Ở một loài côn trùng, cặp nhiễm sắc thể giới tính ở giới cái là XX, giới đực là XY; tính trạng màu sắc cánh do hai cặp gen phân li độc lập cùng quy định. Cho con cái cánh đen thuần chủng lại với con đực cánh trắng thuần chủng (P), thu được F₁ toàn con cánh đen. Cho con đực F₁ lai với con cái có kiểu gen đồng hợp tử lặn, thu được F_a có kiểu hình phân li theo tỉ lệ: 2 con đực cánh trắng:1 con cái cánh đen :1 con cái cánh trắng. Cho F₁ giao phối ngẫu ...

Phương pháp:

Bước 1: Xét tỉ lệ kiểu hình => tìm quy luật di truyền chi phối, quy ước gen.

Bước 2: Viết sơ đồ lai

Bước 3: Xét các phát biểu 

Cách giải: 

F₁ toàn cánh đen.

F_a có tỷ lệ kiểu hình 3 trắng :1 đen => tính trạng tương tác theo kiểu tương tác bổ sung:

A-B-: cánh đen; A-bb/aaB-/aabb: cánh trắng

Tỉ lệ kiểu hình ở 2 giới khác nhau => 1 trong 2 gen quy định màu cánh nằm trên NST giới tính X

P: AAX^BX^B x aaX^bY → AaX^BX^b : AaX^BY

AaX^BY x aaX^bX^b => F_a: (Aa:aa)(X^BX^b:X^bY) => 2 con đực cánh trắng :1 con cái cánh đen :1 con cái cánh trắng

Cho F₁ x F₁: AaX^BX^b x AaX^BY → (1AA:2Aa:laa)(X^BX^B: X^BX^b: X^BY:X^bY)

6A-X^BX: 3A-X^BY :3A-X^bY: laaX^BX:laaX^BY: laaX^bY 

Xét các phát biểu: 

(1) đúng 

(2) đúng, số con cánh trắng ở F₂: 1−34A−×34XB−=716; số con đực cánh trắng: 

14aa×14XBY:34A−×14XbY+14aa×14XbY=516→ tỷ lệ này là 57 

(3) đúng, số con cánh đen ở F2:34A−×34XB−=916; số con đực cánh đen: 34A−×14XBY=316→tỷ lệ này là 1/3

(4) đúng, số con đực là 1/2; số con đực cánh trắng: 5/16 (đã tính ở ý II) => tỷ lệ cần tính là 5/8