Vườn quốc gia Yosemite là một vườn quốc gia nằm ở phía Tây của Dãy núi Sierra Nevada, California, Hoa Kỳ. Vườn quốc gia này được quản lý bởi Cục Công viên Quốc gia Hoa Kỳ, có diện tích 747.956 mẫu Anh (1.168,681 sq mi; 302.687 ha; 3.026,87 km2). Vườn quốc gia này được UNESCO công nhận là Di sản thế giới từ năm 1984. Vẻ đẹp và sự độc đáo của Yosemite đã được quốc tế công nhận với những vách đá granit, thác nước, những dòng suối trong vắt, những cây Cự sam khổng lồ, hồ, núi, đồng cỏ, sông băng và có sự đa dạng sinh học cao. Khoảng 95% diện tích vườn quốc gia nằm trong khu vực hoang dã của quốc gia.
Trung bình có khoảng 4 triệu lượt khách ghé thăm vườn quốc gia Yosemite mỗi năm, và đa số dành rất nhiều thời gian tham quan khu vực Thung lũng Yosemite rộng 5,9 dặm vuông (15 km2). Kỷ lục nhất là vào năm 2016, khi lần đầu tiên trong lịch sử đã có trên 5 triệu lượt khách ghé thăm Yosemite. Yosemite cũng là trung tâm của phát triển ý tưởng các vườn quốc gia. Ban đầu, Galen Clark và một số người đã tổ chức vận động hành lang để bảo tồn Thung lũng Yosemite trước sự phát triển nhanh chóng của xã hội, và kết quả là đã thành công khi Tổng thống Abraham Lincoln ký dự luật Yosemite Grant năm 1864. Sau đó, John Muir dẫn đầu một phong trào và đã thành công trong việc thành lập một khu vực vườn quốc gia rộng lớn hơn, không chỉ có thung lũng mà có cả các ngọn núi và rừng xung quanh - mở đường cho việc thiết lập hệ thống Vườn quốc gia Hoa Kỳ sau đó.
Thung lũng Yosemite
Yosemite là một trong những khu sinh cảnh có diện tích lớn và ít bị chia cắt nhất của dãy Sierra Nevada, và đây là nơi hỗ trợ cho sự đa dạng sinh học của rất nhiều loài động thực vật. Vườn quốc gia có độ cao từ 2.127 đến 13.114 foot (648 đến 3.997 m) và có 5 vùng thực vật chính: rừng sồi và cây bụi, rừng núi thấp, rừng núi cao, rừng sương mù cận nhiệt đới và cao nhất là khu vực lãnh nguyên. Trong số 7.000 loài thực vật của California, khoảng 50% được tìm thấy tại khu vực núi Sierra Nevada và hơn 20% trong số đó có mặt tại Yosemite. Ngoài ra ở đây còn có môi trường sống phù hợp cho hơn 160 loài thực vật quý hiếm, cùng các kiến tạo địa chất hiếm có và các loại đất độc đáo hỗ trợ tốt cho sự sinh trưởng của những loài này.
Thác nước Yosemite vào mùa xuân
Địa chất khu vực Yosemite đặc trưng bởi đá granit và một số tàn dư của đá cổ. Khoảng 10 triệu năm trước, dãy núi Sierra Nevada đã được nâng lên và sau đó bị nghiêng tạo thành các sườn thoải ở phía tây và dốc hơn ở phía đông. Quá trình nâng lên làm tăng độ dốc của dòng suối và lòng sông, dẫn đến sự hình thành các hẻm núi sâu và hẹp. Khoảng một triệu năm trước, tuyết và băng tích tụ, tạo thành các sông băng ở những đồng cỏ núi cao, và dịch chuyển xuống các thung lũng sông. Độ dày của băng trong Thung lũng Yosemite có thể đạt tới 4.000 foot (1.200 m) trong giai đoạn băng hà sớm. Quá trình đó đã cắt và khắc vào đá tạo thành các thung lũng hình chữ U như ngày nay thu hút rất nhiều du khách đến chiêm ngưỡng khung cảnh tuyệt đẹp của nó.
Thung lũng Yosemite, ảnh chụp từ một đỉnh cao
Cái tên "Yosemite" (có nghĩa là "kẻ giết người" trong tiếng Miwok) như hiện tại được gọi theo tên của bộ tộc nổi loạn bị đẩy đi khỏi vùng này (và có thể đã bị tiêu diệt) bởi Tiểu đoàn Mariposa. Trước đó, khu vực có tên là "Ahwahnee" ("cái miệng lớn") theo cách gọi của người bản địa
Yosemite nằm trong top 10 những công viên sinh thái lớn và đẹp nhất thế giới.
Núi Half Domem, một nửa mái vòm
Thời Tổng thống Abraham Lincoln nắm quyền, Galen Clark là một người Mỹ gốc Âu đầu tiên khám phá ra một phần rừng cây cù tùng và thung lũng Yosemite kỳ thú, cách San Francisco 300 km về phía Đông. Ông đã cùng nhiều người khác tích cực vận động bảo vệ gìn giữ khu vực mới phát hiện này. Không lâu sau, vùng đất Yosemite đã được Quốc hội và Tổng thống Lincoln quyết định bảo tồn, chỉ sử dụng công cộng cho các hoạt động vui chơi, giải trí, nghỉ dưỡng, dã ngoại; không cho phép tác động, xây cất vì các mục đích khác. Đạo luật "Yosemite Grant Act" được ký vào 30.6.1864 "giao cho bang California quản lý, bảo vệ rừng cây cù tùng ở Mariposa và thung lũng Yosemite".
Du khách trên núi Hoffmann
Sau này, nhà tự nhiên học John Muir (biệt danh "John Núi" và "Cha của các Công viên Quốc gia") cùng nhiều nhà nghiên cứu khác đã vận động nới rộng khu bảo tồn thêm vùng rừng núi bao quanh thung lũng Yosemite. Đến 1.10.1890, Công viên Quốc gia Yosemite chính thức thành lập; sự vận động của John Muir còn góp phần hình thành hệ thống Công viên Quốc gia của Mỹ sau này. Năm 1984, Yosemite được UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới.
Các nhà khoa học cho rằng, khoảng 10 triệu năm về trước, đại địa hình nơi đây đã được nâng lên mạnh mẽ, tạo nên hình dáng dãy núi Sierra Nevada với những vách đá hơi nghiêng về phía Tây, và thẳng đứng về phía Đông. Do tác động này, các sông suối đều được nâng cao, tạo nên những hẻm núi sâu và hẹp.
Cũng tại đây, khoảng 1 triệu năm trước đã hình thành sông băng dầy đến hơn ngàn mét, khi khối sông băng khổng lồ di chuyển nó đã đẽo gọt những hẻm núi, tạo nên những vách đá dựng đứng và hình dáng chữ U của vùng thung lũng Yosemite đẹp như ngày nay.
Công viên còn có địa mạo đa dạng trên tầng đá mẹ granite, độ cao từ 600 đến 4.000m so với mực nước biển, bao gồm 16 ngọn núi như Hoffmann 3.048 m, Maclure 3.658m, Clark 3.353m, Lyell 3.962m... Ngoạn mục nhất, ngọn Half Dome (Một nửa mái vòm) có cao độ 2.438 m so với mực nước biển đã trở thành biểu tượng của Yosemite, nó cùng với ngọn El Capitan cao 1.095 m vách đá dựng đứng hiểm trở là những địa điểm leo núi lý tưởng nhất với nhiều nhà leo núi trên thế giới. Cũng ở đây, tọa lạc thác nước Yosemite cao 744m (gồm 3 tầng thác: tầng thượng 440m, tầng trung 206m, tầng hạ 98m) khiến nó là thác nước cao nhất Bắc Mỹ và cao thứ 6 trên thế giới, nổi tiếng hùng vĩ và nên thơ, nhất là vào cuối xuân... Bên mỗi tầng thác này hay xuất hiện Moonbows (cầu vồng trăng) trong những đêm trăng sáng, khiến phong cảnh núi rừng về đêm thêm lung linh huyền ảo và lãng mạn.
Ở bãi đậu xe có thông tin phòng cháy, bản đồ nổi, nhà vệ sinh sạch sẽ
Phòng cháy, bảo vệ rừng được đưa vào giáo dục phổ thông
Các loài cây trong Công viên tái sinh tự nhiên rất khả quan
5 hệ sinh thái đa dạng, nói lên mối liên quan chặt chẽ giữa khoáng chất từ lòng đất (như granodiorit) và thảm thực vật bên trên: khoảng 3.500 loài thực vật California có ở Sierra Nevada và hơn 1.500 loài có trong thung lũng Yosemite, trong đó hơn 160 loài là thực vật quý hiếm. Đặc biệc khu rừng Mariposa, tập trung những cây cù tùng (tên khoa học Sequoiadendron giganteum), trong đó có khoảng 500 cây kích thước to lớn được gọi là những “gã khổng lồ “, có cây đã được 3.000 năm tuổi, chiều cao hơn 70m và chu vi tới 27m, được mệnh danh là "Tướng quân Sherman". Nhiều thực vật đặc hữu như Tiger Lily (Lilium columbianum), hoa vàng lốm đốm nâu đen và có hương thơm của nước hoa Polo huyền thoại. Dương xỉ Bracken (Pteridium aquilinum), thân cành lá một màu vàng óng như được dát vàng...
Công viên này cũng là ngôi nhà chung của nhiều động vật hoang dã, trước hết phải kể đến loài gấu đen (Ursus americanus), nó hiện diện trên lá cờ bang California, còn khoảng 500 cá thể ở Yosemite, gồm những giống lông có game màu từ nâu đến đen. Du khách cũng dễ dàng bắt gặp những loài thú nhỏ như thỏ xám (Lepus sp.), hươu Mule (Odocoileus hemionus), sóc (thuộc họ Sciuridea) với hơn 10 loài... Chim rất nhiều về số lượng loài và cá thể: cú lông xám (Strix nebulous), chim cổ đỏ (Turdus migratorius), chào mào xanh (Pycnonotus sp.)... từ sớm mai đến chiều tiếng chim hót lảnh lót khắp thung lũng. Tất cả các loài cầm thú ở đây đều rất thân thiện với con người; thậm chí, có du khách còn bá vai tạo dáng bên gấu đen để chụp selfie...
Thung lũng Yosemite dài 15km, rộng khoảng 2 km là địa điểm cắm trại tuyệt vời nhất của du khách. Ở đây có những khu lều trại khang trang sạch sẽ dưới tán cây cù tùng và tán rừng nguyên sinh lá kim xen cây lá rộng, tạo nên những điều kiện tiểu khí hậu mát mẻ trong lành giàu oxy đặc trưng của Yosemite rất có lợi cho sức khỏe và nghỉ dưỡng.
Chú chào mào xanh sắp đưa về tổ chiếc bánh du khách cho
Đường hiking trong Công viên
Một phần hồ Tenaya
Du khách có thể lên Công viên Quốc gia Yosemite từ 4 đường cao tốc của bang và liên bang rất an toàn, thường là lên một đường về một đường khác để thấy được nhiều cảnh quan thay đổi hơn. Hệ thống giao thông trong Công viên cũng rất thuận tiện, bạn có thể đến tất cả các điểm tham quan bằng ô tô hoặc xe Bus, có bãi đậu xe rộng rãi và đày đủ các tiện nghi sạch sẽ.
Chập tối ở thung lũng Yosemite
Yosemite còn nổi tiếng với con đường hiking với tổng chiều dài 1.287 km, thích hợp tổ chức các cuộc đua xe đạp địa hình, đi bộ thể thao, leo núi. Hầu như lần nào đến đây, chúng tôi cũng gặp những Hướng đạo sinh và học sinh ở các trường hồ hởi đi Picnic... Con đường hiking sẽ còn đưa bạn khám phá ra vô vàn điều thú vị nữa ở công viên sinh thái này: dòng sông Merced uốn lượn như một dải lụa, hồ Tenaya man mác trong xanh... Và đặc biệt, một kiến trúc phù hợp với thiên nhiên nơi đây, nhà thờ Yosemite được xây dựng từ 1879, ở làng cũ của nhũng người dân bản địa Yosemite hiền hoà, nhân hậu và thân thiện với môi trường...
Trung bình có khoảng 4 triệu lượt khách ghé thăm vườn quốc gia Yosemite mỗi năm, và đa số dành rất nhiều thời gian tham quan khu vực Thung lũng Yosemite rộng 5,9 dặm vuông (15 km2). Kỷ lục nhất là vào năm 2016, khi lần đầu tiên trong lịch sử đã có trên 5 triệu lượt khách ghé thăm Yosemite. Yosemite cũng là trung tâm của phát triển ý tưởng các vườn quốc gia. Ban đầu, Galen Clark và một số người đã tổ chức vận động hành lang để bảo tồn Thung lũng Yosemite trước sự phát triển nhanh chóng của xã hội, và kết quả là đã thành công khi Tổng thống Abraham Lincoln ký dự luật Yosemite Grant năm 1864. Sau đó, John Muir dẫn đầu một phong trào và đã thành công trong việc thành lập một khu vực vườn quốc gia rộng lớn hơn, không chỉ có thung lũng mà có cả các ngọn núi và rừng xung quanh - mở đường cho việc thiết lập hệ thống Vườn quốc gia Hoa Kỳ sau đó.
Thung lũng Yosemite
Yosemite là một trong những khu sinh cảnh có diện tích lớn và ít bị chia cắt nhất của dãy Sierra Nevada, và đây là nơi hỗ trợ cho sự đa dạng sinh học của rất nhiều loài động thực vật. Vườn quốc gia có độ cao từ 2.127 đến 13.114 foot (648 đến 3.997 m) và có 5 vùng thực vật chính: rừng sồi và cây bụi, rừng núi thấp, rừng núi cao, rừng sương mù cận nhiệt đới và cao nhất là khu vực lãnh nguyên. Trong số 7.000 loài thực vật của California, khoảng 50% được tìm thấy tại khu vực núi Sierra Nevada và hơn 20% trong số đó có mặt tại Yosemite. Ngoài ra ở đây còn có môi trường sống phù hợp cho hơn 160 loài thực vật quý hiếm, cùng các kiến tạo địa chất hiếm có và các loại đất độc đáo hỗ trợ tốt cho sự sinh trưởng của những loài này.
Thác nước Yosemite vào mùa xuân
Địa chất khu vực Yosemite đặc trưng bởi đá granit và một số tàn dư của đá cổ. Khoảng 10 triệu năm trước, dãy núi Sierra Nevada đã được nâng lên và sau đó bị nghiêng tạo thành các sườn thoải ở phía tây và dốc hơn ở phía đông. Quá trình nâng lên làm tăng độ dốc của dòng suối và lòng sông, dẫn đến sự hình thành các hẻm núi sâu và hẹp. Khoảng một triệu năm trước, tuyết và băng tích tụ, tạo thành các sông băng ở những đồng cỏ núi cao, và dịch chuyển xuống các thung lũng sông. Độ dày của băng trong Thung lũng Yosemite có thể đạt tới 4.000 foot (1.200 m) trong giai đoạn băng hà sớm. Quá trình đó đã cắt và khắc vào đá tạo thành các thung lũng hình chữ U như ngày nay thu hút rất nhiều du khách đến chiêm ngưỡng khung cảnh tuyệt đẹp của nó.
Thung lũng Yosemite, ảnh chụp từ một đỉnh cao
Cái tên "Yosemite" (có nghĩa là "kẻ giết người" trong tiếng Miwok) như hiện tại được gọi theo tên của bộ tộc nổi loạn bị đẩy đi khỏi vùng này (và có thể đã bị tiêu diệt) bởi Tiểu đoàn Mariposa. Trước đó, khu vực có tên là "Ahwahnee" ("cái miệng lớn") theo cách gọi của người bản địa
Yosemite nằm trong top 10 những công viên sinh thái lớn và đẹp nhất thế giới.
Núi Half Domem, một nửa mái vòm
Thời Tổng thống Abraham Lincoln nắm quyền, Galen Clark là một người Mỹ gốc Âu đầu tiên khám phá ra một phần rừng cây cù tùng và thung lũng Yosemite kỳ thú, cách San Francisco 300 km về phía Đông. Ông đã cùng nhiều người khác tích cực vận động bảo vệ gìn giữ khu vực mới phát hiện này. Không lâu sau, vùng đất Yosemite đã được Quốc hội và Tổng thống Lincoln quyết định bảo tồn, chỉ sử dụng công cộng cho các hoạt động vui chơi, giải trí, nghỉ dưỡng, dã ngoại; không cho phép tác động, xây cất vì các mục đích khác. Đạo luật "Yosemite Grant Act" được ký vào 30.6.1864 "giao cho bang California quản lý, bảo vệ rừng cây cù tùng ở Mariposa và thung lũng Yosemite".
Du khách trên núi Hoffmann
Sau này, nhà tự nhiên học John Muir (biệt danh "John Núi" và "Cha của các Công viên Quốc gia") cùng nhiều nhà nghiên cứu khác đã vận động nới rộng khu bảo tồn thêm vùng rừng núi bao quanh thung lũng Yosemite. Đến 1.10.1890, Công viên Quốc gia Yosemite chính thức thành lập; sự vận động của John Muir còn góp phần hình thành hệ thống Công viên Quốc gia của Mỹ sau này. Năm 1984, Yosemite được UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới.
Các nhà khoa học cho rằng, khoảng 10 triệu năm về trước, đại địa hình nơi đây đã được nâng lên mạnh mẽ, tạo nên hình dáng dãy núi Sierra Nevada với những vách đá hơi nghiêng về phía Tây, và thẳng đứng về phía Đông. Do tác động này, các sông suối đều được nâng cao, tạo nên những hẻm núi sâu và hẹp.
Cũng tại đây, khoảng 1 triệu năm trước đã hình thành sông băng dầy đến hơn ngàn mét, khi khối sông băng khổng lồ di chuyển nó đã đẽo gọt những hẻm núi, tạo nên những vách đá dựng đứng và hình dáng chữ U của vùng thung lũng Yosemite đẹp như ngày nay.
Công viên còn có địa mạo đa dạng trên tầng đá mẹ granite, độ cao từ 600 đến 4.000m so với mực nước biển, bao gồm 16 ngọn núi như Hoffmann 3.048 m, Maclure 3.658m, Clark 3.353m, Lyell 3.962m... Ngoạn mục nhất, ngọn Half Dome (Một nửa mái vòm) có cao độ 2.438 m so với mực nước biển đã trở thành biểu tượng của Yosemite, nó cùng với ngọn El Capitan cao 1.095 m vách đá dựng đứng hiểm trở là những địa điểm leo núi lý tưởng nhất với nhiều nhà leo núi trên thế giới. Cũng ở đây, tọa lạc thác nước Yosemite cao 744m (gồm 3 tầng thác: tầng thượng 440m, tầng trung 206m, tầng hạ 98m) khiến nó là thác nước cao nhất Bắc Mỹ và cao thứ 6 trên thế giới, nổi tiếng hùng vĩ và nên thơ, nhất là vào cuối xuân... Bên mỗi tầng thác này hay xuất hiện Moonbows (cầu vồng trăng) trong những đêm trăng sáng, khiến phong cảnh núi rừng về đêm thêm lung linh huyền ảo và lãng mạn.
Ở bãi đậu xe có thông tin phòng cháy, bản đồ nổi, nhà vệ sinh sạch sẽ
Phòng cháy, bảo vệ rừng được đưa vào giáo dục phổ thông
Các loài cây trong Công viên tái sinh tự nhiên rất khả quan
5 hệ sinh thái đa dạng, nói lên mối liên quan chặt chẽ giữa khoáng chất từ lòng đất (như granodiorit) và thảm thực vật bên trên: khoảng 3.500 loài thực vật California có ở Sierra Nevada và hơn 1.500 loài có trong thung lũng Yosemite, trong đó hơn 160 loài là thực vật quý hiếm. Đặc biệc khu rừng Mariposa, tập trung những cây cù tùng (tên khoa học Sequoiadendron giganteum), trong đó có khoảng 500 cây kích thước to lớn được gọi là những “gã khổng lồ “, có cây đã được 3.000 năm tuổi, chiều cao hơn 70m và chu vi tới 27m, được mệnh danh là "Tướng quân Sherman". Nhiều thực vật đặc hữu như Tiger Lily (Lilium columbianum), hoa vàng lốm đốm nâu đen và có hương thơm của nước hoa Polo huyền thoại. Dương xỉ Bracken (Pteridium aquilinum), thân cành lá một màu vàng óng như được dát vàng...
Công viên này cũng là ngôi nhà chung của nhiều động vật hoang dã, trước hết phải kể đến loài gấu đen (Ursus americanus), nó hiện diện trên lá cờ bang California, còn khoảng 500 cá thể ở Yosemite, gồm những giống lông có game màu từ nâu đến đen. Du khách cũng dễ dàng bắt gặp những loài thú nhỏ như thỏ xám (Lepus sp.), hươu Mule (Odocoileus hemionus), sóc (thuộc họ Sciuridea) với hơn 10 loài... Chim rất nhiều về số lượng loài và cá thể: cú lông xám (Strix nebulous), chim cổ đỏ (Turdus migratorius), chào mào xanh (Pycnonotus sp.)... từ sớm mai đến chiều tiếng chim hót lảnh lót khắp thung lũng. Tất cả các loài cầm thú ở đây đều rất thân thiện với con người; thậm chí, có du khách còn bá vai tạo dáng bên gấu đen để chụp selfie...
Thung lũng Yosemite dài 15km, rộng khoảng 2 km là địa điểm cắm trại tuyệt vời nhất của du khách. Ở đây có những khu lều trại khang trang sạch sẽ dưới tán cây cù tùng và tán rừng nguyên sinh lá kim xen cây lá rộng, tạo nên những điều kiện tiểu khí hậu mát mẻ trong lành giàu oxy đặc trưng của Yosemite rất có lợi cho sức khỏe và nghỉ dưỡng.
Chú chào mào xanh sắp đưa về tổ chiếc bánh du khách cho
Đường hiking trong Công viên
Một phần hồ Tenaya
Du khách có thể lên Công viên Quốc gia Yosemite từ 4 đường cao tốc của bang và liên bang rất an toàn, thường là lên một đường về một đường khác để thấy được nhiều cảnh quan thay đổi hơn. Hệ thống giao thông trong Công viên cũng rất thuận tiện, bạn có thể đến tất cả các điểm tham quan bằng ô tô hoặc xe Bus, có bãi đậu xe rộng rãi và đày đủ các tiện nghi sạch sẽ.
Chập tối ở thung lũng Yosemite
Yosemite còn nổi tiếng với con đường hiking với tổng chiều dài 1.287 km, thích hợp tổ chức các cuộc đua xe đạp địa hình, đi bộ thể thao, leo núi. Hầu như lần nào đến đây, chúng tôi cũng gặp những Hướng đạo sinh và học sinh ở các trường hồ hởi đi Picnic... Con đường hiking sẽ còn đưa bạn khám phá ra vô vàn điều thú vị nữa ở công viên sinh thái này: dòng sông Merced uốn lượn như một dải lụa, hồ Tenaya man mác trong xanh... Và đặc biệt, một kiến trúc phù hợp với thiên nhiên nơi đây, nhà thờ Yosemite được xây dựng từ 1879, ở làng cũ của nhũng người dân bản địa Yosemite hiền hoà, nhân hậu và thân thiện với môi trường...
Thưởng th.10.2024
Bảng xếp hạng
