Một loài thực vật, xét 1 gen có 2 alen, alen A trội hoàn toàn so với alen a. Nghiên cứu thành phần kiểu gen (TPKG) của một quần thể thuộc loài này qua các thế hệ, thu được kết quả ở bảng sau: TPKG Thế hệ P Thế hệ F₁ Thế hệ F₂ Thế hệ F₃ Thế hệ F₄ AA 3/5 49/100 3/10 2/5 9/20 Aa 1/5 42/100 4/10 1/5 2/20 aa 1/5 9/100 3/10 2/5 9/20 Giả sử sự thay đổi thành phần kiểu gen của quần thể qua mỗi thế ...

Phương pháp:

Bước 1: Tính tần số alen qua các thế hệ.

Quần thể có thành phần kiểu gen: xAA.yAa:zaa

Tần số alen pA=x+y2→qa=1−pA

Bước 2: So sánh tần số alen các thế hệ

+ Nếu thay đổi theo 1 hướng => Chọn lọc tự nhiên

+ Nếu thay đổi đột ngột => Các yếu tố ngẫu nhiên

+ Nếu không thay đổi => giao phối.

Quần thể tự thụ phấn có thành phần kiểu gen: xAA:yAa:zaa sau n thế hệ tự thụ phấn có thành phần kiểu gen 

x+y1−1/2n2AA:y2nAa:z+y1−1/2n2aa

Bước 3: Xét thành phần kiểu gen của các thế hệ có cân bằng hay chưa.

Quần thể có thành phần kiểu gen: xAA:yAa:zaa

Quần thể cân bằng di truyền thoả mãn công thức: y2=x.z (Biến đổi từ công thức: p₂AA + 2pqAa + q₂aa = 1) 

Cách giải:

Ta thấy các thế hệ từ F₂ tới F₄ đều có AA = aa â tần số alen không đổi, A = a = 0,5. 

Quần thể F₁ đạt cân bằng di truyền => P giao phấn ngẫu nhiên. 

Tần số alen A giảm mạnh ở F₂ => có thể do các yếu tố ngẫu nhiên, chọn lọc tự nhiên,…

F₂ => F₄ chưa cân bằng di truyền (vì nếu cân bằng di truyền sẽ có cấu trúc: 0,25AA:0,5AA:0,25aa). 

Nếu F₂ tự thụ=> F₃:0,4AA:0,2Aa:0,laa (giống đề cho) => từ F₂ => F₄ hình thức sinh sản là tự thụ phấn.

Xét các phát biểu:

I đúng, quần thể ban đầu là giao phấn ngẫu nhiên.

II sai, có thể do nhân tố khác như chọn lọc tự nhiên.

III đúng. 

IV đúng, nếu F₄ tự thụ aa=920+220×14=1940.

Chọn D.