Cổ học tinh hoa - Chương 76: Ma nói chuyện (Nguyễn Văn Ngọc & Trần Lê Nhân)

Có người trốn tránh quân thù nghịch, đi ẩn núp ở chỗ núi thẳm, hang cùng.

Một đêm, gió mát, trăng thanh, người ấy bỗng thấy một con ma vẩn vơ quanh quẩn ở dưới cây dương liễu, sợ quá cứ nằm phục xuống, không dám trở dậy.

Con ma thấy thế, lại tận nơi, bảo:

- Sao không ra đây mà chơi?

Người kia run cầm cập mà trả lời: “Thưa ông, con sợ ông lắm”.

Con ma nói:

- Sao mà gàn thế! Việc chi mà sợ! Kể mà đáng sợ thì chỉ có giống người là đáng sợ hơn cả mà thôi. Bác thử nghĩ xem. Ai làm cho bác đến nỗi cơ cực như thế này, người hay ma?”.

Ma nói xong, cười một hồi rồi biến mất.

Duyệt Vi(1)

Lời bàn:

Ma quỷ tuy ai cũng ghê sợ, nhưng chẳng qua chỉ là một điều huyền hoặc không đâu. Nên sợ ma quỷ, là một sự mê tín vu vơ, sợ hão, sợ huyền, sợ một cái thực không đáng sợ. Loại mà đáng sợ là chỉ có chính người mà thôi. Trong bài này, tác giả thác vào con ma mà nói thế là cốt để phơi bày cái lòng nham hiểm tàn ác của loài người. Chỉ có người mới thực sự hại được người, làm cho người điêu đứng khổ sở trăm đường nghìn nỗi. Bao nhiêu những sự quấy nhiễu lẫn nhau, khổ nhục lẫn nhau, hãm hại, giết chóc lẫn nhau chẳng phải tự người sinh ra để hại người cả sao! Nên nói: “Người là loài tàn bạo hạng nhất trong các loài tàn bạo” cũng là đáng lắm vậy.

 (1) Duyệt Vi: tên bộ sách của Kỷ Quân đời nhà Thanh làm.