Nhật Bản rất nổi tiếng với những khu vườn Phật Giáo được trang trí tối giản bằng cát, đá nước, rêu phong... Vậy đó là khu vườn gì?

Vườn thiền là một loại vườn theo truyền thống Phật giáo Nhật Bản sử dụng các chất liệu đơn giản như đá , cát , cây bonsai , hòn non bộ để mô tả tinh thần của thiên nhiên. Các vườn thiền lâu đời nhất đã có mặt từ thế kỉ thứ 6
Vườn cảnh Nhật Bản là kiểu vườn truyền thống mang những đặc trưng riêng. Nơi mà thiên nhiên được sắp đặt theo ý đồ nghệ thuật nhằm mang lại ý nghĩa tượng trưng. Nghệ thuật vườn Nhật Bản có nguồn gốc lâu đời trên nền tảng của Thần Đạo sau này được kết hợp một cách nhuần nhuyễn với nghệ thuật tạo hình của Zen, khiến nó ngày càng tinh tế, và đầy lãng mạn. Sỏi và đá đã được sử dụng để biểu thị cho sự linh thiêng của Nhật Bản từ thời xa xưa. Do đó, sự phát triển của vườn đá để thể hiện tư tưởng Thiền là một quá trình chuyển đổi dễ dàng. Là một phần của nghi lễ hàng ngày, đá trong vườn được thu về các mô hình của đại dương bao la hay hình ảnh của một dòng sông đang chảy, hoàn thành với các xoáy nước nhỏ. Sức hút của khu vườn này đến từ sự “im lặng” và bình dị đến lạ thường. Ở Nhật, các khu vườn thiền truyền cảm hứng và sức mạnh nội tâm cho hành giả ở các trung tâm đào tạo Zen.

Những khu vườn thiền như là một phương cách đầy ngẫu hứng, tái tạo sự bình thường nhưng sâu sắc về bản chất nguyên sơ của điều tối thượng. Nét đẹp của một khu vườn Nhật được kết hợp từ nhiều yếu tố đặc trưng của: đá, nước và cây cảnh. Người ta thường lấy hồ nước làm trung tâm, tạo các địa hình tự nhiên như gò và núi, rồi dùng thực vật cùng đá để làm những cảnh sắc tô điểm thêm hoặc phục vụ cho ý đồ sắp đặt theo một ý tưởng nào đó.

Có nhiều loại khác nhau của khu vườn Zen, như: vườn khô Karesansui, vườn trà Chaniwa hay vườn đi dạo Kaiyushiki:

Vườn đi dạo Kaiyushiki là kiểu vườn thiết kế trên một khoảng không rộng lớn bắt buộc người xem phải dạo bước tản bộ qua khắp khu vườn mới thấy hết được vẻ đẹp của nó. Mỗi khu được sắp xếp mang những vẻ đẹp độc đáo với những điểm nhấn đặc biệt.

Không cầu kỳ và bí ẩn như Karesansui mà mang vẻ tôn nghiêm, trầm mặc, vườn trà Chaniwa được thiết kế cho phù hợp với những nơi có tổ chức nghi lễ thưởng trà (Chanoyu). Bố cục của một khu vườn Chaniwa bao gồm trung tâm là trà thất chính với con đường mòn nhỏ bằng đá dẫn đến đó gọi là nobedan, điểm xuyết với những bụi hoa và cây cảnh xanh mướt. Ngoài nobedan, Chaniwa có thêm những đặc trưng khác như đèn đá, bể nước bằng đá hay hàng rào truyền thống làm bằng tre, nứa...Vì chanoyu là một nghi thức trang trọng và chỉ những người khách được mời mới được buớc vào trà thất nên Chaniwa không phải là khu vườn để ai cũng có thể thoải mái vào thăm quan.