Cho sơ đồ phả hệ mô tả sự di truyền của một bệnh ở người do một trong hai alen của một gen quy định. Một gen khác gồm 3 alen qui định nhóm máu ABO nằm ở một nhóm gen liên kết khác. Biết rằng không xảy ra đột biến ở tất cả các cá thể trong phả hệ. Xác suất để đứa con trai do cặp vợ chồng ở thế hệ III sinh ra mang gen bệnh và có kiểu gen dị hợp về nhóm máu là bao nhiêu?

Đáp án C

Ở thế hệ thứ I, từ trái sang phải lần lượt là: I₁, I₂, I₃, I₄.

- Ở thế hệ thứ II, từ trái sang phải lần lượt là: II₁, II₂, II₃, II₄, II₅, II₆, II₇, II₈, II₉.

- Ở thế hệ thứ III, từ trái sang phải lần lượt là: III₁, III₂, III₃, III₄, III₅, III₆.

1. Quy ước gen:

- Trong phả hệ, bố mẹ I₁ và I₂ không bị bệnh sinh con gái II₁ bị bệnh → tính trạng bệnh là do gen lặn nằm trên nhiễm sắc thể thường.

- Quy ước:

+ A- không bị bệnh, a bị bệnh.

+ IAIA, IAIO: máu A; IBIB, IBIO: máu B; IAIB: máu AB, IOIO: máu O.

2. Xác định kiểu gen có thể có của chồng III₃ và vợ III₄:

a. Bên phía người chồng III₃:

∙ Xét tính trạng bệnh:

- II₁: aa → I₁: Aa ´ I₂: Aa → II₄: 1/3AA : 2/3 Aa.

- I₃: aa → II₅: Aa.

- II₄: (1/3AA:2/3Aa) ´ II₅: Aa → III₃: (2/5AA:3/5Aa).

∙ Xét tính trạng các nhóm máu:

- I₂: IOIO → II_4: IAIO 

- II₇: IOIO → IAIO×I4:IAIO → II₅:_{13IAIA:23IAIO}

- II₄: IAIO×II5:13IAIA:23IAIO → III₃:25IAIA:35IAIO

Þ Người chồng III₃: 25AA:35Aa25IAIA:35IAIO

b. Bên phía người vợ III₄:

∙ Xét tính trạng bên: III₆: aa → II₈: AA ´ II₉: Aa → III₄: (1/3AA:2/3Aa).

∙ Xét tính trạng nhóm máu: III₆: IOIO → II₈:IBIO×II9:IBIO → III₄:13IBIB:23IBIO

Þ Người vợ III₄: 13AA:23Aa13IBIB:23IBIO

c. Tính xác suất người con trai của vợ chồng III₃ và III₄

- Người chồng III₃: 25AA:35Aa25IAIA:35IAIO

- Người vợ III₄: 13AA:23Aa13IBIB:23IBIO

∙ Xét tính trạng bệnh III₃: 25AA:35Aa×III4:13AA:23Aa

→ Người con trai bình thường của cặp vợ chồng III₃ và III₄ có thể có kiểu gen với tỉ lệ: 1427AA:1327Aa.

→ Người con trai vợ chồng III₃ và III₄ mang gen bệnh (Aa) với tỉ lệ 13/27.

∙ Xét tính trạng nhóm máu: III3:25IAIA:35IAIO×III4:13IBIB:23IBIO

- Xác suất sinh con có kiểu gen dị hợp về nhóm máu 

IAIB+IAIO+IBIO=1-IOIO=1-310×13=910

Þ XS để người con trai của cặp vợ chồng III₃ và III₄ mang gen bệnh và có kiểu gen dị hợp về nhóm máu =1327×910=1330.