Tác giả tác phẩm: Ông Giuốc – đanh mặc lễ phục - Ngữ văn 8
I. Tác giả Mô-li-e
- Mô-li-e (1622- 1673) sinh ra ở Pa-ri, cha của ông là 1 nhà buôn dạ giàu có, sau làm hầu cận nhà vua.
- Gia đình ông làm thợ của triều đình rất lâu đời. Lên 10 tuổi, Mô-li-e mồ côi mẹ. Mô-li-e học ở Jesuit Clermont College (nay là Lycée Louis-le-Grand), là nơi học sinh phần nhiều học bằng tiếng La-tinh.
- Vào năm 1643, ông thành lập đoàn kịch Illustre Théâtre và lấy nghệ danh Mô-li-e từ đây. Sau một số thất bại do mắc nợ nhiều, đoàn kịch phải giải thể, Molière bị bỏ vào tù.
- Ông được biết đến với vai trò là nhà thơ, nhà viết kịch, người sáng tạo ra thể loại kịch cổ điển và ông là một bậc thầy của kịch nghệ châu Âu.
- Năm 1655, ông viết vở kịch thơ đầu tiên là “Gàn dở”.
- Đến năm 1672 – 1673, ông viết vở kịch cuối cùng là “Bệnh giả tưởng”.
II. Đọc tác phẩm Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục
Phó may, Thợ phụ mang bộ lễ phục của ông Giuốc-đanh đến.
Ông Giuốc-đanh, Gia nhân
ÔNG GIUỐC-ĐANH − A! Bác đã tới đấy à? Tôi sắp phát khủng lên vì bác đây.
PHÓ MAY – Tôi không làm sao đến sớm hơn được, ấy là tôi đã cho hai chục chủ thợ phụ xúm lại bộ lễ phục của ngài đấy.
ÔNG GIUỐC-ĐANH — Đôi bít tất lụa bác gửi đến cho tôi chật quá, tôi khổ sở vô cùng mới xỏ chân vào được và đã đứt mất hai mắt rồi.
PHÓ MAY — Rồi nó dãn ra thì lại rộng quá ấy chứ.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Phải, nếu tôi cứ làm đứt mãi các mắt thì sẽ rộng thật. Lại đôi giày bác bảo đóng cho tôi làm tôi đau chân ghê gớm.
PHÓ MAY – Thưa ngài, đâu có.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Đâu có là thế nào!
PHÓ MAY - Không, đôi giày không làm ngài đau đâu mà.
ÔNG GIUỐC-ĐÁNH — Tôi, tôi bảo là nó làm tôi đau.
PHÓ MAY – Ngài cứ tưởng tượng ra thế.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Tôi tưởng tượng ra thế vì tôi thấy thế. Bác này lí luận hay nhỉ!
PHÓ MAY - Thưa, đây là bộ lễ phục đẹp nhất triều đình và may vừa mắt nhất. Sáng chế ra được một bộ lễ phục trang nghiêm mà không phải màu đen thật là tuyệt tác. Tôi thách các thợ giỏi nhất mà làm nổi đấy.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Thế này là thế nào? Bác may hoa ngược mất rồi!
PHÓ MAY – Nào ngài có bảo là ngài muốn may xuôi hoa đâu!
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Lại cần phải bảo may hoa xuôi ư?
PHÓ MAY – Vâng, phải bảo chứ. Vì những người quý phái đều mặc như thế này cả.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Những người quý phải mặc áo ngược hoa ư?
PHÓ MAY — Thưa ngài, vâng.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Ô! Thế thì bộ áo này may được đấy.
PHÓ MAY – Nếu ngài muốn thì tôi sẽ xin may hoa xuôi lại thôi mà.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Không, không.
PHÓ MAY — Xin ngài cứ việc bảo.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Tôi đã bảo không mà. Bác may thế này được rồi. Bác cho rằng tôi mặc áo này có vừa vặn không?
PHÓ MAY – Còn phải nói! Tôi đổ hoạ sĩ nào lấy bút mà vẽ hầu ngài bộ áo vừa khít hơn được. Ở nhà tôi có một chủ thợ phụ may quần cộc thì tài nhất thiên hạ; và một chủ khác là anh hùng của thời đại về may áo chẽn đấy.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Bộ tóc giả và lông đính mũ có được chững chạc không?
PHÓ MAY – Chững chạc tuốt!
ÔNG GIUỐC-ĐANH – nhìn áo của bác phó may — Ô kìa, bác phó! Vải này là thứ hàng tôi đưa bác may bộ lễ phục trước của tôi đây mà. Tôi nhận ra đúng nó rồi.
PHÓ MAY – Chẳng là thứ hàng đẹp quá nên tôi đã gạn lại một áo để mặc.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Đành là đẹp, nhưng đáng lẽ dừng gạn vào áo của tôi mới phải.
PHÓ MAY – Mời ngài mặc thử bộ lễ phục chứ ạ?
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Ừ, dưa đây tôi.
PHÓ MAY – Khoan đã, không thể mặc như thế được. Thứ áo này phải mặc đúng thể thức, tôi có đem người đến để mặc hầu ngài theo nhịp điệu. Ơ này! Vào đây, các chú. Các chủ hãy mặc bộ lễ phục này hầu ngài theo cách thức mặc cho các nhà quý phái.
Bốn chú thợ phụ ra, hai chủ cởi tuột quần cộc của ông Giuốc-đanh mặc lúc tập kiếm vừa rồi, hai chủ thì lột áo ngắn rồi họ mặc bộ lễ phục mới vào cho ông. Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục xong, đi đi lại lại giữa đảm thợ, phô áo mới cho họ xem có được không. Cởi áo, mặc áo, chân bước, miệng nói, tất cả đều theo nhịp của dàn nhạc.
THỢ PHỤ – Bẩm ông lớn, xin ông lớn ban cho anh em ít tiền uống rượu.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Anh gọi ta là gì?
THỢ PHỤ – Bẩm, ông lớn ạ.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Ông lớn ư? Ấy đấy, ăn mặc theo lối quý phái thì thế đấy! Còn cứ bo bo giữ kiểu áo quần trưởng giả thì đời nào được gọi là “ông lớn”. Đây, ta thưởng về tiếng “ông lớn” đây này!
THỢ PHỤ – Bẩm cụ lớn, anh em chúng tôi đội ơn cụ lớn lắm lắm.
ÔNG GIUỐC-ĐANH − “Cụ lớn”, ồ, ồ, cụ lớn! Chú mày thong thả tí đã. Cái tiếng “cụ lớn” đáng thưởng lắm. “Cụ lớn” không phải là một tiếng tầm thường đâu nhé. Này, cụ lớn thưởng cho các chú đây.
THỢ PHỤ — Dám bẩm đức ông, anh em chúng tôi sẽ đi uống rượu chúc sức khoẻ đức ông.
ÔNG GIUỐC-ĐANH –Lại “đức ông” nữa! Hà hà! Hà hà! Các chú hãy đợi tí, dừng đi vội. Ta là đức ông kia mà! (nói riêng) Của đáng tội, nếu nó tôn ta lên bậc tướng công, thì nó sẽ được cả túi tiền mất. Đây nữa này, thưởng cho chú về tiếng “đức ông” đấy nhé.
THỢ PHỤ – Dạ, bẩm đức ông, anh em chúng tôi xin bái tạ ơn người.
ÔNG GIUỐC-ĐANH — nói riêng – Nó như thế là phải chăng, nếu không ta đến mất tong cả tiền cho nó thôi.
Bốn người thợ phụ vui mừng nhảy múa.
III. Tìm hiểu tác phẩm Ông Giuốc – đanh mặc lễ phục
1. Thể loại
- Văn bản thuộc thể loại: hài kịch.
2. Xuất xứ và hoàn cảnh
- Vở kịch “Trưởng giả học làm sang” gồm 5 hồi, được ra đời là theo lời đề nghị của vua Lu- i XIV, nhân dịp đón tiếp xứ quán Thổ Nhĩ Kì.
- Văn bản “Ông Giuốc- đanh mặc lễ phục” được trích từ cảnh 5 hồi 2.
3. Phương thức biểu đạt
- Phương thức biểu đạt: tự sự.
4. Tóm tắt văn bản Ông Giuốc – đanh mặc lễ phục
Ông Giuốc- đanh đã ngoài 40 tuổi, được thừa kế khối lượng tài sản lớn. Ông muốn trở thành quý tộc nên muốn học đòi bước vào xã hội thượng lưu. Ông thuê người về dạy đủ các môn như âm nhạc, kiếm thuật, triết lý và tìm cách thay đổi cách ăn mặc. Vì ngốc nghếch nên ông dễ dàng bị lừa bịp dễ dàng. Ông Giuốc- đanh từ chối gả con cho Clê- ông vì chàng không thuộc tầng lớp quý tộc. Cuối cùng Clê-ông cải trang thành hoàng tử Thổ Nhĩ Kỳ và hỏi được vợ.
5. Bố cục văn bản Ông Giuốc – đanh mặc lễ phục
- Phần 1 (Từ đầu đến… các nhà quý phái): Cuộc đối thoại giữa ông Giuốc- đanh và bác phó may trước khi mặc lễ phục.
- Phần 2 (Phần còn lại): Cuộc đối thoại của ông Giuốc- đanh và những tay thợ phụ sau khi mặc lễ phục.
6. Giá trị nội dung
- Văn bản khắc họa tài tình tính cách lố lăng của một tên trưởng giả muốn học làm sang, tạo nên tiếng cười sảng khoái cho khán giả.
7. Giá trị nghệ thuật
- Lời thoại chân thực, sinh động, ngôn ngữ trào phúng, mỉa mai, đả kích, phê phán, cùng ghệ thuật tăng cấp khắc họa rõ nét tính cách nhân vật.
IV. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Ông Giuốc – đanh mặc lễ phục
1. Ông Giuốc-đanh học làm sang
- Xuất thân trong một gia đình tư bản giàu có, làm ăn phát đạt: ông muốn trở thành quý tộc.
- Vì ngu dốt, ngờ nghệch, bị những kẻ bịp bợm vào xâu xé, trục lợi
⇒ Có ước muốn hảo huyền trong khi bản thân không có khả năng
⇒ Ông được khắc họa kĩ hơn ở hai tình huống chính là ông nhận lễ phục và mặc lễ phục
2. Ông Giuốc- đanh nhận lễ phục
- Hành động: Đặt tên phó may làm những thứ liên quan đến trang phục quý tộcj
- Tỉnh táo nhận ra việc phó may ăn bớt vài, lợi dụng kiếm chác nhưng khi phó may bịa ra lí lẽ rằng người quý tộc đều mặc vậy ⇒ thuận ý liền tin ngay
- Phát hiện ra phó may ăn bớt vải của mình nhưng khi phó may khen vải đẹp nên gạn lại một chiếc áo để mặc ⇒ không hề giận nữa
⇒ Tình huống kịch bất ngờ, thú vị ⇒ Chỉ vì quá ham muốn học làm sang nên mất khôn, ngờ nghệch ⇒ trở nên nực cười
3. Ông Giuốc- đanh mặc lễ phục
- Những tên thợ phục mặc lễ phục cho ông, ông đi đi lại lại phô cái áo mới, đều bước theo điệu nhạc thật chẳng khác nào chú hề
- Những lời đối thoại của ông Giuốc- đanh với bọn thợ phụ, chúng gọi ông là “ông lớn”, “cụ lớn” rồi “đức ông” để moi tiền
- Ông vô cùng thích thú và không hề tiếc túi tiền của mình để cho chúng
⇒ Nhân vật ông Giuốc- đanh mê muội, ngu dốt, ngờ nghệch, chỉ vì thói đòi học làm sang nên đã bị lợi dụng.
V. Các đề văn mẫu
Đề bài 1: Phân tích đoạn trích Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục
Mô-li-e được coi là nhà viết kịch có nhiều tác phẩm đạt đến mức cổ điển của thế giới. Vở kịch 'Trưởng giả học làm sang' là một tác phẩm nổi tiếng của ông, trong đó trích đoạn 'Ông Giuôc-đanh mặc lễ phục' là một trích đoạn tiêu biểu.
Lớp kịch này được chia làm hai cảnh, dấu hiệu nhận biết trên văn bản là đoạn chỉ dẫn sân khấu 'Bốn tay thợ phụ bước vào...'. Cả hai cảnh này đều diễn ra trong không gian phòng khách nhà ông Giuốc-đanh - nhân vật chính. Không khí kịch càng về sau càng sôi động, cho đến cuối cảnh sau thì không khí hài kịch thực sự náo nhiệt. Trên văn bản, ta thấy ở cảnh trước gồm những lời thoại của hai nhân vật: ông Giuốc-đanh và bác phó may; cảnh sau là những lời đối thoại của ông Giuốc-đanh và tay thợ phụ. Cảnh trước, trên sân khấu xuất hiện bốn nhân vật (ông Giuốc-đanh và một gia nhân, bác phó may và tay thợ phụ mang bộ lễ phục).
Cảnh sau, xuất hiện thêm bốn tay thợ phụ nữa. Cảnh trước, ông Giuốc-đanh và bác phó may đối thoại với nhau. Cảnh sau, ông Giuốc-đanh nói với một tay thợ phụ 'mang lễ phục”, xuất hiện từ cảnh trước nhưng xung quanh ông là cả bốn tay thợ phụ đến sau đang xúm vào để giúp ông thử lễ phục mới nên như là nói với cả bọn. Thêm nữa, cảnh trước cử chỉ, động tác của các nhân vật ít hơn (chỉ là những cử chỉ, động tác kèm theo đối thoại của hai nhân vật), đến đoạn sau các thợ phụ nhộn nhịp cởi quần áo cũ, mặc lễ phục mới cho ông Giuôc-đanh... Thêm nữa, khi ông Giuốc-đanh mặc lễ phục còn có cả nhảy múa và âm nhạc!
Ở cảnh đầu của lớp kịch, tính cách của Giuốc-đanh thể hiện trong đối thoại với bác phó may. Nào là chuyện đôi bít tất, chuyện bộ tóc giả, lông đính mũ song chủ yếu là chuyện xoay quanh bộ lễ phục mới, với những bông hoa ngược! Làm sao mà biết được là do bác phó may đốt, do sơ suất hay cố ý may thành những bông hoa ngược? Chỉ biết rằng chính ông Giuôc-đanh phát hiện ra sự cố này. Khổ một cái, cái bác phó may với tay nghề khó hiểu này lại bảo rằng người quý tộc người ta vẫn mặc vậy. Mà ông Giuốc-đanh thì đang học đòi làm sang. Thế là ông hoàn toàn bị khuất phục bởi sự láu cá của bác phó may.
Kịch tính được đẩy lên khi bác phó may liên tiếp ra đòn: 'Nếu ngài muốn thì tôi sẽ xin may hoa xuôi lại thôi mà', 'xin ngài cứ việc bảo'. Sợ cơ hội làm sang sẽ tuột mất, ông Giuốc-đanh cứ chối đây đẩy: 'Không, không', 'tôi đã bảo không mà'. Rồi lại chính ông Giuô'c-đanh phát hiện ra bác phó may ăn bớt vải của mình. Song bác phó may đã nắm chắc điểm yếu của đối phương, chỉ cần bác lảng sang chuyện thử bộ lễ phục mới là ông Giuốc- đanh chẳng còn để ý đến chuyện ăn bớt vải nữa. Chẳng thế mà bác phó may lại quá tự tin khi mặc đúng cái áo may bằng vải ăn bớt của ông Giuốc-đanh đến nhà ông Giuốc-đanh.
Sang cảnh sau của lớp kịch, tính cách trưởng giả học đòi làm sang của ông Giuốc-đanh tiếp tục được bộc lộ. Lần này đến lượt tay thợ phụ lợi dụng ông ta. Nếu anh này cứ gọi ông Giuốc-đanh như thông thường (ông hoặc ngài) thì đã không có chuyện gì xảy ra (và chắc cũng không được tiền uống rượu). Đằng này lại xưng tôn là 'ông lớn', lại đúng vào lúc ông đang mặc lễ phục và say sưa với cảm giác trở thành quý phái. Thế là y được thưởng vì tiếng 'ông lớn' sang trọng ấy. Tay thợ phụ ranh ma này nắm thóp được ông Giuốc-đanh thì liên tiếp tung ra những câu nịnh hót để moi tiền.
Và y đã rất thành công. Những tiếng 'cụ lớn', rồi 'đức ông' đều đem lại cho y tiền thưởng. Không phải ông Giuốc-đanh không nghĩ gì đến túi tiền của mình (Nó như thế là phải chăng, nếu không ta không mất tong cả tiền cho nó thôi) mà là tại vì cái mộng quý phái còn lớn hơn cả sự tiếc tiền! Như vậy cũng đủ thấy tính cách học đòi làm sang của ông Giuốc-đanh mạnh đến mức nào.
Sự chênh lệch, mất cân xứng giữa nội dung và hình thức, giữa cái bên trong và bên ngoài là nguyên tác cơ bản để nhà văn tạo ra cái hài. Ở lớp kịch này cũng vậy, Mô-li-e đã xây dựng một nhân vật hài kịch bất hủ khi tạo ra sự khập khiễng, bất hoà giữa cái ngu dốt, ngớ ngẩn và cái sang trọng học đòi ở nhân vật ông Giuốc-đanh, với hàng loạt các tình tiết gây cười: bộ lễ phục với những bông hoa ngược, tiền thưởng cho những tiếng tôn xưng quý phái hão, vẻ vênh vác rởm hợm của ông Giuốc-đanh khi mặc lễ phục cũng như khi được tôn xưng... qua đó nhà văn chế giễu thói học đòi làm sang vẫn thường thấy trong xã hội.
Đề bài 2: Viết đoạn văn cảm nhận về nhân vật Giuốc Đanh trong đoạn trích kịch Ông Giuốc Đanh mặc lễ phục
Qua đoạn trích, có thể thấy ông Giuốc-Đanh là một người ngu dốt, ngờ nghệch, lại có thói háo danh và vô cùng lố bịch, điển hình cho bọn trưởng giả học làm sang. Tính cách của Giuốc-đanh được thể hiện rõ trong đối thoại với bác phó may. Ông xúng xính trong bộ lễ phục may hoa ngược, đi đi lại lại giữa đám thợ phụ theo nhịp của dàn nhạc! Chân tướng của một trường giả học làm sang vừa ngu dốt, vừa háo danh, một gã phó may láu cá, bịp bợm, một bọn thợ phụ ma ranh. Sự đắc ý của Giuốc-đanh lên tới tột độ khi tin rằng mình đã có được bộ lễ phục đúng mốt quý tộc. Điều ấy làm cho lão ta sẵn sàng bỏ qua những chuyện vặt vãnh trước đó. Đến bộ tóc giả và lông đính mũ thì lão cũng chỉ hỏi qua loa lấy lệ. Chỉ biết rằng chính ông Giuốc-đanh phát hiện ra sự cố này. Khổ một cái, cái bác phó may với tay nghề khó hiểu này lại bảo rằng người quý tộc người ta vẫn mặc vậy. Mà ông Giuốc-đanh thì đang học đòi làm sang. Thế là ông hoàn toàn bị khuất phục bởi sự láu cá của bác phó may. Sang cảnh sau của lớp kịch, tính cách trưởng giả học đòi làm sang của ông Giuốc-đanh tiếp tục được bộc lộ. Ông được xưng tôn là 'ông lớn', lại đúng vào lúc ông đang mặc lễ phục và say sưa với cảm giác trở thành quý phái. Thế là bác phó may được thưởng vì tiếng 'ông lớn' sang trọng ấy. Không phải ông Giuốc-đanh không nghĩ gì đến túi tiền của mình (mà là tại vì cái mộng quý phái còn lớn hơn cả sự tiếc tiền! Như vậy cũng đủ thấy tính cách học đòi làm sang của ông Giuốc-đanh mạnh đến mức nào. Mô-li-e đã xây dựng một nhân vật hài kịch bất hủ khi tạo ra sự khập khiễng, bất hoà giữa cái ngu dốt, ngớ ngẩn và cái sang trọng học đòi ở nhân vật ông Giuốc-đanh, với hàng loạt các tình tiết gây cười.
I. Tác giả Mô-li-e
- Mô-li-e (1622- 1673) sinh ra ở Pa-ri, cha của ông là 1 nhà buôn dạ giàu có, sau làm hầu cận nhà vua.
- Gia đình ông làm thợ của triều đình rất lâu đời. Lên 10 tuổi, Mô-li-e mồ côi mẹ. Mô-li-e học ở Jesuit Clermont College (nay là Lycée Louis-le-Grand), là nơi học sinh phần nhiều học bằng tiếng La-tinh.
- Vào năm 1643, ông thành lập đoàn kịch Illustre Théâtre và lấy nghệ danh Mô-li-e từ đây. Sau một số thất bại do mắc nợ nhiều, đoàn kịch phải giải thể, Molière bị bỏ vào tù.
- Ông được biết đến với vai trò là nhà thơ, nhà viết kịch, người sáng tạo ra thể loại kịch cổ điển và ông là một bậc thầy của kịch nghệ châu Âu.
- Năm 1655, ông viết vở kịch thơ đầu tiên là “Gàn dở”.
- Đến năm 1672 – 1673, ông viết vở kịch cuối cùng là “Bệnh giả tưởng”.
II. Đọc tác phẩm Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục
Phó may, Thợ phụ mang bộ lễ phục của ông Giuốc-đanh đến.
Ông Giuốc-đanh, Gia nhân
ÔNG GIUỐC-ĐANH − A! Bác đã tới đấy à? Tôi sắp phát khủng lên vì bác đây.
PHÓ MAY – Tôi không làm sao đến sớm hơn được, ấy là tôi đã cho hai chục chủ thợ phụ xúm lại bộ lễ phục của ngài đấy.
ÔNG GIUỐC-ĐANH — Đôi bít tất lụa bác gửi đến cho tôi chật quá, tôi khổ sở vô cùng mới xỏ chân vào được và đã đứt mất hai mắt rồi.
PHÓ MAY — Rồi nó dãn ra thì lại rộng quá ấy chứ.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Phải, nếu tôi cứ làm đứt mãi các mắt thì sẽ rộng thật. Lại đôi giày bác bảo đóng cho tôi làm tôi đau chân ghê gớm.
PHÓ MAY – Thưa ngài, đâu có.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Đâu có là thế nào!
PHÓ MAY - Không, đôi giày không làm ngài đau đâu mà.
ÔNG GIUỐC-ĐÁNH — Tôi, tôi bảo là nó làm tôi đau.
PHÓ MAY – Ngài cứ tưởng tượng ra thế.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Tôi tưởng tượng ra thế vì tôi thấy thế. Bác này lí luận hay nhỉ!
PHÓ MAY - Thưa, đây là bộ lễ phục đẹp nhất triều đình và may vừa mắt nhất. Sáng chế ra được một bộ lễ phục trang nghiêm mà không phải màu đen thật là tuyệt tác. Tôi thách các thợ giỏi nhất mà làm nổi đấy.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Thế này là thế nào? Bác may hoa ngược mất rồi!
PHÓ MAY – Nào ngài có bảo là ngài muốn may xuôi hoa đâu!
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Lại cần phải bảo may hoa xuôi ư?
PHÓ MAY – Vâng, phải bảo chứ. Vì những người quý phái đều mặc như thế này cả.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Những người quý phải mặc áo ngược hoa ư?
PHÓ MAY — Thưa ngài, vâng.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Ô! Thế thì bộ áo này may được đấy.
PHÓ MAY – Nếu ngài muốn thì tôi sẽ xin may hoa xuôi lại thôi mà.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Không, không.
PHÓ MAY — Xin ngài cứ việc bảo.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Tôi đã bảo không mà. Bác may thế này được rồi. Bác cho rằng tôi mặc áo này có vừa vặn không?
PHÓ MAY – Còn phải nói! Tôi đổ hoạ sĩ nào lấy bút mà vẽ hầu ngài bộ áo vừa khít hơn được. Ở nhà tôi có một chủ thợ phụ may quần cộc thì tài nhất thiên hạ; và một chủ khác là anh hùng của thời đại về may áo chẽn đấy.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Bộ tóc giả và lông đính mũ có được chững chạc không?
PHÓ MAY – Chững chạc tuốt!
ÔNG GIUỐC-ĐANH – nhìn áo của bác phó may — Ô kìa, bác phó! Vải này là thứ hàng tôi đưa bác may bộ lễ phục trước của tôi đây mà. Tôi nhận ra đúng nó rồi.
PHÓ MAY – Chẳng là thứ hàng đẹp quá nên tôi đã gạn lại một áo để mặc.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Đành là đẹp, nhưng đáng lẽ dừng gạn vào áo của tôi mới phải.
PHÓ MAY – Mời ngài mặc thử bộ lễ phục chứ ạ?
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Ừ, dưa đây tôi.
PHÓ MAY – Khoan đã, không thể mặc như thế được. Thứ áo này phải mặc đúng thể thức, tôi có đem người đến để mặc hầu ngài theo nhịp điệu. Ơ này! Vào đây, các chú. Các chủ hãy mặc bộ lễ phục này hầu ngài theo cách thức mặc cho các nhà quý phái.
Bốn chú thợ phụ ra, hai chủ cởi tuột quần cộc của ông Giuốc-đanh mặc lúc tập kiếm vừa rồi, hai chủ thì lột áo ngắn rồi họ mặc bộ lễ phục mới vào cho ông. Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục xong, đi đi lại lại giữa đảm thợ, phô áo mới cho họ xem có được không. Cởi áo, mặc áo, chân bước, miệng nói, tất cả đều theo nhịp của dàn nhạc.
THỢ PHỤ – Bẩm ông lớn, xin ông lớn ban cho anh em ít tiền uống rượu.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Anh gọi ta là gì?
THỢ PHỤ – Bẩm, ông lớn ạ.
ÔNG GIUỐC-ĐANH – Ông lớn ư? Ấy đấy, ăn mặc theo lối quý phái thì thế đấy! Còn cứ bo bo giữ kiểu áo quần trưởng giả thì đời nào được gọi là “ông lớn”. Đây, ta thưởng về tiếng “ông lớn” đây này!
THỢ PHỤ – Bẩm cụ lớn, anh em chúng tôi đội ơn cụ lớn lắm lắm.
ÔNG GIUỐC-ĐANH − “Cụ lớn”, ồ, ồ, cụ lớn! Chú mày thong thả tí đã. Cái tiếng “cụ lớn” đáng thưởng lắm. “Cụ lớn” không phải là một tiếng tầm thường đâu nhé. Này, cụ lớn thưởng cho các chú đây.
THỢ PHỤ — Dám bẩm đức ông, anh em chúng tôi sẽ đi uống rượu chúc sức khoẻ đức ông.
ÔNG GIUỐC-ĐANH –Lại “đức ông” nữa! Hà hà! Hà hà! Các chú hãy đợi tí, dừng đi vội. Ta là đức ông kia mà! (nói riêng) Của đáng tội, nếu nó tôn ta lên bậc tướng công, thì nó sẽ được cả túi tiền mất. Đây nữa này, thưởng cho chú về tiếng “đức ông” đấy nhé.
THỢ PHỤ – Dạ, bẩm đức ông, anh em chúng tôi xin bái tạ ơn người.
ÔNG GIUỐC-ĐANH — nói riêng – Nó như thế là phải chăng, nếu không ta đến mất tong cả tiền cho nó thôi.
Bốn người thợ phụ vui mừng nhảy múa.
III. Tìm hiểu tác phẩm Ông Giuốc – đanh mặc lễ phục
1. Thể loại
- Văn bản thuộc thể loại: hài kịch.
2. Xuất xứ và hoàn cảnh
- Vở kịch “Trưởng giả học làm sang” gồm 5 hồi, được ra đời là theo lời đề nghị của vua Lu- i XIV, nhân dịp đón tiếp xứ quán Thổ Nhĩ Kì.
- Văn bản “Ông Giuốc- đanh mặc lễ phục” được trích từ cảnh 5 hồi 2.
3. Phương thức biểu đạt
- Phương thức biểu đạt: tự sự.
4. Tóm tắt văn bản Ông Giuốc – đanh mặc lễ phục
Ông Giuốc- đanh đã ngoài 40 tuổi, được thừa kế khối lượng tài sản lớn. Ông muốn trở thành quý tộc nên muốn học đòi bước vào xã hội thượng lưu. Ông thuê người về dạy đủ các môn như âm nhạc, kiếm thuật, triết lý và tìm cách thay đổi cách ăn mặc. Vì ngốc nghếch nên ông dễ dàng bị lừa bịp dễ dàng. Ông Giuốc- đanh từ chối gả con cho Clê- ông vì chàng không thuộc tầng lớp quý tộc. Cuối cùng Clê-ông cải trang thành hoàng tử Thổ Nhĩ Kỳ và hỏi được vợ.
5. Bố cục văn bản Ông Giuốc – đanh mặc lễ phục
- Phần 1 (Từ đầu đến… các nhà quý phái): Cuộc đối thoại giữa ông Giuốc- đanh và bác phó may trước khi mặc lễ phục.
- Phần 2 (Phần còn lại): Cuộc đối thoại của ông Giuốc- đanh và những tay thợ phụ sau khi mặc lễ phục.
6. Giá trị nội dung
- Văn bản khắc họa tài tình tính cách lố lăng của một tên trưởng giả muốn học làm sang, tạo nên tiếng cười sảng khoái cho khán giả.
7. Giá trị nghệ thuật
- Lời thoại chân thực, sinh động, ngôn ngữ trào phúng, mỉa mai, đả kích, phê phán, cùng ghệ thuật tăng cấp khắc họa rõ nét tính cách nhân vật.
IV. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Ông Giuốc – đanh mặc lễ phục
1. Ông Giuốc-đanh học làm sang
- Xuất thân trong một gia đình tư bản giàu có, làm ăn phát đạt: ông muốn trở thành quý tộc.
- Vì ngu dốt, ngờ nghệch, bị những kẻ bịp bợm vào xâu xé, trục lợi
⇒ Có ước muốn hảo huyền trong khi bản thân không có khả năng
⇒ Ông được khắc họa kĩ hơn ở hai tình huống chính là ông nhận lễ phục và mặc lễ phục
2. Ông Giuốc- đanh nhận lễ phục
- Hành động: Đặt tên phó may làm những thứ liên quan đến trang phục quý tộcj
- Tỉnh táo nhận ra việc phó may ăn bớt vài, lợi dụng kiếm chác nhưng khi phó may bịa ra lí lẽ rằng người quý tộc đều mặc vậy ⇒ thuận ý liền tin ngay
- Phát hiện ra phó may ăn bớt vải của mình nhưng khi phó may khen vải đẹp nên gạn lại một chiếc áo để mặc ⇒ không hề giận nữa
⇒ Tình huống kịch bất ngờ, thú vị ⇒ Chỉ vì quá ham muốn học làm sang nên mất khôn, ngờ nghệch ⇒ trở nên nực cười
3. Ông Giuốc- đanh mặc lễ phục
- Những tên thợ phục mặc lễ phục cho ông, ông đi đi lại lại phô cái áo mới, đều bước theo điệu nhạc thật chẳng khác nào chú hề
- Những lời đối thoại của ông Giuốc- đanh với bọn thợ phụ, chúng gọi ông là “ông lớn”, “cụ lớn” rồi “đức ông” để moi tiền
- Ông vô cùng thích thú và không hề tiếc túi tiền của mình để cho chúng
⇒ Nhân vật ông Giuốc- đanh mê muội, ngu dốt, ngờ nghệch, chỉ vì thói đòi học làm sang nên đã bị lợi dụng.
V. Các đề văn mẫu
Đề bài 1: Phân tích đoạn trích Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục
Mô-li-e được coi là nhà viết kịch có nhiều tác phẩm đạt đến mức cổ điển của thế giới. Vở kịch 'Trưởng giả học làm sang' là một tác phẩm nổi tiếng của ông, trong đó trích đoạn 'Ông Giuôc-đanh mặc lễ phục' là một trích đoạn tiêu biểu.
Lớp kịch này được chia làm hai cảnh, dấu hiệu nhận biết trên văn bản là đoạn chỉ dẫn sân khấu 'Bốn tay thợ phụ bước vào...'. Cả hai cảnh này đều diễn ra trong không gian phòng khách nhà ông Giuốc-đanh - nhân vật chính. Không khí kịch càng về sau càng sôi động, cho đến cuối cảnh sau thì không khí hài kịch thực sự náo nhiệt. Trên văn bản, ta thấy ở cảnh trước gồm những lời thoại của hai nhân vật: ông Giuốc-đanh và bác phó may; cảnh sau là những lời đối thoại của ông Giuốc-đanh và tay thợ phụ. Cảnh trước, trên sân khấu xuất hiện bốn nhân vật (ông Giuốc-đanh và một gia nhân, bác phó may và tay thợ phụ mang bộ lễ phục).
Cảnh sau, xuất hiện thêm bốn tay thợ phụ nữa. Cảnh trước, ông Giuốc-đanh và bác phó may đối thoại với nhau. Cảnh sau, ông Giuốc-đanh nói với một tay thợ phụ 'mang lễ phục”, xuất hiện từ cảnh trước nhưng xung quanh ông là cả bốn tay thợ phụ đến sau đang xúm vào để giúp ông thử lễ phục mới nên như là nói với cả bọn. Thêm nữa, cảnh trước cử chỉ, động tác của các nhân vật ít hơn (chỉ là những cử chỉ, động tác kèm theo đối thoại của hai nhân vật), đến đoạn sau các thợ phụ nhộn nhịp cởi quần áo cũ, mặc lễ phục mới cho ông Giuôc-đanh... Thêm nữa, khi ông Giuốc-đanh mặc lễ phục còn có cả nhảy múa và âm nhạc!
Ở cảnh đầu của lớp kịch, tính cách của Giuốc-đanh thể hiện trong đối thoại với bác phó may. Nào là chuyện đôi bít tất, chuyện bộ tóc giả, lông đính mũ song chủ yếu là chuyện xoay quanh bộ lễ phục mới, với những bông hoa ngược! Làm sao mà biết được là do bác phó may đốt, do sơ suất hay cố ý may thành những bông hoa ngược? Chỉ biết rằng chính ông Giuôc-đanh phát hiện ra sự cố này. Khổ một cái, cái bác phó may với tay nghề khó hiểu này lại bảo rằng người quý tộc người ta vẫn mặc vậy. Mà ông Giuốc-đanh thì đang học đòi làm sang. Thế là ông hoàn toàn bị khuất phục bởi sự láu cá của bác phó may.
Kịch tính được đẩy lên khi bác phó may liên tiếp ra đòn: 'Nếu ngài muốn thì tôi sẽ xin may hoa xuôi lại thôi mà', 'xin ngài cứ việc bảo'. Sợ cơ hội làm sang sẽ tuột mất, ông Giuốc-đanh cứ chối đây đẩy: 'Không, không', 'tôi đã bảo không mà'. Rồi lại chính ông Giuô'c-đanh phát hiện ra bác phó may ăn bớt vải của mình. Song bác phó may đã nắm chắc điểm yếu của đối phương, chỉ cần bác lảng sang chuyện thử bộ lễ phục mới là ông Giuốc- đanh chẳng còn để ý đến chuyện ăn bớt vải nữa. Chẳng thế mà bác phó may lại quá tự tin khi mặc đúng cái áo may bằng vải ăn bớt của ông Giuốc-đanh đến nhà ông Giuốc-đanh.
Sang cảnh sau của lớp kịch, tính cách trưởng giả học đòi làm sang của ông Giuốc-đanh tiếp tục được bộc lộ. Lần này đến lượt tay thợ phụ lợi dụng ông ta. Nếu anh này cứ gọi ông Giuốc-đanh như thông thường (ông hoặc ngài) thì đã không có chuyện gì xảy ra (và chắc cũng không được tiền uống rượu). Đằng này lại xưng tôn là 'ông lớn', lại đúng vào lúc ông đang mặc lễ phục và say sưa với cảm giác trở thành quý phái. Thế là y được thưởng vì tiếng 'ông lớn' sang trọng ấy. Tay thợ phụ ranh ma này nắm thóp được ông Giuốc-đanh thì liên tiếp tung ra những câu nịnh hót để moi tiền.
Và y đã rất thành công. Những tiếng 'cụ lớn', rồi 'đức ông' đều đem lại cho y tiền thưởng. Không phải ông Giuốc-đanh không nghĩ gì đến túi tiền của mình (Nó như thế là phải chăng, nếu không ta không mất tong cả tiền cho nó thôi) mà là tại vì cái mộng quý phái còn lớn hơn cả sự tiếc tiền! Như vậy cũng đủ thấy tính cách học đòi làm sang của ông Giuốc-đanh mạnh đến mức nào.
Sự chênh lệch, mất cân xứng giữa nội dung và hình thức, giữa cái bên trong và bên ngoài là nguyên tác cơ bản để nhà văn tạo ra cái hài. Ở lớp kịch này cũng vậy, Mô-li-e đã xây dựng một nhân vật hài kịch bất hủ khi tạo ra sự khập khiễng, bất hoà giữa cái ngu dốt, ngớ ngẩn và cái sang trọng học đòi ở nhân vật ông Giuốc-đanh, với hàng loạt các tình tiết gây cười: bộ lễ phục với những bông hoa ngược, tiền thưởng cho những tiếng tôn xưng quý phái hão, vẻ vênh vác rởm hợm của ông Giuốc-đanh khi mặc lễ phục cũng như khi được tôn xưng... qua đó nhà văn chế giễu thói học đòi làm sang vẫn thường thấy trong xã hội.
Đề bài 2: Viết đoạn văn cảm nhận về nhân vật Giuốc Đanh trong đoạn trích kịch Ông Giuốc Đanh mặc lễ phục
Qua đoạn trích, có thể thấy ông Giuốc-Đanh là một người ngu dốt, ngờ nghệch, lại có thói háo danh và vô cùng lố bịch, điển hình cho bọn trưởng giả học làm sang. Tính cách của Giuốc-đanh được thể hiện rõ trong đối thoại với bác phó may. Ông xúng xính trong bộ lễ phục may hoa ngược, đi đi lại lại giữa đám thợ phụ theo nhịp của dàn nhạc! Chân tướng của một trường giả học làm sang vừa ngu dốt, vừa háo danh, một gã phó may láu cá, bịp bợm, một bọn thợ phụ ma ranh. Sự đắc ý của Giuốc-đanh lên tới tột độ khi tin rằng mình đã có được bộ lễ phục đúng mốt quý tộc. Điều ấy làm cho lão ta sẵn sàng bỏ qua những chuyện vặt vãnh trước đó. Đến bộ tóc giả và lông đính mũ thì lão cũng chỉ hỏi qua loa lấy lệ. Chỉ biết rằng chính ông Giuốc-đanh phát hiện ra sự cố này. Khổ một cái, cái bác phó may với tay nghề khó hiểu này lại bảo rằng người quý tộc người ta vẫn mặc vậy. Mà ông Giuốc-đanh thì đang học đòi làm sang. Thế là ông hoàn toàn bị khuất phục bởi sự láu cá của bác phó may. Sang cảnh sau của lớp kịch, tính cách trưởng giả học đòi làm sang của ông Giuốc-đanh tiếp tục được bộc lộ. Ông được xưng tôn là 'ông lớn', lại đúng vào lúc ông đang mặc lễ phục và say sưa với cảm giác trở thành quý phái. Thế là bác phó may được thưởng vì tiếng 'ông lớn' sang trọng ấy. Không phải ông Giuốc-đanh không nghĩ gì đến túi tiền của mình (mà là tại vì cái mộng quý phái còn lớn hơn cả sự tiếc tiền! Như vậy cũng đủ thấy tính cách học đòi làm sang của ông Giuốc-đanh mạnh đến mức nào. Mô-li-e đã xây dựng một nhân vật hài kịch bất hủ khi tạo ra sự khập khiễng, bất hoà giữa cái ngu dốt, ngớ ngẩn và cái sang trọng học đòi ở nhân vật ông Giuốc-đanh, với hàng loạt các tình tiết gây cười.
Thưởng th.10.2024
Bảng xếp hạng
