Tên gọi của vùng đất ở Tây Nam Á, ứng với Iraq và Syria ngày nay, được xem là cái nôi của nhiều nền văn minh thành thị thời sơ khai?

Lưỡng Hà hay Mesopotamia ( /ˌmɛsəpəˈteɪmiə/, trong tiếng Hy Lạp cổ: Μεσοποταμία "[đất] giữa các con sông"; tiếng Ả Rập: بلاد الرافدين‎ (bilād al-rāfidayn); tiếng Syriac: ܒ(Beth Nahrain, giữa hai con sông) là tên gọi của một vùng địa lý và của một nền văn minh hệ thống sông Tigris và Euphrates, bây giờ bao gồm lãnh thổ Iraq, Kuwait, đông Syria, đông nam Thổ Nhĩ Kỳ, và tây nam Iran hiện đại.

Vùng địa lý được cung cấp nước từ hai con sông đó thường được gọi là "Cái nôi của Văn minh", bởi chính tại đây những xã hội tri thức đầu tiên đã phát triển từ cuối thiên niên kỷ thứ 4 trước Công Nguyên. Từ Lưỡng Hà (mesopotamia) đã được tạo ra trong giai đoạn Hy Lạp và không hề có biên giới rõ ràng xác định vùng này, để chỉ một vùng địa lý rộng lớn và có lẽ đã được người Seleucid sử dụng. Vùng này đã từng trở thành một tỉnh của Đế chế La Mã trong một thời gian ngắn ở thời Trajan, với tên gọi Provincia Mesopotamia.