Cho sơ đồ phả hệ mô tả sự di truyền của một bệnh ở người do một trong hai alen của một gen quy định. Một gen khác gồm 3 alen qui định nhóm máu ABO nằm ở một nhóm gen liên kết khác. Biết rằng không xảy ra đột biến ở tất cả các cá thể trong phả hệ. Xác suất để đứa con trai do cặp vợ chồng ở thế hệ III sinh ra mang gen bệnh và có kiểu gen dị hợp về nhóm máu là bao nhiêu?

Đáp án C

- Ở thế hệ thứ I, từ trái sang phải lần lượt là: I₁, I₂, I₃, I₄.

- Ở thế hệ thứ II, từ trái sang phải lần lượt là: II₁, II₂, II₃, II₄, II₅, II₆, II₇, II₈, II₉.

- Ở thế hệ thứ III, từ trái sang phải lần lượt là: III₁, III₂, III₃, III₄, III₅, III₆.

1. Quy ước gen:

- Trong phả hệ, bố mẹ I₁ và I₂ không bị bệnh sinh con gái II₁ bị bệnh → tính trạng bệnh là do gen lặn nằm trên nhiễm sắc thể thường.

- Quy ước:

+ A – không bị bệnh, a bị bệnh.

+ I^AI^A, I^AI^O: máu A; I^BI^B, I^BI^O: máu B; I^AI^B: máu AB; I^OI^O: máu O.

2. Xác định kiểu gen có thể có của chồng III₃ và vợ III₄:

a. Bên phía người chồng III₃:

* Xét tính trạng bệnh:

- II₁: aa → I₁: Aa  × I₂: Aa → II₄: 1/3AA:2/3Aa.

- I₃: aa → II₅: Aa.

- II₄: (1/3AA:2/3Aa)  × II₅: Aa → III₃: (2/5AA:3/5Aa).

* Xét tính trạng nhóm máu:

- I₂: I^OI^O → II₄: I^AI^O.

- II₇: I^OI^O → I₃: I^AI^O × I₄: I^AI^O → II₅: (1/3I^AI^A:2/3I^AI^O).

- II₄: I^AI^O  ×  II₅: (1/3I^AI^A: 2/3I^AI^O) → III₃: (2/5I^AI^A:3/5I^AI^O).

=> Người chồng III₃: (2/5AA:3/5Aa)(2/5I^AI^A:3/5I^AI^O).

b. Bên phía người vợ III₄:

* Xét tính trạng bệnh: III₆: aa → II₈: Aa  × II₉: Aa → III₄: (1/3AA:2/3Aa).

* Xét tính trạng nhóm máu: III₆: I^OI^O → II₈: I^BI^O  × II9: I^BI^O → III₄: (1/3I^BI^B:2/3I^BI^O).

=> Người vợ III₄: (1/3AA:2/3Aa)(1/3I^BI^B:2/3I^BI^O).

c. Tính xác suất người con trai của vợ chồng III₃ và III₄

- Người chồng III₃: (2/5AA:3/5Aa)(2/5I^AI^A:3/5I^AI^O).

- Người vợ III₄: (1/3AA:2/3Aa)(1/3I^BI^B:2/3I^BI^O).

* Xét tính trạng bệnh: III₃: (2/5AA:3/5Aa)  ×  III₄: (1/3AA:2/3Aa)

→ Người con trai bình thường của cặp vợ chồng III₃ và III₄ có thể có kiểu gen với tỉ lệ: 14/27AA:13/27Aa.

→ Người con trai vợ chồng III₃ và III₄ mang gen bệnh (Aa) với tỉ lệ 13/27.

* Xét tính trạng nhóm máu: III₃: (2/5I^AI^A:3/5I^AI^O)  × III₄: (1/3I^BI^B:2/3I^BI^O).

- Xác suất sinh con có kiểu gen dị hợp về nhóm máu = I^AI^B + I^AI^O + I^BI^O = 1 – I^OI^O

= 1 – 3/10 × 1/3 = 9/10.

=> XS để người con trai của cặp vợ chồng III₃ và III₄ mang gen bệnh và có kiểu gen dị hợp về nhóm máu = 13/27 × 9/10 =  13/30.