Đại nghĩa diệt thân - Lời mở đầu (Hồ Biểu Chánh)

Pháp ào ạt chiếm miền Nam, sau khi các quan tướng của triều đình lần lượt hy sinh

.... Giữ Gia Ðịnh, Duy Ninh liều mạng thác,

ôm quốc kỳ tử tiết giữa trùng vây.

Phan Thanh Giản ngậm hờn pha thuốc độc,

bởi xăm lăng chẳng nhượng nước non nầy...(Vô Danh),

một số chí sĩ miền Nam, không kinh nghiệm chiến trường, không có vũ khí tương ứng để chống Xăm lăng đã dấy quân đương đầu với giặc. Nguyễn Trung Trực, Thủ Khoa Huân, Trương Công Ðịnh, Thiên Hộ Dương là chỗ bám víu cuối cùng của người Việt trong hy vọng chống được thực dân Pháp.

Ông Nhiêu Giám là một nhà nho có đầu óc kháng chiến, ông lập mưu lược chống Pháp cho Thủ Khoa Huân. Ðứa con trai đầu của ông là Võ Minh Ðạt theo chân Thủ Khoa Huân nhưng sau trận Bình Cách, Ðạt thối chí vì Thủ Khoa Huân bị thương và bị Pháp bắt nên có ý muốn đầu hàng để tránh ruồng bố và có cơ hội gần với vợ bé mới quen. Cô con gái thứ hai là Trâm thì ông Nhiêu Giám gả cho võ sư Ðỗ Chí Linh, chiến sĩ trung thành với cụ Thủ Khoa.

Không can ngăn được con theo Pháp, ông Nhiêu Giám từ con và tìm đũ cách giải thoát cụ Thủ Khoa Huân và khuyên cụ nên thống nhứt lực lượng chống Pháp.

Lúc chuẩn bị đánh trận Cổ Chi, con rể hỏi ông Nhiêu rằng nếu gặp anh vợ trong đám lính giặc thì phải xử sự như thế nào....

Xin mời các bạn theo dõi suy tư của ông Nhiêu Giám.