Chiến thắng quan trọng trong đầu đợt tiến quân ra bắc của nghĩa quân Lam Sơn diễn ra ở xã nào?

Tháng 9/1426, Lê Lợi quyết định tiến quân ra bắc, khởi nghĩa Lam Sơn bước sang giai đoạn mới. Ông để một bộ phận nghĩa quân tiếp tục tổ chức bao vây các thành ở Nghệ An, Diễn Châu, Thanh Hóa, còn đại quân chủ lực chia làm 3 cánh tiến ra bắc.

Ngày 13/9/1426, các tướng Lý Triện, Trịnh Khả và Đỗ Bí đem 3.000 tiến sát thành Đông Quan. Quân Minh cho rằng nghĩa quân từ xa mới tới, quân tướng trơ trọi, liền đem quân ra ứng chiến. Cuộc chiến giữa hai bên diễn ra ác liệt ở xứ Ninh Kiều nằm trên xã Tốt Động (Chương Mỹ, Hà Nội).

Dựa vào địa thế hiểm trở, Lý Triện, Trịnh Khả và Đỗ Bí đem quân mai phục ở Ninh Kiều chờ quân Minh tới, Phạm Văn Xảo chỉ huy một quân đội khác đánh phía thành Đông Quan rồi giả vờ thua để nhử địch vào trận địa mai phục. Khi tướng Trần Trí của nhà Minh đem quân đuổi theo, lọt vào ổ phục kích, các tưởng Lý Triện, Trịnh Khả và Đỗ Bí đốc suất quân sĩ xông ra đánh chết hơn 2.000 tên địch. Trần Trí chạy về Đông Quan cố thủ, đồng thời cầu viện trợ từ phía quân của Lý An và Phương Chính ở Nghệ An.

Tháng 20/10/1426, nhà Minh huy động 10.000 viện binh kéo xuống cầu Xa Lộ thuộc lộ Tam Giang (nay thuộc Phú Thọ). Tại đây, đội quân của tướng Phạm Văn Xảo đã chiến đấu dũng cảm, tiêu diệt hơn 1.000 địch, quân Minh cũng bị chết đuối rất nhiều.

Cũng trong ngày hôm đó, quân Minh trong thành Đông Quan đang bị cánh quân của Lý Triện và Đỗ Bí uy hiếp. Để phá thế bao vậy của nghĩa quân, Trần Trí phái người đem quân ra khỏi thành đánh. Phục binh của nghĩa quân ở hai bên đường phía tây cầu Nhân Mục (nay thuộc Thanh Xuân, Hà Nội) nổi dậy tấn công dữ dội khiến hơn 1.000 quân địch bị giết tại trận. Sau thất bại này, tướng giặc Trần Trí đóng chặt cửa thành chờ viện binh.

Cuối tháng 10, 10.000 viện binh của nhà Minh chia làm 3 cánh quân tiến vào Đông Quan. Vẫn với chiến thuật mai phục, Lý Triện và Đỗ Bí tiếp tục chỉ huy quân đánh bại giặc ở Cỗ Lãm, Tam La (nay thuộc Hà Đông). Theo Đại Việt sử ký toàn thư, xác quân Minh ngổn ngang đến vài mươi dặm, hơn 500 lính bị nghĩa quân bắt sống.

Tháng 11/1426, Vương Thông mang quân sang tiếp viện, hợp với quân ở Đông Quan được 10.000 người chặn đánh quân Lam Sơn. Không thể đối phó được với đại quân của nhà Minh, Lý Triện và Đỗ Bí sai người cấp báo với Đinh Lễ, Trương Chiến và Nguyễn Xí.

Đinh Lễ, Nguyễn Xí và Trương Chiến đem 3.000 quân đến, đặt phục binh ở Tốt Động và Chúc Động (đều thuộc Chương Mỹ, Hà Nội ngày nay). Các tướng tương kế tựu kế, chỉ huy nghĩa quân chiến đấu dũng cảm, phá tan được quân Minh, tiêu diệt 50.000 lính, bắt sống hơn 10.000.

"Quân Minh bị chết đuối rất nhiều, xác trôi nghẽn cả khúc sông Ninh Giang. Ta thu được ngựa, quân tư khí giới nhiều không kể xiết", chính sử chép lại. Vương Thông cùng các tướng chạy về cố thủ ở Đông Quan.