Sau khi bị truất ngôi vua Hàm Nghi bị bắt đi đày ở đâu?

Chỉều ngày Chủ nhật, 13-1-1889, sau hành trình đúng một tháng, tàu Biên Hòa cặp bến Alger – Thủ đô của nước Bắc Phi Algéríe. Toàn quyền Pháp cử một đại tá cùng với một trung đội lính Lê Dương (Légion Étrangère) ra bến tàu Alger làm dàn chào đón ông. Nghe tin vua Hàm Nghi bị đày sang Algérie, một số học sinh người Việt Nam tại Alger tìm đến chào Ngài, trong đó có sinh viên Y khoa Nguyễn Khắc Cẩn. Ông này đã ở Algérie 10 năm nên quên hết tiếng Việt. Ông Cẩn nhờ người thông ngôn vua Hàm Nghi mới hiểu.

Mười ngày đầu, vua Hàm Nghi tạm trú tại L’hôtel de la Régence (Tòa Nhiếp chính). Sau đó, ông được giao một ngôi nhà khá tiện nghi, trước có một khoảng sân rộng, chung quanh là vườn hoa, thuộc làng El-Biar, trên dãy đồi Mustapha Supéreur, cách Alger chừng vài cây số. Lối đi từ trong nhà ra có hai rặng thông, trên hàng rào chân song sắt treo tấm biến mang ba chữ Villa des Pins (tạm dịch: Biệt thự Ngàn Thông). Grosselin đã đến viếng và cho rằng ngôi nhà rất riêng tư, khoáng đãng, [Theo bà Như Lý vào năm 1943, Villa des Pins dành cho tướng De Gaulle đặt bản doanh của Pháp tranh đấu (France Combattante) tại Bắc Phi. Tiếp sau tướng De Gaulle là tướng Giraud. Đến năm Algérie được độc lập (1962), Villa des Pins lại được trưng dụng làm nhà riêng cho Đại sứ Liên Xô].

Toàn quyền Algérie cử bà Marie Jeanne Delorme (1852- 1941) lớn hơn vua Hàm Nghi gần 20 tuổi làm quản gia cho ông. Và, có lẽ bà này cũng được giao kiêm nhiệm luôn việc theo dõi “người tù chính trị” Hàm Nghi.

Ngày 24-1; Toàn quyền Tirman tiếp kiến và mời vua Hàm Nghi ăn cơm gia đình. ít ngày sau, qua Toàn quyền Tirman, ông nhận được tin thân mẫu là bà Phan Thị Nhàn (vợ thứ của Hổng Cai, hoàng tử thứ 26 của vua Thiệu Trị) – mẹ ruột Cựu hoàng, đã từ trần vào ngày 21-1-1889 tại Huế. Thân phụ mất (1876) lúc vua Hàm Nghi mới năm, sáu tuổi. Đến nay lại được tin thân mẫu qua đời nữa, ông đau khố vô cùng. Ngay tối đó, chứng sốt rét đã hành hạ