Nhân vật Pha - người nông dân nghèo khổ, bị áp bức, bóc lột của cường hào thời phong kiến xuất hiện trong tác phẩm nào của Nguyễn Công Hoan?

Tiểu thuyết Bước đường cùng được nhà văn Nguyễn Công Hoan viết năm 1938, độ dài hơn hai trăm trang. Cuốn sách từng được đưa vào giảng dạy trong nhà trường và được ghi nhận như một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của dòng văn học hiện thực phê phán giai đoạn 1930-1945.

Bước đường cùng là câu chuyện về nhân vật anh Pha, một nông nhân nghèo khổ, bị áp bức trong xã hội phong kiến. Anh Pha cùng Trương Thi và San là những người cùng chung một số phận, cùng bị Nghị Lại tịch ký mất ruộng.

Vì không trả được nợ, cả ba đã đoàn kết chặt chẽ, không cho thợ gặt của tên địa chủ ấy xuống gặt lúa của mình. Khi hắn đưa lính khố xanh về hộ vệ cho thợ gặt cướp lúa của anh, anh đã hăng tiết lên vớ được một chiếc đòn càn, xông vào Nghị Lại, phang một cái thật mạnh vào đầu.

Anh bị đám lính ôm ghì lây, đè ngửa ra và trói gô lại, khiêng đi trình quan. Kết thúc, nhà văn đã mô tả tâm trạng ấm ức, nghẹn ngào của nhân vật này.

Pha giơ hai cánh tay bị trói lên trời, nắm chặt bàn tay run run vào ngực để tỏ nỗi căm hờn, nghiến răng, rồi nhắm nghiền mắt lại, kệ cho hai dòng lệ nó tuôn ra, và kệ cho ba anh em theo mình, không biết đến đâu mới trở lại...

Trong khi đó, truyện ngắn Kép Tư Bền được nhà văn viết năm 1927, xuất bản năm 1935 từng là đề tài cho cuộc bút chiến giữa hai quan điểm nghệ thuật vị nghệ thuật và nghệ thuật vị nhân sinh lúc bấy giờ.

Kép Tư Bền là nghệ sĩ có tài, nhưng cũng là con người của số phận đầy bi kịch. Trong khi người cha đang hấp hối trên giường bệnh thì anh vẫn phải mua vui cho thiên hạ trên sân khấu.

Truyện ngắn Người ngựa, ngựa người viết năm 1931, lấy bối cảnh ngày cận Tết. Nhà văn đã sắp đặt để anh phu kéo xe đêm ba mươi Tết chạy gắng kiếm tiền nuôi vợ rước khách là một người đàn bà, trông bên ngoài là quý bà nhưng lại là một cô ả "ăn sương". Diễn biến tâm lý của câu chuyện dẫn hai người đến sự thấu cảm bởi nhận ra chung số phận cùng đường trong xã hội.