Thánh Tông Thuần hoàng đế khuyến học văn (Lê Thánh Tông)

Cái văn:
Quân tử thành đức chi danh, quý hồ hữu thể hữu dụng;
Nho giả vị kỷ chi học, yếu tại thành thuỷ thành chung.

Cẩu đán tịch chi bất cần;
Tắc công phu chi hữu gián.

Hạ Vũ đại thánh, tứ tứ do tích thốn âm;
Tăng Tử đại hiền, miễn miễn thượng gia tam tỉnh.

Hán Đồng Tử hạ duy nhi lệ sĩ;
Đường Xương Lê kế quĩ dĩ thành công.

Bỉ hà nhân, ngã diệc hà nhân, vi chi nhược thị;
Cổ thử lý, kim đồng thử lý, chí giả cánh thành.

Nhữ đẳng:
Sinh hồ thiên địa chi gian,
Đồng đắc âm dương chi khí.

Vật các phó vật, tuy vân hoặc thuần hoặc bác chi thù;
Nhân chi vi nhân, diệc hữu hi thánh hi hiền chi chí.

Tiên cẩn kỳ sái tảo, ứng đối, tiến thoái chi tiết;
Thứ cập phù lễ nhạc, xạ ngự, thư số chi văn.

Toạ như thi, lập như trai, học nhi thời tập;
Chính kỳ tâm, thành kỳ ý, đức cầu nhật tân.

Hàm vịnh hồ, kỳ sở dĩ tri;
Mãnh miễn hồ, kỳ sở vị chí.

Kinh giả, tải đạo chi khí, tất dụng lực dĩ giảng cầu;
Sử giả, ký sự chi thư, tất dụng tâm nhi suy cứu.

Dĩ khảo thánh hiền chi thành pháp;
Dĩ cầu sự lý nhi đương nhiên.

Nhã ngôn mạc thiết ư Thi Thư, Thi Thư cần nãi hữu;
Hành đạo mạc tiên ư Lễ Nhạc, Lễ Nhạc bất khả vô.

Trầm tiềm hồ Bát quái, Cửu trù;
Xuất nhập hồ Bách gia chư tử.

Đại hiền vi sư, thứ hiền vi hữu, thân sư thủ hữu hữu phương;
Xuất sự kì trưởng, nhập sự kỳ huynh, kính trưởng ái huynh tân đạo.

Bất tuần tư dục nhi vi lý;
Đãn đương chủ thiện vi sư.

Khí tập sở di, đương giới phù kiêu chi nhất tự;
Đạo lý tối đại, giai thủ chư thân chi lưỡng bàng.

Hữu chân thực tiễn lý chi công;
Vô liệp đẳng can dự chi thất.

Năng định năng tĩnh, năng lự năng đắc, sở tạo giả thâm;
Như thiết như tha, như trác như ma, ích cầu kỳ chí.

Ký hữu đắc chi ư kỷ,
Hựu đương suy dĩ cập nhân.

Tài dưỡng bất tài, trúng dưỡng bất trúng, tư chi giả chúng;
Thành bất độc thành, lập bất độc lập, đức tất hữu lân.

Nhân chi thục, nghĩa chi tinh;
Công chi sùng, nghiệp chi quảng.

Do thị nhi cùng kinh chí dụng;
Do thị nhi học cổ nhập quan.

Thủ Hán thất chi tử thanh, đãi đồng thập giới;
Trạc Tống triều chi khoa đệ, hữu nhược bạt tì.

Nhân tranh khán kim bảng đề danh;
Thời cộng đổ thanh vân đắc lộ.

Bộ ngọc đới kim chi khách, tiếp chủng liên kiên;
Chấp tiên phụ nỗ chi đồ, hô tiên ủng hậu.

Đăng hoả chi sơ tâm bất phụ;
Công danh chi tố chí hoạch thường.

Dĩ văn chương nhi phủ phất hoàng du;
Dĩ đạo đức nhi sênh dung dã hoá.

Tí dân tôn chủ, lợi trạch cập ư đương thời;
Dương danh hiển thân, sự nghiệp thuỳ ư hậu thế.

Thị giai cần dĩ vi thượng;
Cố năng lộc tại kỳ trung.

Thảng hoặc:
Bất học bất tư;
Tự thí tự bạo.

Muội mục ư điển mô chi huấn, mậu mậu hà tri;
Mê tâm ư phong nguyệt chi trường, yêm yêm võng giác.

Song khích chi quang âm mị duyệt;
Thành nam chi đăng hoả bất cần.

Nghiệp hoang vu hy, kê khuyển chi tâm dị phóng;
Học tựu vị kỷ, hồng hộc chi chí dĩ di.

Tể Dư chi mộc bất khả điêu,
Từ Tử chi thuỷ mạc tri bản.

Sơn vi cửu nhẫn, nhất quĩ do khuy;
Tỉnh vị cập tuyền, bán đồ nhi phế.

Ngoã phiến chi tài mạc dụng;
Tỳ ô chi dịch cam vi.

Trì khu huy hạ chi binh, hung sinh cơ sắt;
Bôn tẩu mã tiền chi tốt, bối xuất trùng thư.

Ngũ phù xích tịch chi đồ lao;
Tỳ tất nô nhan chi khả quý.

Lỗ mãng nhi canh, lỗ mãng nhi hoạch, quyết cữu y thuỳ?
Khốn khổ kỳ thân, khốn khổ kỳ tâm, phệ tê hà cập!

Khởi thời tác thê noa chi luỵ;
Ngưỡng diệc cô phụ mẫu chi ân.

Hồi khán ý cẩm chi vinh;
Không bão hậu nhan chi sỉ.

Phù!
Nhân chi tiếu dữ bất tiếu, ư thị phán yên;
Tại học chi cần dữ bất cần, vi hà như nhĩ.

Ngô ngôn cập thử;
Nhữ đẳng ký chi!