Aragông Và Enxa (Xuân Diệu)

I

Aragông và Enxa
Tình sử đẹp, tình ca.
Trong vườn tình muôn thuở
Nở vút một đôi hoa.

Chuyện riêng của hai người
Thành thơ chung nhân loại.
Aragông, Enxa
Tình mỗi ngày mới mãi.

Aragông thi sĩ
Người yêu kính nhân dân,
Người kiên cường chiến sĩ
Là tuyệt diệu tình nhân.

II

Tóc anh dù đã hoa râm,
Cho dù tóc cả trăm phần bạc đi;
Máu tươi từ lúc xuân thì,
Cho dù hạt máu có khi hết đào
Tuổi dù đập cửa xôn xao,
Lòng anh vĩnh viễn dạt dào vì em.

Anh còn ghen với bóng đêm
Ngày thơm hương, gió – anh ghen với ngày;
Ghen hoa, ghen tiếng đàn hay;
Ghen cùng giấy trắng trong tay em cầm;
Bốn mùa, ghen tựa kim đâm;
Tình yêu có thể yên nằm được a?

Hỡi em trường cửu Enxa
Ngày kia anh tưởng đã là mất em.
Trán xanh em ốm tay mềm,
Canh trường bên gối thâu đêm anh ngồi
Lo âu, nghe những giờ dài,
Tưởng hồn anh chết – nhưng trời sáng ra.

Chốc đà ba chục năm tă,
Hồn anh có đáng chi mà em thương?
Như anh, hàng xúc trên đường;
Em yêu, em tạc thành gương làu làu;
Hết thời khóc giả, cười đau,
Anh như ánh sáng trong thâu, thật mình.
Mở ra quyển sách hồn anh,
Vò đi hay xé tan tành các trang,
Tay thanh hay ngón phũ phàng,
Lật tờ đâu cũng thấy hàng tên em;
Một rì rào, một ấm êm,
Một ca xoang, một nỗi niềm: Enxa!

Tiếc cho ngày tháng năm qua
Anh đây chỉ tiếc bài ca chưa đầy,
Vườn tình chưa đủ tượng xây,
Chưa kêu thoả trái tim nầy: Enxa!
Enxa! Enxa! Enxa!
Vang vang vũ trụ, sáng loà thời gian!

III

Enxa! Enxa! người tự bao giờ sinh trưởng?
Người trong tay mang những diệu huyền chi?
Mắt người xanh hay mắt biếc mê li?
Người mái tóc vàng gieo hay sắc mật?
Tôi chưa thấy bao giờ trên Trái đất
Và dường như khó gặp giữa ngàn xưa
Một người nào diễm phúc tựa Enxa
Được tình ái dựng rào hoa vây bủa,
Ôm thắt mãi giữa vô cùng rộng mở,
Được tình yêu nhắc nhở mãi lời ca;
Ca khúc Enxa, Đôi mắt Enxa,
Và đây nữa Enxa: thơ bất tuyệt…
Tôi chưa thấy – hoặc bởi vì chưa biết –
Một suối nào tuôn mãi nước mùa xuân
Như người chồng vĩnh viễn vẫn tình nhân
Của Enxa, – trên đời đâu có thế!
Sáu mươi tuổi, vẫn một ngày tuổi trẻ,
Vẫn Enxa hoa mộng của tinh thần…

Enxa! Enxa! đẹp đẽ vô ngần!
Giữa xã hội của đồng tiền lụ khụ
Đến nỗi thanh niên cũng thành ra cũ,
Người ta thay tình ái tựa sơ mi,
Như sạch trong không còn giá trị gì,
Chỉ có chán chường, phù du, buôn bán;
Bỗng có tình yêu của một người cộng sản,
Một người ôm cờ đỏ – có lòng son
Lại tung cao sắc đẹp của tâm hồn,
Lại nói nước non, hẹn thề, say đắm,
Đến tuổi già vẫn cứ còn xanh thắm,
Qua tình yêu yêu mãi
chuộc lại triệu trái tim
Và vạn nghìn đôi lứa hiểu tình thêm,
Hiểu thu sang lại nở vàng trăm cánh,
Hiểu mòn mỏi không phải là định mệnh,
Còn có lòng ta! còn có lòng ta!
Như con tàu vũ trụ mở bao la…

IV

Gửi lời tha thiết chào thăm
Trời Aragông với trăng rằm Enxa;
Trời tình thơm mãi bao la
Đoá trăng rằm: vĩnh viễn hoa ái tình.

Dưới lầu đôi lứa trong xanh
Tôi ôm đàn, gảy ân tình, lạ chưa!
Nhà thơ đâu có thiếu thơ,
Cần chi tôi hát giấc mơ hộ người?

Bởi tôi hát tựa hoa cười,
Bởi tình nhân loại của tôi đó mà.
Bởi tình là của chúng ta,
Hát anh, hát chị cùng là hát tôi!

Hỡi người yêu dấu em ơi!
Ca luôn vẫn chửa hết lời tình duyên,
Biết đâu không phải vì Em
Mà anh say đắm làm nên khúc này?

16-2-1962