Tác giả tác phẩm: Thu sang - Ngữ văn 7 Chân trời sáng tạo

Tác giả tác phẩm: Thu sang - Ngữ văn 7

- Nhà thơ Đỗ Trọng Khơi tên thật là Đỗ Xuân Khơi, sinh 17- 7- 1960

- Quê quán: Thái Bình

- Tác phẩm chính : Trước ngôi mộ thời gian (thơ, 1995);Ma ngôn (tập truỵên ngắn, 2002);Con chim thiêng vẫn bay (thơ, 1992);Gọi làng (thơ, 1999);Tháng mười thương mến (thơ, 1994)

Thơ lục bát

- Tác phẩm in trong Tuyển tập thơ Việt Nam 1975- 2000, NXB Văn học 2001

Biểu cảm kết hợp miêu tả

- Bài thơ viết về cảnh vật mùa thu trong khoảnh khắc giao mùa. Bức tranh thu  có sự kết hợp hài hòa giữa màu sắc và âm thanh của bức tranh thiên nhiên. Ta có thể thấy âm thanh ở đây vô cùng rộn rã, náo nhiệt kết hợp cùng những gam màu tươi sáng, rực rỡ. Qua đó thể hiện được rõ nét vẻ đẹp của mùa thu với sự sinh động, có hồn và tràn ngập sức sống. 

- Phần 1: 2 câu đầu: khoảnh khắc giao mùa

- Bức tranh mùa thu thật đẹp với âm thanh rộn rã, nhiểu gam màu tươi sáng

- Ngôn ngữ giản dị, giàu sức biểu cảm

- Hình ảnh thơ đầy màu sắc, tượng thanh phong phú

- Tín hiệu chuyển gia từ mùa hạ sang thu

+ Tiếng chim đẩy khoảng ngày xanh sang mùa

+ Mùa thu bắt đầu từ tiếng chim hót

- Bức tranh mùa thu được tác giả vẽ nên với nhiều màu sắc

+ Màu vàng của những tia nắng

+ Màu của đất trời

- Bầu trời thu trong xanh xóa tan đi sự nắng gắt của mùa hè

+ Nắng bắt đầu dịu lại, không khí trở nên mát mẻ

+ Tiếng ve đặc trưng của mùa hè đã biến mất

- Mùa thu đặc trưng lá vàng rơi

+ Vườn chiều rộn lá thu sang

+ Đặc trưng của mùa thu là gió heo mây

+ Trăng mùa thu mỏng manh  “mảnh  trăng vàng”

→ Khung cảnh mùa thu thật dẹp, dịu dàng, mát mẻ

- Tác giả là người rất yêu thiên nhiên, mùa thu mới có thể cảm nhận bức tranh mùa thu tuyệt đẹp

- Mùa thu gợi cho tác giả sự dễ chịu sau những ngày hè oi bức

- Mùa thu với sự sinh động, tràn đầy sự sống bởi tiếng hót của chim

- Bằng tình yêu của mình tác giả đã sử dụng những từ ngữ hay nhất để diễn tả

+ Sử dụng điệp từ “tự”

+ Sử dụng từ ngữ thật thi vị “kiệt sức”, “theo lối’, “lìa ngàn”

Khoảnh khắc giao mùa luôn đem đến cho các nhà thơ nhiều cảm xúc. Và bài thơ “Thu sang”, Đỗ Trọng Khơi đã khắc họa tinh tế vẻ đẹp của thiên nhiên lúc thu sang.

“Đã tràn ngập nỗi mong manhTiếng chim đẩy khoảng ngày xanh sang mùa”

Khi mà những dấu hiệu của mùa hè chỉ còn lại mong manh. Thì một tiếng chim vang lên cũng đã “đẩy khoảng trời xanh sang mùa”. Thiên nhiên đã bước vào thu với những tín hiệu rõ ràng.

Nhà thơ đã khắc họa vẻ đẹp của mùa thu qua sắc vàng. Màu vàng đến từ nắng, từ mưa. Màu vàng đến tự lòng đất hay tự trời xưa. Từ “nhuộm” được sử dụng thật tinh tế, gợi cảm giác dường như toàn bộ sắc thu đã tràn ngập trong không gian

“Vàng như tự nắng tự mưaTự lòng đất, tự trời xưa nhuộm về”

Tiếp đến, tác giả gửi gắm tâm tư cùng với sự luyến tiếc mùa hè. Sắc xanh của ngày hè cùng với âm thanh của “hồn ve” đã lìa xa.

“Xanh lên đã kiệt sức hèNắng nồng theo lối hồn ve lìa ngàn”

Đến hai câu thơ cuối cùng, khung cảnh khu vườn trong chiều thu hiện lên đầy độc đáo:

“Vườn chiều rộn lá thu sangHeo may ngậm mảnh trăng vàng rong chơi”

Khu vườn thu có lá vàng kêu xào xạc. Hình ảnh cuối bài là một nhân hóa độc đáo. Gió heo may vốn không có dáng hình, diện mạo. Nhưng nhà thơ đã viết rằng gió heo may đang “ngậm” mảnh trăng vàng “rong chơi” giữa bầu trời mênh mang sắc vàng thấm đẫm. Một nhân hóa thật khéo léo và thú vị.

Bài thơ “Thu sang” đã khắc họa được vẻ đẹp thiên nhiên trong buổi giao mùa - từ hạ sang thu qua cảm xúc và cái nhìn tinh tế của tác giả.

Mùa thu là đề tài quen thuộc trong sáng tác thơ ca. Một trong những bài thơ hay viết về mùa thu là Thu sang của Đỗ Trọng Khơi.

Mở đầu bài thơ, tác giả đã khắc họa khoảnh khắc giao mùa thật tinh tế. Mùa hè đã chuẩn bị rời đi, chỉ còn lại âm thanh và màu sắc thật mong manh. Một tiếng chim “đẩy khoảng trời xanh sang mùa”, báo hiệu mùa thu đã về:

“Đã tràn ngập nỗi mong manhTiếng chim đẩy khoảng ngày xanh sang mùa”

Nhưng không chỉ có âm thanh, sắc vàng mới làm nên đặc trưng của vẻ đẹp mùa thu. Nhà thơ không miêu tả từng nét vàng cụ thể, mà chỉ cảm nhận qua chiều không gian, thời gian một cách khái quát, rộng lớn.

Màu vàng đến từ nắng, từ mưa. Màu vàng đến tự lòng đất hay tự trời xưa. Tất cả đã hóa thành vẻ đẹp nên thơ, sắc vàng đã chiếm trọn không gian:

“Vàng như tự nắng tự mưaTự lòng đất, tự trời xưa nhuộm về”

Mùa hè đã đi qua, cùng với âm thanh của “hồn ve” lìa xa trần thế. Những câu thơ tràn đầy cảm xúc, sâu lắng như nỗi lòng vương vấn của thi nhân:

“Xanh lên đã kiệt sức hèNắng nồng theo lối hồn ve lìa ngàn”

Hai câu thơ cuối bài miêu tả âm thanh tiếng lá mùa thu vườn chiều xao động. Một âm thanh rất vui tươi, sống động, khác với sự mơ hồ, lặng lẽ, buồn thương của âm thanh mùa thu trong thơ Lưu Trọng Lư trước Cách mạng tháng Tám 1945:

“Vườn chiều rộn lá thu sangHeo may ngậm mảnh trăng vàng rong chơi”

Thu đã sang qua lớp lá vàng xào xạc. Hình ảnh cuối bài thật độc đáo và thú vị. Gió heo may vốn không có dáng hình, diện mạo, chỉ se se lạnh khi đất trời đón bóng thu sang. Qua cảm nhân của nhà thơ, gió heo may đang “ngậm” mảnh trăng vàng “rong chơi” giữa bầu trời mênh mang sắc vàng thấm đẫm.

Trăng vàng, lá vàng, mưa vàng, nắng vàng và dường như cả trời đất cổ kim cũng ùa về trong sắc vàng rạo rực. Tác giả đã khéo léo sử dụng những hình ảnh độc đáo, thể thơ lục bát truyền thống cùng với giọng thơ nhẹ nhàng góp phần diễn tả vẻ đẹp lúc thu sang.

Như vậy, bài thơ đã khắc họa được vẻ đẹp thiên nhiên trong buổi giao mùa - từ hạ sang thu qua cảm xúc và cái nhìn tinh tế của tác giả.