Sự kiện nào được coi là cái cớ để mở màn cho chiến dịch đánh phá miền Bắc bằng không quân của Mỹ năm 1964?

Sự kiện Vịnh Bắc Bộ là sự kiện được cho là hai cuộc tấn công của Hải quân Nhân dân Việt Nam chống lại hai tàu khu trục USS Maddox và USS Turner Joy của Hải quân Mỹ. Hai cuộc tấn công được cho là đã xảy ra vào các ngày 2 tháng 8 và 4 tháng 8 năm 1964 ở vịnh Bắc Bộ.
Với chủ trương chặn “đà lây lan cộng sản”, vào tháng 7-1964, giới cầm quyền Mỹ lo ngại nguy cơ về “sự lây lan phổ biến chủ nghĩa cộng sản” từ Bắc Việt Nam ra khu vực châu Á, Mỹ đã phái các tàu chiến đến Vịnh Bắc Bộ để tuần tra.

Ngày 2-8, khu trục hạm Maddox tiến hành do thám vô tuyến điện đã thông báo rằng có 3 tàu ngư lôi của Bắc Việt Nam đang tiến lại gần. Sau đó, đụng độ đã diễn ra, kết quả mà hai bên đều xác nhận, có một chiếc ca nô tuần duyên của Việt Nam đã bị tấn công, còn khu trục hạm Mỹ thì chẳng hề xây xước thiệt hại gì, và chính phủ Mỹ quyết định không phản ứng về vụ việc này.

Tuy nhiên, chỉ sau 2 ngày (4-8), Washington lại nhận được thông điệp về một “cuộc tấn công mới” do tàu Bắc Việt Nam thực hiện chống các khu trục hạm Mỹ. Khi đó, không ai trong số các thủy thủ của tàu khu trục xác nhận đã nhìn thấy “kẻ tấn công”. Máy bay cất cánh từ hàng không mẫu hạm cũng không phát hiện thấy bất cứ con tàu hoặc mảnh vỡ nào trong khu vực mà khu trục hạm hiện diện.

Mặc dù chỉ là tưởng tượng song từ cái cớ nói trên, ngày 5-8-1964, Hải quân Mỹ đã thực hiện Chiến dịch “Mũi tên xuyên” ném bom một số cửa biển quan trọng ở miền Bắc Việt Nam, mở đầu cuộc chiến tranh tàn phá trong suốt 9 năm liền bằng không quân và hải quân quy mô lớn đối với toàn bộ miền Bắc Việt Nam.

Ngày 7-8-1964, Quốc hội Mỹ đã thông qua Nghị quyết Đông Nam Á (được biết nhiều hơn với cái tên Nghị quyết Vịnh Bắc Bộ) cho Johnson quyền hỗ trợ bất kỳ quốc gia nào trong khu vực này mà chính phủ nước đó được xem là bị đe dọa từ "sự hiếu chiến của cộng sản". Nghị quyết đã trở thành công cụ cho việc Mỹ leo thang chiến tranh tại miền Bắc và tiến hành chiến tranh hạn chế tại miền Nam Việt Nam.

Tuy nhiên, trong tài liệu công bố năm 2003 mang tên “The Fog of War” (Màn sương mờ Chiến tranh), cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert S. McNamara đã thú nhận, cuộc tấn công USS Maddox vào ngày 2-8 đã xảy ra mà không có phản ứng của Bộ Quốc phòng, nhưng vụ tấn công ngày 4-8 thì không bao giờ xảy ra.