Văn chương là một thế giới màu nhiệm, có khả năng chạm đến trái tim người đọc một cách nhanh chóng và dễ dàng. Chính bởi vì thế, nhà văn Hoài Thanh đã khẳng định về sứ mệnh và sức mạnh lớn lao của văn chương khí đến với thế giới này là “gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có”.

Hoài Thanh đã đề cập đến một chức năng vô cùng cao cả của những tác phẩm văn chương chân chính. Những tác phẩm ấy như có phép nhiệm màu khơi gợi nên, tái tạo nên những tình cảm, những cung bậc cảm xúc mà ta chưa từng trải qua. Cũng những tác phẩm ấy khiến cho những tình cảm vốn có của ta trở nên sâu sắc hơn, thăng hoa hơn. Nghe qua thì thật là mơ hồ, nhưng thực tế, từ suốt cả nghìn năm nay, văn chương đã, đang và sẽ tiếp tục làm điều ấy.

Như từ xa xưa, các vị vua, vị tướng lĩnh đã sáng tác các bài hịch, bài cáo, bài phú… để khơi gợi lên trong lòng các binh sĩ và nhân dân tình yêu nước thương nòi, lòng căm thù kẻ địch. Ai đã yêu nước thì lại càng thêm thiết tha với quê hương, ai đã căm thù giặc thì lại càng quyết tâm tiêu diệt chúng. Đó chính là sức mạnh của văn chương.

Hay như những tác phẩm văn chương đi thẳng vào thế giới nội tâm của con người. Rõ là những con người không có thật, là những cuộc đời, những câu chuyện do tác giả sáng tạo nên, nhưng người đọc vẫn đồng điệu với họ, vẫn cảm nhận được những cung bậc cảm xúc ấy. Qua các tác phẩm đó, người đọc cảm nhận được nỗi đau khổ bất hạnh của những đứa trẻ mất đi sự chở che của gia đình, cảm nhận được khát vọng tự do của những con người bị cầm tù, cảm nhận được sự dằn vặt của những kẻ đã lỡ lầm đường lạc lối, cảm nhận được sự tuyệt vọng của những số phận đã bị dồn đến phía chân tường. Những cung bậc cảm xúc ấy, những tình cảm ấy chúng ta cảm nhận được rõ ràng trong từng nhịp đập của trái tim, dù ta chưa từng có trải nghiệm như thế. Chính những tác phẩm văn chương đã tạo ra điều đó. Chúng như những nhịp cầu nối ta và một “ta” khác trong thế giới khác.

Tuy nhiên, không chỉ là như thế. Sự đồng điệu về cảm xúc ấy, giúp chúng ta hiểu được những rung cảm chưa từng có, gợi lên những cung bậc cảm xúc chưa từng được trải nghiệm, tôi luyện những tình cảm mới chỉ là mơ hồ. Nhưng sau đó nữa, là sự thôi thúc trong hành động. Chính nhờ những cảm thụ ấy, mà ta biết yêu thương người khác hơn, biết quan tâm đến những người xung quanh hơn, biết chú trọng đến chính mình hơn nữa. Đó mới chính là giá trị nhân văn to lớn nhất của văn chương.

Từ đó, chúng ta hiểu được niềm tin to lớn của nhà văn Hoài Thanh vào sức mạnh của văn chương. Cùng với đó, chính là hi vọng, là niềm tin mà ông ấy vẫn luôn gửi gắm vào những tác phẩm văn chương chân chính. Rằng hãy luôn viết về con người và vì con người.