Với hương vị chua chua, dịu ngọt, thơm thơm của chanh leo là món thức uống ưa thích của nhiều người. Không chỉ có quả ngon mà chanh leo còn có hoa đẹp, cho tán lá xanh mát có tác dụng che nắng rất tốt. Ngay cả nhà phố chật hẹp bạn vẫn có thể trồng chanh leo để cây buông rủ xuống ban công.

Cây chanh leo với cành tán xum xuê, quả mọc trĩu cành thể hiện sự sung túc, viên mãn, con cháu đầy đàn, hòa thuận trong gia đình.

Cây Chanh leo còn được biết đến với nhiều tên gọi: cây chanh dây, lạc tiên hoa tía, mắc mát hay mác mác tên khoa học là Passiflora incarnate thuộc họ Lạc tiên – Passiflora. Chanh leo có hai loại màu vàng (chanh leo ta) và màu tím. Loại màu tím phát triển nhanh và khỏe mạnh hơn, quả to và sai hơn, thơm hơn nhiều so với chanh leo ta.

Chanh leo thuộc loại cây dây leo, sống lâu năm, có chiều dài khoảng 3-10m. Thân chanh leo tròn, màu xanh khi về già chuyển nâu, trơn nhẵn hoặc có lông tơ,là một cây có thân cứng nhất trong chi lạc tiên. Chanh dây leo bám bằng nhiều tua cuốn. Lá chanh leo màu xanh đậm và bóng, các lá hình chân vịt xẻ ba thùy, viền lá có răng cưa,lá có kích thước khoảng 6-15cm. Hoa chanh leo có 5 cánh màu trắng tím, hình dáng lạ mắt,hoa hình tròn xòe rộng, màu trắng ở giữa, nổi bật vòng màu tím là nhị và nhụy hoa. Chanh leo rất sai hoa nên đậu nhiều quả.Tùy khí hậu từng vùng mà hoa chanh leo ra từ tháng 4-11 hàng năm. Hoa chanh leo bền được khoảng 1 tuần và bắt đầu đậu quả, từ giai đoạn hoa đến quả khoảng 60-90 ngày. Hoa chanh leo tự nó vô sinh nhưng được thụ phấn nhờ một số loài côn trùng như ong nghệ.

Quả chanh leo còn non có màu xanh non,khi chín có màu vàng hoặc tím tùy giống. Quả mọng dạng trứng,nhiều cùi thịt, đường kính khoảng 5-7cm. Mỗi giàn cho khoảng 40- 200 quả/ vụ tùy chế độ chăm sóc. Nếu trồng chậu, bạn cũng có tối thiểu 30 quả/ gốc. Quả chanh leo có vị ngọt mát, chua chua, rất dễ chịu.

Cây chanh leo thuộc loại cây thân leo khỏe mạnh, tốc độ phát triển nhanh . Cây ưa nắng, sáng, khí hậu ấm áp.

Đất trồng chanh leo không cầu kỳ, cây có thể trồng trên mọi địa hình từ đất thoáng xốp , giàu hữu cơ như đất thịt nhẹ, cát cổ , feralit đến đất đỏ bazan. Nhưng tốt nhất là chọn đất thoát nước tốt, thành phần cơ giới nhẹ, độ mùn trên 1% và pH 5,5-6,tầng canh tác sâu >50 cm. Ở vùng đất bằng phẳng, ấm áp, ẩm ướt, cây chanh leo phát triển rất tốt.

Nhiệt độ ưa thích của chanh leo là từ 16 – 30 độ C, không có sương muối.

– Tưới nước cho chanh leo:

Cây chanh leo có nhiều cành lá, tán rập rạp , ưa nước nhiều,độ ẩm cao và thường xuyên để cây ra nhiều mầm nhánh, ra hoa đậu quả liên tục. Nên tưới khoảng 2 ngày/lần, mùa khô tăng cường hơn.

Chú ý cắt tỉa cành nhánh: Nên cắt tỉa bớt cành, lá thường xuyên cho chanh leo đặc biệt là mùa mưa để giảm hoạt động của nấm bệnh và ức chế sinh trưởng giúp cây ra nhiều nụ, sai hoa, sai quả.Khi thu hoạch lứa quả thì nên cắt hết tất cả các cành, chỉ để lại thân cành từ mặt đất tới giàn, nếu không sẽ sinh trưởng kém và giảm năng suất.

Sau mỗi đợt cắt tỉa ta nên bón phân đầy đủ để cây nhanh chóng phục hồi, bù đắp dinh dưỡng cho cây ra cành và hoa mới.Nên bón các loại phân giàu đạm và kali để tăng cường sự ra lá và quả.

Chanh leo thường gặp một số bệnh như đốm nâu, phấn trắng, thối quả, ruồi đục trái…. Chúng ta cần theo dõi để có phương án phòng trừ kịp thời.

Chú ý: 3 thời điểm cây chanh dây cần chăm sóc đầy đủ: khi cây mới trồng, lúc ra hoa và thời kỳ đậu quả:Khi cây ra hoa bắt đầu đậu quả cần tỉa bớt lá chỗ quả hình thành để giúp quả nhận đủ ánh sáng sẽ nhanh chín hơn.Khi cây ra hoa và đậu quả phải tưới điều độ thường xuyên ít nhất ngày 2 lần, nếu thiếu nước làm hoa rụng, rụng quả hoặc quả bị teo héo.

Nhân giống chanh leo bằng hạt hoặc giâm cành.Chú ý làm giàn để cây có chỗ leo bám.

Thu hoạch quả đồng loạt khi gần chín hoặc chín hoàn toàn, tránh làm trầy xước, bảo quản nơi thoáng mát.

Cây chanh leo có hoa, quả đẹp, và rất sai, lá xanh quanh năm được ưa chuộng trồng làm cảnh tạo không gian xanh mát và sinh động. Chanh leo thường được trồng thành giàn hoặc buông rủ mềm mại xuống ban công che nắng rất tốt.

Nhà phố có thể trồng cây trong bồn, thùng xốp, chăm bón tốt để cây sai hoa, nhiều quả.

Quả chanh leo có nhiều dưỡng chất có lợi cho sức khỏe: vitamin C, vitamin A, kali ,sắt, và các dưỡng chất khác. Quả chanh leo có tính mát là món đồ uống hoặc làm nguyên liệu để sản xuất các loại nước giải khát, giải nhiệt mùa hè được yêu thích.

Ở một số nơi người ta lấy cây chanh leo tươi hoặc khô làm thảo dược chữa mất ngủ, an thần.

Thân, lá phơi khô trộn lẫn lá chè để uống.Người ta cũng sản xuất kẹo cao su an thần từ chanh leo.