Ngày 1 tháng 4 là ngày gì?

Ngày 1 tháng 4 là ngày:
- Ngày Cá tháng tư, còn gọi là ngày nói đùa, là ngày hội vui vẻ, hấp dẫn đối với những người tinh nghịch và hài hước.
- Ngày Cộng hoà Hồi giáo (Iran, từ 1979).
- Ngày khai trường ở Nhật Bản, cũng chính thức là Ngày Làm việc Đầu tiên, ngày đó các công ty và công sở chào đón nhân viên mới ra trường.
- Ngày bắt đầu năm tài chính ở Ấn Độ.
- Ngày mất nhạc sĩ Trịnh Công Sơn (28 tháng 2 năm 1939 - 1 tháng 4 năm 2001).
- Ngày thứ 91 trong mỗi năm dương lịch thường (ngày thứ 92 trong mỗi năm nhuận). Còn 274 ngày nữa trong năm.

Ngày cá tháng tư:
Ngày cá tháng tư, còn gọi là ngày nói đùa, hoặc ngày nói dối vui vẻ, đây là ngày hội vui vẻ, hấp dẫn đối với những người tinh nghịch và hài hước, là ngày mà theo phong tục cũ tại một số quốc gia, bạn bè thường hay bày trò đùa giỡn nhau, và nhằm ngày 1 tháng 4 dương lịch hàng năm.

Cá tháng tư dù không phải là ngày nghỉ lễ chính thức nhưng vẫn là phong tục truyền thống tại nhiều quốc gia kỷ niệm hàng năm vào đúng ngày 1 tháng 4, bằng cách tung nhiều tin đồn hoặc nói xạo, nói đùa vô hại về rất nhiều chủ đề khác nhau nhằm tạo niềm vui hay trêu chọc ai đó. Những tin giả như thế thường được tung ra trong cả ngày 1 tháng 4 ở hầu hết các quốc gia như Hoa Kỳ, Pháp, Ireland,... trong khi tại một số quốc gia khác, nó phải được chấm dứt vào giữa trưa như Anh, Canada, Úc, New Zealand.


Một "cá tháng tư" bằng sô-cô-la đen,

Tại Ý, Pháp, Bỉ, và các khu vực nói tiếng Pháp của Thụy Sĩ và Canada, 1 tháng 4 truyền thống thường được gọi là "Cá tháng Tư" (Poisson d'avril tiếng Pháp hoặc Pesce d'aprile trong tiếng Ý). Điều này bao gồm cả cố gắng để lén dán một con cá bằng giấy vào lưng của "nạn nhân" mà không bị phát hiện. Những cá giấy như vậy cũng nổi bật trên nhiều bưu thiếp tại Pháp ngày đầu tháng tư vào cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20.

Ghi nhận sớm nhất về ngày đùa tháng tư có thể tìm thấy trong tập The Canterbury Tales của nhà thơ Geoffrey Chaucer (1392). Một số ý kiến cho rằng sự phục hồi ngày 1 tháng Giêng là ngày đầu năm mới trong thế kỷ 16 đã là lý do tạo thành phong tục này, nhưng giả thuyết này không được ghi chép trong các tài liệu tham khảo trước đó.

Lịch sử
Tiền thân của ngày Cá tháng tư, bao gồm lễ hội La Mã của Hilaria (Hilaria (tiếng Hy Lạp: ἱλάρια; Latin: hilaris, "vui nhộn") là lễ hội tôn giáo thời La Mã cổ đại tổ chức vào ngày xuân phân để vinh danh nữ thần Cybele) được tổ chức ngày 25 tháng 3, và lễ của kẻ đùa thời Trung Cổ (lễ hội dân gian, thường xuyên được tổ chức bởi các giáo sĩ và giáo dân từ thế kỷ thứ 5 cho đến thế kỷ thứ 16 ở một số quốc gia châu Âu, chủ yếu là Pháp, Tây Ban Nha, Đức, Ba Lan, Anh và Scotland) được tổ chức ngày 28 Tháng 12, vẫn còn là một ngày mà trò đùa được bày ra ở các quốc gia nói tiếng Tây Ban Nha.

Trong thời Trung cổ, cho đến cuối thế kỷ 16, ngày đầu năm mới đã được tổ chức vào ngày 25 tháng 3 (Lễ Truyền Tin) trong hầu hết các thị trấn châu Âu. Trong một số khu vực của nước Pháp, năm mới là một kỳ nghỉ kéo dài một tuần kết thúc vào ngày 1 tháng 4. Năm 1564, vua Pháp là Charles IX, lúc đó 14 tuổi, quy định ngày 1 tháng 1 là ngày đầu năm, thống nhất trong toàn quốc. Quyết định này được áp dụng năm 1567. Tuy nhiên, do phương tiện liên lạc rất lạc hậu nên nhiều người không nhận được tin đổi lịch, những người này tiếp tục coi ngày 1 tháng 4 là năm mới và bị những người khác cười vì điều này. Sau này nhiều người cho rằng phong tục Cá tháng Tư bắt nguồn từ đây.

Năm 1508, nhà thơ Pháp Eloy d'Amerval đã nhắc đến 'Poisson d'avril' ("Cá Tháng tư"), có thể là ý nói đến ngày này.

Nhiều người lại tìm lý do khác để giải thích vì sao ngày đầu Tháng Tư là ngày để cười đặc biệt. Nhà thần học Manfred Becker-Huberti cho là trong tín ngưỡng dân gian cổ xưa, nhiều người tin rằng đây là ngày không may mắn (tương tự như Thứ Sáu ngày 13). Vì theo truyền thuyết, ngày 1 tháng 4 được cho là ngày sinh và ngày chết của Judas Iscariot, người đã phản bội Chúa Giêsu Kitô và cũng được cho là ngày quỷ Lucifer bị đày xuống địa ngục.

Phong tục
Một trò đùa trong ngày Cá tháng 4: Một chiếc "xe buýt hiện đại thế hệ mới" 3 tầng được đem ra "thử nghiệm" tại Hannover năm 1928.


Một xe buýt đâm xuống đất, trò đùa cá tháng 4 năm 2001 tại Copenhague

Pháp
Một câu chuyện được kể lại là Henry IV, vua nước Pháp trong những năm 1589-1610, đã gửi thư cho một cô gái mười sáu tuổi, không rõ tên, bí mật hẹn hò trong một lâu đài. Khi Henry đến nơi hẹn, đã ngạc nhiên khi người chào đón ông lại là hoàng hậu Marie de Medici, vợ ông còn khiêm tốn cảm ơn ông vì ông đã theo lời mời của bà để đến dự dạ vũ vui nhộn.

Scotland
Tại Scotland, ngày Cá tháng Tư xưa kia có tên gọi là săn chim cúc-cu (Hunt-the-Gowk) ("gowk" trong phương ngữ Scotland là tên khác của một loài chim cúc cu hay là kẻ ngốc). Những trò đùa truyền thống là yêu cầu một người nào đó chuyển giúp một tin nhắn được niêm phong có yêu cầu xin được giúp đỡ. Thông điệp trong tin nhắn ghi: "Dinna cười to, dinna cười mỉn. Hãy săn chim cúc cu ở nơi khác" ("Dinna laugh, dinna smile. Hunt the gowk another mile") và người nhận được yêu cầu tiếp tục chuyển tiếp tin nhắn đến "nạn nhân" khác.

Anh Quốc
Tại Anh, một trò đùa tháng tư là bất ngờ la hét "April fool!" (trò lừa hay là kẻ ngốc tháng Tư) và người nghe sẽ là "kẻ ngốc tháng Tư". Một nghiên cứu vào những năm 1950 của nhà nghiên cứu văn học dân gian Iona và Peter Opie, phát hiện ra rằng ở Anh, và ở các quốc gia có truyền thống bắt nguồn từ Vương quốc Anh, bao gồm Úc, các trò đùa chấm dứt vào buổi trưa. Một người mà đùa giỡn sau buổi trưa thì cũng tự là "kẻ ngốc".

Năm 1957, đài BBC đã lập một trò đùa, được gọi là "Mùa thu hoạch mì ống Thụy Sĩ" (Swiss Spaghetti Harvest), khi mà họ phát sóng một bộ phim giả của nông dân Thụy Sĩ đang thu hoạch mì ống (Spaghetti) tươi từ những cành cây. BBC sau đó đã được tràn ngập bởi những yêu cầu để hỏi mua một "cây spaghetti" như thế, buộc họ phải thú nhận bộ phim là một trò đùa trong những tin tức ngày hôm sau.


Một tấm vé thưởng, phần thưởng là "tắm cho sư tử" tại London

Iran
Tại Iran, những trò vui nhộn được chơi vào ngày thứ 13 của năm mới Ba Tư (Nowruz), thường rơi vào ngày 1 hoặc ngày 2 tháng 4. Ngày này, được ghi nhận tổ chức từ năm 536 trước Công nguyên, được gọi là Sizdah Bedar và là trò đùa-truyền thống lâu đời nhất trên thế giới và vẫn còn tồn tại đến nay, thực tế này đã khiến nhiều người tin rằng ngày Cá tháng Tư có nguồn gốc từ truyền thống này.

Những ngày đùa khác trên thế giới
1 tháng 5 cũng được tổ chức tại Thụy Điển như một ngày đùa thay thế. Khi một người nào đó đã bị lừa ở Thụy Điển, và sau khi được tiết lộ rằng đó là một trò đùa, các kẻ đùa giỡn thường hay nói vần "april april din dumma sill, jag kan lura dig vart jag vill" ("tháng Tư, tháng Tư, bạn cá trích dại khờ, tôi có thể đánh lừa bạn bất cứ khi nào tôi muốn")

28 tháng 12 là ngày tương đương ở Tây Ban Nha và Nam châu Mỹ.

Ngày 1 tháng 4:
Sự kiện ngày 1 tháng 4
286 – Hoàng đế Diocletianus thăng tướng Maximianus làm đồng hoàng đế với danh hiệu Augustus và trao cho người này quyền kiểm soát các khu vực phía tây của Đế quốc La Mã.
457 – Quân đội La Mã tôn Majorianus làm hoàng đế.
528 – Linh Thái hậu tuyên bố một con gái của Bắc Ngụy Hiếu Minh Đế là trai và lập làm hoàng đế, song bị Nguyên Chiêu thay thế vào hôm sau, tức là ngày Giáp Dần (26) tháng 2 năm Mậu Thân.
1028 – Sau khi dẹp xong loạn Tam vương, Thái tử Lý Phật Mã lên ngôi trước linh cữu của Lý Thái Tổ, trở thành quân chủ thứ hai của triều Lý, tức Lý Thái Tông, tức ngày Kỉ Hợi (4) tháng 3 năm Mậu Thìn.
1865 – Nội chiến Hoa Kỳ: Trận Five Forks.
1867 – Các khu định cư Eo biển gồm Singapore, Penang, Malacca trở thành một thuộc địa vương thất của Anh.
1919 – Kiến trúc sư Walter Gropius thành lập trường phái Staatliches Bauhaus tại Weimar.
1924 – Adolf Hitler bị tuyên án 5 năm tù do tham gia vào "Đảo chính nhà hàng bia". Tuy nhiên, ông chỉ phải ngồi tù trong chín tháng, trong thời gian này ông viết tác phẩm Mein Kampf.
1939 – Nội chiến Tây Ban Nha: Tổng thống lĩnh Francisco Franco tuyên bố Nội chiến kết thúc khi những lực lượng cuối cùng của Đệ nhị Cộng hòa Tây Ban Nha đầu hàng.
1945 – Quân đội Hoa Kỳ đổ bộ lực lượng lên đảo Okinawa, mở màn cho trận đánh cuối cùng của Hải quân Đế quốc Nhật Bản trong Chiến tranh thế giới thứ hai.
1946 – Các khu định cư Eo biển giải thể, Penang và Malacca cùng với các quốc gia tại Malaya hình thành Liên hiệp Malaya.
1947 – Do anh là George chết trẻ, Paul trở thành quốc vương của Hy Lạp.
1948 – Chiến tranh Lạnh: Cuộc phong tỏa Berlin — Lực lượng quân sự dưới quyền Đông Đức, tiến hành phong tỏa trên bộ với Tây Berlin.
1948 – Quần đảo Faroe giành được quyền tự trị từ Đan Mạch.
1954 – Tổng thống Hoa Kỳ Dwight D. Eisenhower cho phép hình thành Học viện Không quân Hoa Kỳ tại Colorado.
1967 – Bộ Giao thông Hoa Kỳ bắt đầu hoạt động.
1975 – Trong khi lực lượng Khmer Đỏ bao vây Phnom Penh, Lon Nol tuyên bố từ chức Tổng thống nước Cộng hòa Khmer và nhanh chóng đào tẩu ra ngoại quốc.
1976 – Steve Jobs, Steve Wozniak, và Ronald Wayne thành lập Apple Inc.
1986 – Nghĩa trang Père-Lachaise trở thành vườn bảo tồn của Paris, Pháp
2001 – Một trinh sát cơ EP-3E của Hải quân Hoa Kỳ va chạm với một chiến đấu cơ Shenyang J-8 của Trung Quốc. Máy bay của Hoa Kỳ hạ cánh khẩn cấp xuống đảo Hải Nam và bị bắt giữ.
2009 – Croatia và Albania gia nhập NATO.

Sinh
1578 – William Harvey, thầy thuốc người Anh (m. 1657)
1647 – John Wilmot, thi nhân người Anh (m. 1680)
1809 – Nikolai Gogol, nhà văn, nhà biên kịch người Đế quốc Nga, 20 tháng 3 theo lịch Julius (m. 1852)
1815 – Otto von Bismarck, chính trị gia người Đức, Thủ tướng Đức (m. 1898)
1815 – Louis von Weltzien, tướng lĩnh người Đức (m. 1870)
1824 – Alfred Bonaventura von Rauch, tướng lĩnh người Đức (m. 1900)
1825 – Auguste Ferdinande, công chúa của Toscana, vương phi của Bayern (m. 1864)
1861 – Katō Tomosaburō, nguyên soái và thủ tướng của Nhật Bản, tức 22 tháng 2 năm Tân Dậu (m. 1923)
1865 – Richard Adolf Zsigmondy, nhà hóa học người Áo, đoạt giải Nobel (m. 1929)
1873 – Sergei Rachmaninoff, nghệ sĩ piano, nhà soạn nhạc người Nga, 20 tháng 3 theo lịch Julius (m. 1943)
1898 – William James Sidis, nhà toán học người Mỹ (m. 1944)
1906 – Alexander Yakovlev, kỹ sư người Liên Xô, sáng lập Yakovlev, 19 tháng 3 theo lịch Julius (m. 1989)
1908 – Abraham Maslow, nhà tâm lý học người Mỹ (m. 1970)
1911 – Fauja Singh, đấu thủ chạy người Ấn Độ
1919 – Joseph E. Murray, bác sĩ người Mỹ, đoạt giải Nobel (m. 2012)
1920 – Mifune Toshiro, diễn viên người Nhật Bản (m. 1997)
1927 – Ferenc Puskás, cầu thủ bóng đá người Hungary (m. 2006)
1929 – Milan Kundera, Tác gia người Séc-Pháp
1932 – Debbie Reynolds, diễn viên, ca sĩ, vũ công người Mỹ
1933 – Claude Cohen-Tannoudji, nhà vật lý học người Pháp, đoạt giải Nobel
1938 – Phêrô Nguyễn Văn Nhơn, giám mục Công giáo người Việt Nam, Hồng y - tổng giám mục Tổng giáo phận Hà Nội
1940 – Wangari Muta Maathai, nhà môi trường học người Kenya, đoạt giải Nobel (m. 2011)
1943 – Mario Botta, kiến trúc sư người Thụy Sỹ
1946 – Arrigo Sacchi, huấn luyện viên bóng đá người Ý
1953 – Alberto Zaccheroni, huấn luyện viên bóng đá người Ý
1960 – Christopher Stevens, luật gia và nhà ngoại giao người Mỹ (m. 2012)
1961 – Susan Boyle, ca sĩ người Anh Quốc
1969 – Thích Nhật Từ, hòa thượng người Việt Nam
1976 – Clarence Seedorf, cầu thủ bóng đá người Hà Lan-Brasil
1980 – Randy Orton, đô vật và diễn viên người Mỹ
1981 – Park Ye-jin, diễn viên người Hàn Quốc
1989 – David N'Gog, cầu thủ bóng đá người Pháp
1989 – Sugimoto Yumi, diễn viên, người mẫu người Nhật Bản

Mất
889 – Tần Tông Quyền, quân phiệt thời Đường, tức ngày Kỉ Sửu (27) tháng 2 năm Kỉ Dậu
1085 – Tống Thần Tông Triệu Húc, tức ngày Mậu Tuất (5) tháng 3 năm Ất Sửu (s. 1048)
1909 – Otto von Claer, tướng lĩnh người Đức (s. 1827)
1917 – Scott Joplin, nghệ sĩ piano và nhà soạn nhạc người Mỹ (s. 1868)
1922 – Karl I, hoàng đế của đế quốc Áo-Hung (s. 1887)
1922 – Hermann Rorschach, nhà tâm lý học người Thụy Sĩ (s. 1884)
1967 – Đặng Văn Ngữ, bác sĩ người Việt Nam (s. 1910)
1968 – Lev Davidovich Landau, nhà vật lý học người Liên Xô, đoạt giải Nobel (s. 1908)
1976 – Max Ernst, họa sĩ và nhà điêu khắc người Đức (s. 1891)
1988 – Đào Duy Anh, nhà sử học, địa lý, từ điển học, ngôn ngữ học người Việt Nam (s. 1904)
1994 – Robert Doisneau, nhiếp ảnh gia người Pháp (s. 1912)
2001 – Trịnh Công Sơn, nhạc sĩ người Việt Nam (s. 1939)
2002 – Simo Häyhä, xạ thủ người Phần Lan (s. 1905)
2003 – Trương Quốc Vinh, ca sĩ, diễn viên người Hồng Kông (s. 1956)
2006 – In Tam, chính trị gia người Campuchia, Thủ tướng Campuchia (s. 1916)

v~ đạn