Nhà văn nào một lòng đi về với đất với người với thuần hậu nguyên thủy của cuộc sống nông thôn?

Có thể coi cuộc khai mạc nhà lưu niệm Kim Lân ngày mai (5/1) là ngày hội của các nghệ sĩ nhiều lĩnh vực: Hội Nhà văn VN cùng phối hợp với gia đình nhà văn tổ chức sự kiện này mà người gánh trọng trách tổ chức, chủ lực kinh tế chính là con gái cả Nguyễn Thị Hiền.

Cống hiến đa dạng của Kim Lân đã khiến ông trở thành một nhà văn có sức sống lâu bền và tầm ảnh hưởng rộng. Nhà thơ Hữu Thỉnh (Chủ tịch Hội Nhà văn VN), đạo diễn - NSƯT Đặng Xuân Hải (Chủ tịch Hội Điện ảnh VN), họa sĩ Trần Khánh Chương (Chủ tịch Hội Mỹ thuật VN), nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân (Chủ tịch Hội Nhạc sĩ VN), nhà thơ Bằng Việt (Chủ tịch Hội LHVHNT Hà Nội), TS Chu Văn Sơn (ĐHSP Hà Nội) sẽ phát biểu về những đóng góp của Kim Lân trong lễ khai mạc diễn ra tại Công viên Tuổi trẻ (99 Võ Thị Sáu, HN).

Suốt hơn 1 năm qua, họa sĩ Nguyễn Thị Hiền đã cật lực sưu tập, sao chụp, in ấn hình ảnh, bút tích của cha từ nhiều nguồn, cùng lượng tư liệu phong phú. Bà đã dày công lưu trữ bao năm, nhằm chuẩn bị cho công trình nhà lưu niệm tại nhà riêng: số 35 ngõ 424 Trần Khát Chân, Hà Nội. Trên diện tích 60m2, ngôi nhà 4 tầng được trưng dụng từ phòng khách, theo cầu thang gỗ lên các tầng trưng bày tranh, ảnh kỷ vật của nhà văn. Chị em họa sĩ Nguyễn Thị Hiền là những người chơi đồ cổ có tiếng, họ được cha truyền lại các sinh thú, sự hiểu biết với những gì thuần hậu mà tinh tế của đồ gỗ, gốm từ xa xưa. 

Từ nhiều băng tư liệu, phim ảnh, đạo diễn Phạm Việt Thanh đã dựng bộ phim dài gần 2 tiếng về cuộc đời Kim Lân. Bộ phim không lời bình, chỉ có lời các nhân vật. Âm nhạc trong phim là các bài quan họ cổ: Ăn ở trong rừng, Thân lươn bao quản lấm đầu, Con ếch do Thúy Hường hát. Bộ phim được chiếu liên tục tại Công viên Tuổi trẻ trong khi diễn ra các phát biểu và qua hai tivi plasma lắp tại phòng lưu niệm Kim Lân. 400 giấy mời được phát ra, khách đến sẽ được thưởng thức ẩm thực làng quê, bánh giày giò chả, nghe chèo và đặc biệt, NSƯT Thúy Hường con gái nuôi của ông bà Kim Lân (từ 1986) cùng các liền chị Thúy Cải, Khánh Hạ, Lan Hương, Thanh Hiếu cùng các nhạc công, sẽ hát các bài quan họ cổ. Đây cũng là tấm lòng tri ân với nhà văn, người đã dày công bảo vệ quan họ. 

NSƯT Thuý Hường tâm sự: “Thầy Kim Lân, u Tám hay về quê, gặp tôi chất phác tươi tắn, khi đang là học sinh trường VHNT tỉnh, nhận làm con. Thầy gần gũi với cả đoàn quan họ các thế hệ, thuộc nhiều làn điệu. Thầy vào Thị Cầu, Y Na nghe hát, sưu tầm lời cổ. Không ít lần, thầy còn tổ chức canh hát tại nhà số 6 Hạ Hồi. Tôi sẽ hát Nhớ mãi khôn nguôi để tưởng nhớ thầy. Lúc nào thầy tôi cũng đau đáu bảo tồn quan họ, nhắc nhở dặn dò các nghệ sĩ, lãnh đạo văn hóa địa phương gìn giữ vốn quý Kinh Bắc”.