Ở gà, cho P thuần chủng mang các cặp gen khác nhau lai với nhau được F₁ toàn lông xám, có sọc. Cho gà ở F₁ lai phân tích thu được thế hệ lai có 25% gà ♀ lông vàng, có sọc; 25% ♀ gà lông vàng, trơn; 20% gà ♂ lông xám, có sọc; 20% gà ♂ lông vàng, trơn; 5% gà ♂ lông xám, trơn; 5% gà ♂ lông vàng, có sọc. Biết rằng lông có sọc là trội hoàn toàn so với lông trơn. Cho các gà F₁ trên lai với nhau để tạo F₂, trong trường hợp gà trống và gà mái F₁ đều ...

Phương pháp: 

Bước 1: Xét phân li kiểu hình của từng tính trạng ở F₂ => tìm quy luật di truyền => quy ước gen.

Bước 2: Viết sơ đồ lai: F₁ lai phân tích, biện luận tìm kiểu gen F₁.

Bước 3: Viết sơ đồ lai F₁ x F₁.

Bước 4: Xét các phát biểu

Sử dụng công thức:

P dị hợp 2 cặp gen: A-B- = 0,5 + aabb; A-bb/aaB - = 0,25 – aabb

Xét riêng cặp NST có HVG ở 2 giới cho 10 loại kiểu gen.

Giao tử liên kết = (1-f)/2; giao tử hoán vị: f/2. 

Cách giải: 

Xét tỉ lệ phân li từng kiểu hình riêng:

Vàng: xám = 3:1 => hai cặp gen cùng quy định tính trạng màu lông.

A-B - xám ; aa-B , A-bb ; aabb vàng => AaBb x aabb.

Tỉ lệ phân li kiểu hình ở giới đực với giới cái khác nhau nên có một cặp gen quy định nằm trên NST giới tính X, giả sử cặp Bb liên kết với giới tính

Trơn : sọc = 1:1 => Dd x dd (2 giới phân li giống nhau → gen trên NST thường)

Nếu các gen PLĐL thì kiểu hình ở F₂ phân li (3:1)(1:1) ≠ đề cho => 1 trong 2 cặp gen quy định màu sắc nằm trên cùng 1 cặp NST mang cặp gen quy định tính trạng có sọc. 

=> Aa và Dd cùng nằm trên 1 cặp NST.

Ta có: phép lai (Aa,Dd)X^BY x (aa,dd)X^bX^b

Xét phép lai cặp gen: P: XBY×XbXb→1XBXb:1XbY.

Gà trống lông xám, có sọc: ADadXBXb=0,2→ADad=0,20,5=0,4→AD¯=0,4 (vì F₁ lai phân tích, nên tỉ lệ kiểu hình = tỉ lệ giao tử) →AD¯ là giao tử liên kết.

Tần số HVG = 20% (giao tử liên kết = (1-f)/2)

F₁ lai phân tích: 

ADadXBY×adadXbXb;f=20%→Fb:0,4ADad:0,1Adad:0,1aDad:0,4adad0,5XBXb:0,5XbY

Nếu F1×F1:

ADadXBXb×ADadXBY;f=20%

→0,4AD¯:0,1Ad¯:0,1aD¯:0,4ad¯0,4AD¯:0,1Ad¯:0,1aD¯:0,4ad¯

1XBXB:1XBXb:1XBY:1XbY

→ad/ad=0,42=0,16→A−D−=0,5+0,16=0,66;A−dd=aaD−=0,25−0,16=0,09

Xét các phát biểu:

(1) đúng. 

(2) sai, ở F₂ tỉ lệ gà dị hợp tất cả các cặp gen là: ADad+AdaDXBXb=2×0,42+2×0,12×0,25=8,5%

(3) sai, tỉ lệ kiểu hình xám, sọc ở F₂: A-D-X^BB- = 0,66(A-D-)  0,75X^B- = 0,495.

(4) đúng, ở F₂ gà mái lông vàng, có sọc: 

A−D−XbY+aaD−XBY+aaD−XbY=0,66×0,5+0,09×0,5+0,09×0,5=42%

Chọn C.