau tất cả “Mộ đom đóm” vẫn là một bộ phim ý nghĩa đáng để coi, mặc dù ám ảnh nhưng coi để biết Chiến tranh đáng sợ như nào, coi để biết con người đối xử với nhau ra sao…

Chúng ta phải cảm thấy hạnh phúc khi được sinh ra trong thời không còn mưa bom đạn, hạnh phúc khi được sống dưới bầu trời xanh. Và biết ơn cuộc sống này và yêu thương nó nhiều hơn.

Ngày xưa ở quận Cao Bình, có hai vợ chồng tuổi giả mà vẫn chưa có con. Thấy học tốt bụng, Ngọc Hoàng sai thai tử xuống đầu thai làm con. Mãi về sau, khi người chồng chết, người vợ mới sinh được câu con trai. Khi cậu vừa khôn lớn thì mẹ chết, cậu sống một mình trong túp lều cũ, cả gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha cậu để lại. Người ta gọi cậu là Thạch Sanh.

Một hôm, Lí Thông thấy Thạch Sanh tốt bụng liền kết nghĩa anh em. Bấy giờ trong vùng có con trằn tinh có nhiều phép lạ, thường ăn thịt người. Năm ấy, đến lượt Lí Thông nộp mình, mẹ con hắn nghĩ kế lừa Thạch Sanh chết thay. Với tài nghệ của mình, Thạch Sanh đã giết được Chằn Tinh. Lí Thông đem đầu chằn tinh nộp cho vua dể lĩnh thưởng và được vua phong làm Quận công.

Vua có cô công chúa đến tuổi lấy chồng, nhưng không may trong lễ hội, công chúa bị đại bàng quắp đi. Thạch Sanh thấy liền dùng cung tên bắn gãy cánh đại bàng. Thạch Sanh lần theo vết máu và tìm ra được chỗ ở của nó.

Từ ngày công chúa mất tích nhà vua vô cùng đau đớn. Vua sai Lí Thông đi tìm, hứa sẽ gả công chúa và truyền ngôi cho. Lí Thông lại nhờ Thạch Sanh cứu công chúa rồi lấp cửa hang. Trong hang, Thạch Sanh cứu thoát thái tử và được vua Thủy Tề ban thưởng một cây đàn thần.

Hồn của chằn tin và đại bằng hiện lên báo thù Thạch Sanh khiến chàng bị nhốt vào ngục.

Từ khi công chúa trở về, nàng không nói, không cười. Không ai chữa được bệnh đó. Chỉ khi nghe tiếng đàn của Thạch Sanh, công chúa bỗng cười nói vui vẻ.Vua lấy làm lạ, gọi Thạch Sanh đến, chàng kể hết mọi sự tình. Hiểu ra sự việc vua không giết mẹ con Lí Thông nhưng trên đường về nhà, chúng bị sét đánh và hóa kiếp thành bọ hung. Thạch Sanh lấy công chúa. Thấy vậy các nước chư hầu tức giận đem quân sang đánh. Thạch Sanh lấy đàn gẩy, giặc xin hàng. Không thể ăn hết được niêu cơm, quân sĩ kéo nhau về nước. Về sau, Thạch Sanh lên ngôi vua.

Thạch Sanh là tác phẩm tiêu biểu viết về hình tượng người dũng sĩ, mang trong mình sức mạnh phi thường, trừ gian diệt bạo. Có tấm lòng lương thiện cao cả, là nhân vật điển hình cho phe thiện. Tác phẩm thể hiện khát khao chiến thắng cái ác của nhân dân ta đồng thời thể hiện niềm tin cao cả vào sự chiến thắng cuối cùng của cái đẹp. Những ai làm chuyện xấu sẽ nhận hình phạt xứng đáng.

Ngày xưa, trong một hang núi nọ có một con mãng xà. Đầu nó to bằng cái chum, trên đầu có mào đỏ, hai mắt như hai quả quýt, thân dài hơn trượng. Nó đi đến đâu là cuốn thành bão đến đấy, cây cối đổ rào rào, bụi bốc mù mịt. Nó đã ăn thịt không biết bao nhiêu là súc vật và người. Người ta dùng nhiều cách để diệt trừ, nhưng mãng xà đã không chết mà còn phá hoại dữ dội hơn. Cuối cùng nhà vua phải sai dựng cho nó một cái đền và hứa mỗi năm khấn một mạng người để nó đỡ phá phách. Nhà vua ra lệnh bắt các làng mỗi năm phải nộp một người con gái để dâng cúng mãng xà, nhưng cũng cho rao trong nước, ai tiêu diệt được con quái vật ấy thì sẽ phong quận công và cho lấy công chúa làm vợ.

Bấy giờ có một chàng trẻ tuổi từ lâu được một nhà sư đưa lên nuôi trên một ngôi chùa ở núi cao. Hàng ngày nhà sư truyền cho anh nghề múa gươm và các môn võ nghệ. Thành tài, anh được thầy tặng một thanh gươm quý và cho phép “hạ sơn”. Hôm ấy anh trở về làng. Sau khi kéo bộ suốt cả một ngày mệt nhọc, anh thấy một tòa đền có ánh sáng le lói, không biết là đền mãng xà, bèn ghé vào nghỉ chân. Vừa bước vào cổng đền bỗng nghe có tiếng khóc thút thít ở phía trong, anh lấy làm ngạc nhiên vội lần vào thượng điện. Dưới ánh đèn dầu, anh thấy một cô gái trạc mười tám, hai mươi tuổi, bị trói vào cột ở một góc điện. Anh lập tức bước đến cởi trói cho nàng và nói:

– Làm sao cô lại bị trói ngồi ở đây?

Cô gái gạt nước mắt nói:

– Chàng là ai, ở xứ nào mà không biết đây là đền thờ mãng xà ư?

Đoạn cô kể lại những hành động của mãng xà, mỗi năm phải nộp một mạng người ra sao, cuối cùng cô nức nở:

– Nhà thiếp có một mẹ một con, nghĩ mình chết đi cũng không tiếc, chỉ thương mẹ già không có ai nuôi. Nhưng thôi chàng hãy đi mau khỏi chốn này, nếu không mãng xà nó đền thì chẳng còn tính mạng.

– Thế bao giờ thì nó đến đây?

– Chỉ nội trong đêm nay!

Chàng trẻ tuổi ân cần:

– Tôi muốn thay nàng nộp mạng cho mãng xà để nàng được về với mẹ.

Cô gái đáp:

– Thiếp không muốn vì mình mà người khác phải chết. Cứ để mặc thiếp chịu số kiếp thê thảm, tiền oan nghiệp chướng này. Chỉ mong chàng nếu có đi qua làng, hãy làm ơn ghé vào an ủi mẹ già giúp thiếp.

– Không. Nàng hãy kịp tránh khỏi nơi đây để mặc tôi với con quái vật.

Rồi rút gươm ra khỏi bao, chàng nói tiếp:

– Nó không thể làm hại được tôi đâu. Tôi sẽ bắt cái này ra đối mặt một phen với nó. Nàng hãy chạy về làng mau đi!

Nói đoạn, anh dẫn cô gái ra khỏi cánh rừng, rồi trở lại đền nai nịt gọn ghẽ, quyết thức đợi mãng xà.

Vào khoảng nửa đêm, bỗng phía ngoài có tiếng rào rào, cành cây gẫy răng rắc. Một mùi tanh tưởi xông vào mũi đến lộn mửa. Chàng trẻ tuổi đứng dậy rút gươm nấp vào bên thượng điện. Mãng xà quen như mọi khi, từ từ vắt mình qua tường tiến vào. Nhưng nó vừa thò cái đầu vào đền thì chàng trẻ tuổi đã khởi thế công ngay. Lưỡi gươm của anh lóe lên trong đêm tối như chớp giật. Con quái vật bị thương, lao tới toan nuốt sống kẻ thù. Nhưng đường gươm lợi hại của anh đã lại bồi cho nó một nhát thứ hai. Mãng xà đau quá, rống lên, hà hơi phun gió rồi quật đuôi tới tấp làm anh lăn đi mấy vòng. Sắp bị lọt vào miệng quái vật thì may sao, anh đã kịp đứng bật dậy, thủ thế đâm cho nó một mũi thứ ba, nhưng vì đâm mạnh quá nên mũi gươm bị gãy. Anh bèn bồi tiếp mấy nhát, mãng xà bị thương nặng. Cả khúc thân của nó quằn quại mạnh đến nỗi tường và mái đền đổ sụp, gạch ngói lăn xuống rào rào. Anh giơ lưỡi gươm chặt lấy cái đầu con ác thú.

Giết được mãng xà, chàng trẻ tuổi khát nước quá chạy khắp rừng đi tìm suối giải khát, rồi vì mệt quá, anh lần ra bên bờ suối ngủ thiếp một ngày một đêm.

Trưa hôm sau, một viên quản có phận sự gác ở khu vực này tiến vào đền để dò động tĩnh. Hắn vô cùng kinh ngạc khi thấy mãng xà nằm trên vũng máu, mà cô gái thì không biết đã biến đi đường nào. Nhưng nghĩ đến lời hứa của vua, hắn lập tức xách lấy đầu mãng xà phóng ngựa về kinh lĩnh thưởng. Trông thấy đầu con quái vật, nhà vua rất vui mừng. Vua hỏi:

– “Ai đã giết được mãng xà?” Viên quan đáp: – “Tâu bệ hạ chính là kẻ hạ thần này”. Vua khen ngợi hồi lâu, rồi ban sắc chỉ phong cho làm quận công, lại truyền gả công chúa như lời đã hứa.

Đám cưới tổ chức rất linh đình. Nhưng giữa hôm cưới, trong khi vua quan tề tựu đông đủ, thì bỗng có một người khách lạ xin vào yết kiến. Vua truyền cho vào. Người khách lạ chính là chàng trẻ tuổi đã giết mãng xà. Vua hỏi:

– Nhà ngươi đến đây có việc gì?

Chàng trẻ tuổi đáp:

– Tâu bệ hạ, chỉ xin phép bệ hạ cho tôi được lấy lại một mảnh gươm gãy còn giắt trong đầu mãng xà mà thôi!

Vua hết sức ngạc nhiên:

– A, vậy ra không phải là phò mã của ta đã hạ thủ mãng xà ư?

Vua nhìn sang phò mã. Phò mã mặt đã tái đi, nhưng vẫn cố cãi:

– Nó là thằng bá vơ nào dám vào đây nhận xằng!

Vua liền sai hoãn ngay lễ cưới lại rồi bảo vệ sĩ bổ đầu mãng xà để tìm mảnh gươm. Một lát sau vệ sĩ đã đưa mảnh thép về dâng nộp, khi ráp vào với gươm của chàng trẻ tuổi thì vừa như in. Vua thét:

– Thì ra phò mã đã lừa dối trẫm và mọi người.

Lập tức vua sai lột thẻ vàng quận công của hắn rồi đeo vào cho chàng trẻ tuổi. Sau đó vua dắt anh ngồi vào chỗ ngồi của phò mã, và ra lệnh cho lễ cưới lại tiếp tục như cũ.Trong khi đó thì viên quản bị giải ra pháp trường.

Câu chuyện được xây dựng trên mô típ quen thuộc của truyện cổ tích. Mãng xà tượng trưng cho cái ác tự nhiên, chàng trai tượng trưng cho cái thiện. Mọi câu chuyện cổ tích đều là cuộc chiến giữa hai bên. Tác phẩm trên ca ngợi sự dũng cảm tài trí của chàng dũng sĩ, đồng thời đả kích mãnh liệt tên viên quan cướp công người khác, khuyên chúng ta phải sống thật thà, không dối trá.

Ở làng kia, có một người đàn bà rất chăm làm. Từ mờ sáng, khi chim Mơ lang vừa cất tiếng hót thì đã thấy bà rời làng lên nương rồi. Bà cặm cụi làm việc cho đến khi ngôi sao Bắc đẩu lấp lánh trên trời cao mới lại trở về làng.

Một hôm, đang làm rẫy, bà bỗng thấy trong người choáng váng, khó chịu, cổ họng khô cháy như lửa đốt. Bà vội tìm đến chiếc chòi giữa rẫy, nhấc ống nước định uống thì thấy trong ống chẳng còn giọt nước nào. Cơn khát ngày càng hành hạ bà. Bà đảo mắt nhìn quanh để tìm nước uống, chợt thấy xa xa từ khe núi có một khe nước đang rỏ giọt. Bà mừng rỡ vội vã rảo cẳng chạy tới. Đó là một quả núi giống hình một người đành ông to lớn, đang cầm chà gạc  ngó trời. Từ trên đỉnh đầu hình người chảy ra những giọt nước trong vắt, mát lạnh. Bà ngửa cổ vừa uống ba ngụm đã thấy cơn khát dịu ngay, cổ họng còn đọng mãi vị thơm ngọt của dòng nước lạ.

Từ hôm đó, bà thấy trong người khang khác và bụng ngày một to dần. Bà đã thụ thai.

Nhưng đã chín tháng mười ngày rồi mà bà vẫn chưa đẻ. Một năm, rồi hai năm, ngày sinh vẫn chưa tới. Cho mãi đến năm thứ ba, vào một ngày mặt trăng và mặt trời gặp nhau (nhật thực) tỏa ánh sáng vàng dìu dịu, bà mẹ mới trở dạ. Bà sinh được ba đứa con trai bụ bẫm, kháu khỉnh và giống nhau như lột.

Ngày tháng trôi qua, ba đứa trẻ lớn dần lên. Từ đấy, núi rừng có thêm ba chàng trai khỏe mạnh. Cánh tay họ cứng như sắt có thể bẻ gãy cây to như ngắt ngọn cỏ. Cặp chân họ chạy nhanh như gió, một bước nhảy vượt băng một cánh rừng. Mắt họ sáng, nhìn xa hơn mắt chim ưng.

Thấy các con đã khôn lớn, một hôm bà mẹ bảo họ:

– Đất trời mình còn rộng lắm. Các con hãy chia nhau đi các ngả mà làm ăn. Lâu lâu, các con hãy về thăm mẹ nhé!

Ba chàng trai vâng lời, từ biệt mẹ lên đường.

Người em út theo hướng mặt trời mọc mà đi. Đường đi mỗi ngày một xuống thấp và chẳng bao lâu đồng bằng bát ngát, biển khơi mênh mông sóng nước hiện ra. Người em út ưng miền đất đẹp này lắm và chọn nơi ấy làm chốn ở của mình. Từ đó, ngày tắm nước bể trong xanh, đêm nằm dài trên cát mịn, da dẻ chàng thay đổi dần, trắng trẻo như cục bột. Người ta gọi chàng là Ngọc.

Người em thứ hai cứ theo hướng mặt trời lặn mà đi. Đất dưới chân chàng ngày một cao dần lên, rừng rậm trùng điệp hiện ra và núi non hùng vĩ nhô lên như chào đón chàng. Gặp một khe suối nước chảy óng ánh như màu đồng hun, chàng cởi áo lội qua bờ bên kia. Dòng nước kì lạ ấy đã làm cho người em thứ hai khi từ khe nước bước lên đổi hẳn màu da, trở thành ngăm ngăm đen hệt như màu nước. Thấy đất màu mỡ, chàng bèn dừng lại và dựng trại làm ăn. Từ đó người ta gọi chàng là chàng Lèo.

Còn người anh cả ở giữ quê hương. Chàng dựng lên một chiếc nhà rông cao nhất trời, mái nhà cong vút chấm tới mây, cột nhà dựng san sát như cây rừng. Chàng sống ở đó, trông núi rừng cho suối đánh đàn, cho hoa nhảy múa, cho muôn thú và gió lộng hát ca…

Nhưng bỗng một hôm, một con Xà tinh không biết từ đâu hiện ra, mình nó lớn bằng cả một dãy núi. Nó có cánh để bay vút lên trời, lại có vây để lặn sâu xuống nước. Nhưng lợi hại nhất là ba viên ngọc ước của họ nhà trời mà Xà tinh đã ăn cắp được, đem về cất giấu trong chiếc túi tròn, đeo ở nách bên phải của nó. Hòn ngọc thứ nhất màu xanh biếc, khi giơ ra thì lập tức giông bão nổi lên, gió gào thét điên cuồng, thổi bật đi cả từng khu rừng một. Hòn ngọc thứ hai màu trắng nhạt, cầm đến nó thì lập tức sóng nước cuồn cuộn trào dâng, cuốn trôi băng cả hàng chục làng. Hòn ngọc thứ ba màu đỏ chói, khi tung lên thì khói lửa rừng rực bốc lên, thiêu rụi hết mọi vật. Xà tinh dùng ba viên ngọc ước này để tàn phá tất cả những miền mà nó đi qua.

Một hôm, Xà tinh mò đến quê hương của ba chàng trai. Nó đi đến đâu, cây rừng nghiêng ngả, gió rú ào ào, khói mây bay mù mịt đến đấy. Người anh cả thấy có chuyện lạ, vội từ trong nhà rông bước ra, một tay cầm chiếc khiên đính lục lạc đồng, một tay cầm con dao nhọn, sắc như nước.

Trông thấy vẻ hùng dũng của người anh cả, Xà tinh cũng có ý chờn. Nó thò tay vào túi, bốc viên ngọc xanh biếc ra, tức thì dông bão ầm ầm nổi lên, cây bật rễ, đá núi bay rào rào. Thấy Xà tinh bỗng dưng tác oai, tác quái, tàn phá buôn làng quê hương mình, người anh cả nổi giận lao người tới trước mặt nó, vung mạnh tay khiên. Chiếc khiên quay vun vút làm thành một trận gió mạnh, xô bạt cơn dông của Xà tinh đi. Sau nửa ngày đánh nhau kịch liệt, Xà tinh đuối sức phải thu ngay viên ngọc xanh lại. Nó tức giận gầm lên một tiếng vang trời rồi nhấc viên ngọc màu trắng nhạt ra. Lập tức cả một bể nước ậo tới, phủ kín núi rừng. Lợn lòi, chồn, rắn nổi lềnh bềnh trên mặt nước. Trước sức mạnh ghê gớm của nước lụt, người anh cả thấy hết phương chống cự. Chàng chạy vội lên ngọn núi cao nhất, quờ cây khô, dồn lá héo, chất thành đống lớn, châm lửa đốt lên. Ngày trước, lúc chia tay lên đường, ba anh em đã hẹn ước với nhau rằng bao giờ có giặc hay gặp nguy nan, người anh cả sẽ dùng ánh lửa đốt trên núi cao để báo hiệu gọi các em về, một ngọn là hiệu gọi em út, hai ngọn là gọi em thứ hai.

Thấy một ngọn lửa nơi quê mẹ bùng cháy, chàng Ngọc lúc đầu ngỡ là ánh sáng mặt trời rọi lên, chẳng để ý tới. Nhưng ánh lửa mỗi lúc một cháy to, ngọn lửa lắc lư như vẫy gọi. Biết là lửa của anh cả gọi mình, chàng Ngọc bèn chạy một mạch như bay về quê hương.

Tới làng cũ, nhìn thấy núi rừng tiêu điều, xơ xác, chàng Ngọc vô cùng căm giận, ngồi bên suối ngày đêm nghĩ cách trừ Xà tinh.

Một buổi sáng, chàng Ngọc từ biệt anh cả đi thẳng vào sào huyệt của yêu quái. Thấy chàng trai trắng trẻo, Xà tinh gầm gừ rồi quát lớn:

– Hỡi con thỏ trắng kia! Mày mang da đến đây cho tao lột phải không?

Chàng Ngọc dũng cảm thét vào mặt nó:

– Ta đến tìm mày để hỏi tội đây. Thần nước ở quê ta, ta còn trị được nữa là vũng nước chân trâu hôi thối của mày!

Xà tinh giận lắm. Hắn bốc ngay viên ngọc trắng nhạt ra. Lập tức sóng ngàn, nước cả hiện ra trắng xóa một vùng. Nhanh như chớp, chàng Ngọc co mạnh tay, dẫm mạnh chân xuống đất. Tức thì, từ trong lòng đất nổi lên một bức thành dài dằng dặc. Lớp thành đất vững chắc như thép nhô cao lên mãi, vây chặt lấy bể nước rồi khép dần lại. Dòng nước hung dữ cố sức phá vỡ bức thành để tràn ra ngoài nhưng không nổi. Nước ngày một cạn dần đi. Xà tinh yếu thế vội thu viên ngọc trắng lại và giở viên ngọc đỏ chói ra. Lập tức khói bốc lên mù trời, lửa cháy rừng rực, cây xanh cháy thành than. Nước suối sôi lên ùng ục. Người em út không trị được nạn lửa ghê gớm ấy, đành phải chạy về vùng biển.

Thấy nguy khốn, người anh cả lại lên núi cao, chất hai đống lửa lớn, gọi người em thứ hai về cứu. Trông thấy hiệu lửa, chàng Lèo liền nhắm hướng lửa mà chạy như gió, chẳng quản ngày đêm. Đến quê mẹ, chàng chạy thẳng đến hang Xà tinh và gặp nó đang mài vuốt trước cửa hang. Chẳng nói, chằng rằng, chàng Lèo nhằm giữa mặt nó phóng một ngọn lao mạnh như sấm sét. Biết dòng họ dũng sĩ đã lại đến, Xà tinh liền tìm cách thử tài. Lùi lại tránh mũi lao, nó bốc một nắm lá, niệm thần chú rồi tung lên trời. Lập tức một bầy ong vò vẽ hiện ra vù vù xông tới. Chàng Lèo bình tĩnh tháo bông hoa cài trên đầu cắm nhẹ trên đất. Tức thì khắp một cánh rừng, những bông hoa muôn sắc tỏa ra rồi dệt lại thành một tấm thảm đẹp tuyệt vời. Đàn ong bén mùi mật hoa, sà cả xuống bám đen nghịt. Chúng chui vào bông hoa để hút mật. Bỗng nhiên bông hoa rùng mình khép luôn cánh lại, nhốt chặt đàn ong ma quái ở bên trong.

Thấy phép thuật của mình đã bị hại, Xà tinh gầm lên, bốc viên ngọc đỏ chói ra, thét lớn

– Đến ngọc này thì mày cũng sẽ phải chạy như hai tên nhãi trước thôi!

Thấy ngọn lửa ngùn ngụt bốc cao, cháy rừng rực, dữ tợn, chàng Lèo liền cởi ống nước phép đeo trên lưng, trút xuống đất. Những tia nước mát rượi bắn tung ra rồi bỗng dâng cao thành những suối nước khổng lồ bao lấy lửa. Chẳng bao lâu, lửa của Xà tinh đã bị các suối nước làm tắt ngấm hết. Bị thua, Xà tinh càng điên cuồng gầm thét. Hắn thu viên ngọc đỏ lại rồi vung viên ngọc trắng nhạt ra. Lập tức sóng nước dâng lên cuồng cuộn, mưa xối ào ào như nước chảy trong ống. Nước dâng lên rất nhanh khiến người em thứ hai không tài nào chống nổi, đành phải theo hướng mặt trời lặn mà chạy về núi.

Người anh cả thấy các em mình không trị được Xà tinh thì vô cùng lo lắng. Dâng làng thấy vậy cũng rất lo. Họ liền hợp sức nhau lại, góp công đóng một chiếc thang thật dài, bắc qua sông, bảo người anh cả leo lên hỏi Trời xem có phép gì giúp cho dân làng giết được Xà tinh không. Người anh cả leo thang lên Trời ngay.

Sáng hôm ấy, Trời ngủ dậy muộn, vừa mở mắt Trời đã thấy người anh cả quỳ trước mặt, thưa rõ đầu đuôi câu chuyện và xin Trời giúp cho cách đánh Xà tinh. Suy nghĩ một lát, trời gật gù bảo:

– Con Xà tinh này quả là có lắm phép. Nhưng tài trí của các cháu cũng không kém gì nó lắm đâu. Chỉ vì các cháu chưa biết hợp sức lại mà đánh nên mới trị được phép này, nó lại giở phép khác. Thôi, bây giờ hãy trở về núi cao, đốt lửa gọi hai em cháu về. Rồi cả ba anh em cùng hợp sức đánh thử xem. Nếu vẫn thua, ta sẽ bày cách khác.

Người anh cả vâng lời, trở về núi cao đốt lửa gọi hai em lần nữa. Ba anh em hợp nhau lại cùng với dân làng, chia thành ba ngả kéo thẳng đến sào huyệt Xà tinh.

Đang gục đầu ăn gan trâu trắng, uống rượu đen, chợt thấy ba chàng dũng sĩ đứng chặn ngay trước cửa hang, Xà tinh liền gầm gừ:

– Kìa, ba con thỏ non lại kéo đến nộp mạng rồi. Hãy đợi đấy, ăn uống xong, ta sẽ hỏi tội chúng mày.

Người anh cả đáp lại, giọng to như tiếng cồng vang:

– Yêu quái, hôm nay mày sẽ phải đền tội. Mày đã tàn phá núi rừng này, giết hại dân làng này, giờ đây anh em ta sẽ hợp sức nhau lại trị tội mày.

Xà tinh giận lắm. Nó nhảy ra khỏi hang, giơ viên ngọc xanh ra. Dông bão nổi lên. Nhanh như chớp, người anh cả vung chiếc khiên, giơ đằng đông, núi đằng đông sạt; giơ đằng tây, núi đằng tây đổ. Chiếc khiên quay tròn, cuốn gió thổi bạt cả dông bão của Xà tinh đi. Xà tinh thua trận đầu, vội giở tiếp ngay viên ngọc trắng ra. Nước lũ ào ào tràn tới. Người em út lao ngay ra giữa dòng nước, giơ cao kiếm dẫm chân mạnh xuống đất. Tức thì lớp lớp thành lũy nổi lên, bủa vây và nhốt chặt dòng nước lại. Thấy phép màu bị hại, Xà tinh hấp tấp bốc vội viên ngọc đỏ ra. Khói lửa cuộn đến, cháy ngút trời. Nhanh như cắt, người em thứ hai trút ngay ống nước phép xuống đất. Những dòng nước nhỏ, trong chốc lát biến ngay thành trăm ngàn con rồng bằng nước lạnh, uốn khúc, lấp loáng bám lấy bể lửa. Lửa lụi dần rồi tắt ngấm.

Thấy mất trọn cả ba phép lạ, Xà tinh cuống cuồng toan chạy trốn ra bể. Nhưng chàng Ngọc đã lăm lăm thanh kiếm chặn mắt đường. Xà tinh hoảng sợ vội quay đầu chạy lên núi. Nhưng chàng Lèo đã chống ngọn lao đợi sẵn ở đấy. Bí thế, Xà tinh toan chạy trốn lên trời, nhưng người anh cả đã nhảy vọt tới, vung con dao sắc như nước xả tới tấp vào mình nó. Xà tinh gào thét giãy giụa chuyển cả rừng, rung cả đất. Cuối cùng kiệt sức, nó lăn ra chết, hóa thành dãy núi Róc Ron lởm chởm, nứt nẻ, lồi lõm, cằn cỗi màu chết chóc.

Từ đó, núi rừng Tây Nguyên trở lại cảnh thanh bình ngày trước. Nương đầy lúa, rẫy đầy khoai, sông đầy cá, bờ suối khoe sắc hoa vàng hoa đỏ. Ba chàng dũng sĩ lại chia tay nhau, kẻ xuống hướng đông, kẻ lên phía tây làm ăn. Người anh cả ở lại rừng, dựng nhà rông cao to hơn xưa để giữ gìn quê mẹ. Hàng năm, người em út dưới biển gánh muối lên cho hai anh em, người em thứ hai cõng chiêng, mền lên cho anh cả. Còn anh cả thì chia cho các em gỗ quý, mật ong, thịt rừng, nếp thơm.

Cho đến nay, đồng bào Tây Nguyên còn truyền tụng rằng: người anh cả có tài múa khiên bạt gió, đó là người Tây Nguyên. Chàng Ngọc, người em út ở gần sông gần bể nên thạo nghề đắp đê ngăn nước, là người Việt. Còn người em thứ hai – chàng Lèo ở xứ nóng bức, có gió Lào, hay bị hỏa hoạn nên có tài chống lửa, đó là người Lào. Ba anh em xưa là con một mẹ.

Câu chuyện kể về những vị anh hùng đã dũng cảm bảo vệ quê hương, thể hiện lòng biết ơn của những dân tộc nơi đây đối với những người đã có công dựng và mở mang bờ cõi. Hành trình xây dựng vô cùng gian nan khó nhọc, tác giả còn muốn răn dạy thế hệ sau về lòng biết ơn, sự dũng cảm, sự đoàn kết bảo vệ mảnh đất quê hương của mình.

Thời xưa, có một người khổng lồ thuộc dòng họ Khoa Phụ, thấy mặt trời ngày ngày mọc ở phương Đông rồi lại lặn ở phương Tây, đến sáng hôm sau lại thấy mặt trời mọc ở phương Đông thì rất ngạc nhiên, tự hỏi không rõ tối đến mặt trời trốn ở đâu? Khoa Phụ thích sáng sủa, không chịu được cảnh tối tăm nên nghĩ: “ Ta nhất định phải đuổi theo, bắt mặt trời đứng yên trên không trung để cảnh vật luôn luôn được sáng sủa, không còn phân ngày và đêm nữa”.

Khoa Phụ bước những bước dài, băng mình đi như bay về phía cánh đồng bao la, đuổi theo mặt trời đang ngả về phía Tây. Chớp mắt, người khổng lồ đã vượt được vài nghìn dặm.

Cứ như thế, Phụ Khoa đuổi theo mặt trời tới tận vùng Ngung Cốc, nơi mặt trời lặn. Mặt trời còn chưa kịp lặn thì Phụ Khoa chân dài chạy nhanh đã đuổi tới nơi. Một quả cầu lửa đỏ rực hiện ra trước mắt. Toàn thân Khoa Phụ chìm trong vòng ánh sáng vô cùng chói lóa của mặt trời. Khoa Phụ sung sướng, giơ cao hai cánh tay to lớn định chụp lấy quả cầu lửa đang cháy rừng rực.

Bị mặt trời nung nấu, lại mệt mỏi sau khi chạy quá nửa ngày. Khoa Phụ tạm ngừng việc đuổi bắt mặt trời, hụp mình xuống uống hết nước sông Hoàng, sông Vị. Khoa Phụ uống ừng ực, chỉ một lát, cả hai sông lớn kia đã cạn khô, thế mà khát vẫn hoàn khát. Khoa Phụ liền chạy lên phía Bắc, định đến uống nước ở hồ Hàn Hải phía Bắc Nhạn Môn Sơn, ngang dọc dài đến hàng nghìn dặm. Tiếc thay chưa tới nơi, Khoa Phụ đã chết khát dọc đường.

Khoa Phụ ngã xuống như một trái núi sụp đổ. Mặt đất rung chuyển ầm ầm dữ dội. Lúc đó mặt trời đã bắt đầu lặn xuống vực sâu, mấy tia sáng vàng cuối cùng chiếu rọi vào mặt Phụ Khoa. Phụ Khoa tức giận nhìn mặt trời từ từ chìm xuống phía Tây rồi thở một tiếng dài, vứt mạnh chiếc gậy trong tay lên phía trước, mắt nhắm lại và lịm đi.

Sáng hôm sau, mặt trời lại mọc ở phía Đông, tỏa ánh sáng khắp nơi trên trái đất. Còn xác Phụ Khoa trên cánh đồng bao la đêm qua, đã hóa thành một dãy núi cao. Ở phía Bắc dãy núi có một rừng đào, lá xanh um tùm, sai trĩu quả ngọt. Đó là do chiếc gậy của Phụ Khoa biến thành. Những quả ngon trái ngọt của rừng đào sau này đã giúp cho những người đi tìm ánh sáng qua được cơn khát se cổ, khiến tinh thần của họ thêm sảng khoái bội phần, hăng hái đi cho đến đích, quyết không chịu bỏ dở nửa chừng.

Câu chuyện thể hiện tinh thần bất khuất, kiên cường của người dân Trung Quốc, thể hiện tư tưởng lớn đã trở thành truyền thống của đất nước này. Đồng thời thể hiện khát khao chiến thắng hạn hán của những người dân nơi đây, quyết không đầu hàng trước thiên nhiên hung dữ.

Truyện cổ tích viết về những vị anh hùng đa số nhằm thể hiện ước mơ về một vị anh hùng bảo vệ người dân yếu thế, đồng thời răn dạy thế hệ sau về đứng tính dũng cảm, bất khuất, kiên cường