Quy luật phân li được Menđen phát hiện trên cơ sở thí nghiệm nào?

 QUY LUẬT PHÂN LI:

1. Thí nghiệm của Menđen:

Ptc:                cây hoa đỏ          x          cây hoa trắng

F1:                                   100% hoa đỏ

Cho F1 tự thụ phấn

F2:         705 cây hoa đỏ : 224 cây hoa trắng (xấp xỉ 3 đỏ: 1 trắng)

2. Sơ đồ lai:

Quy ước gen:

A: hoa đỏ là trội hoàn toàn so với a : hoa trắng

Ta có sơ đồ lai một cặp tính trạng như sau:

Ptc:                       AA             ×               aa

Gp:                        A                                 a

F1:                             Aa (100% hoa đỏ)

F1 × F1:                Aa             ×              Aa

F2:          KG         1 AA  :  2 Aa  :  1 aa

               KH        3 hoa đỏ : 1 hoa trắng

 3. Nội dung quy luật

- Mỗi tính trạng được quy định bởi 1 cặp alen. 

- Các alen của bố, mẹ tồn tại trong tế bào của cơ thể con một cách riêng rẽ, không hòa trộn vào nhau.

- Khi hình thành giao tử, các thành viên của cặp alen phân li đồng đều về các giao tử, nên 50% số giao tử chứa alen này và 50% số giao tử chứa alen kia.

4. Cơ sở tế bào học 
- Trong tế bào sinh dưỡng, các gen và các NST luôn tồn tại thành từng cặp, các gen nằm trên các NST.

- Khi giảm phân tạo giao tử, các NST tương đồng phân li đồng đều về  giao tử, kéo theo sự phân li đồng đều của các alen trên nó.

*  Điều kiện nghiệm đúng của quy luật phân li :

    + Các cặp bố mẹ đem lai phải thuần chủng. 

    + 1 gen quy định 1 tính trạng. Số lượng cá thể con lai phải lớn. 

    + Tính trạng trội phải trội hoàn toàn. 

    + Quá trình giảm phân diễn ra bình thường.

5. Ý nghĩa của quy luật phân li.

- Tương quan trội – lặn là hiện tượng phổ biến ở nhiều tính trạng trên cơ thể sinh vật. Thông thường các tính trạng trội là các tính trạng tốt, còn những tính trạng lặn là những tính trạng xấu. Một mục tiêu của chọn giống là xác định được các tính trạng trội và tập trung nhiều gen trội quý vào một kiểu gen để tạo ra giống có ý nghĩa kinh tế cao.

- Trong sản xuất, để tránh sự phân li tính trạng diễn ra, trong đó xuất hiện tính trạng xấu, ảnh hưởng tới năng suất và phẩm chất của vật nuôi, cây trồng, người ta phải kiểm tra độ thuần chủng của giống bằng phép lai phân tích.

Hiện tượng trội không hoàn toàn: là hiện tượng di truyền trong đó kiểu hình của cơ thể lai F1 biểu hiện tính trạng trung gian giữa bố và mẹ, còn F2 có tỉ lệ kiểu hình là 1 : 2 : 1.

-      Thể dị hợp biểu hiện tính trạng trung gian là do gen trội A không át chế hoàn toàn gen lặn a.
Tác động của gen gây chết: Các alen gây chết là những đột biến có thể trội hoặc lặn làm giảm sức sống hoặc gây chết đối với các cá thể mang nó và do đó, làm biến đổi tỉ lệ 3 : 1 của Menđen.

Ví dụ: Khi lai giữa hai chuột thân vàng (alen vàng là trội), thu được tỉ lệ xấp xỉ 2 vàng : 1 kiểu dại (agouti).

Kết luận rằng: tất cả các chuột vàng đều là những thể dị hợp, còn các thể đồng hợp về alen vàng đều bị chết ở giai đoạn phôi.

P:         Aa (vàng)        ×        Aa (vàng)

F1:       ¼ AA    :    ½ Aa     :    ¼ aa

           (chết)          2 vàng    :   1 agouti