Từ những đứa trẻ ngây thơ, chúng ta dần trưởng thành. Từ cuộc sống vô lo vô tư chúng ta tập suy nghĩ, tập làm người lớn. Trong rất nhiều điều mới mẻ ấy chúng ta đến với tình bạn, tình yêu. Những tình cảm muôn thuở của con người. Những tình cảm ấy có thay đổi nhưng những giá trị cơ bản nhất thì sẽ vĩnh hằng theo thời gian. Vậy chúng ta, lứa tuổi mới lớn đã và đang suy nghĩ, hành động thế nào trước tình bạn, tình yêu.
Tuổi giao mùa, tuổi của những cô cậu học mười lăm, mười sáu mơ mộng tuổi của những chàng trai cô gái mười bảy đem chút suy tư vào đời. Nói đến tuổi này, là nói đến sự lãng mạn, nhiều cảm xúc nhưng cũng đầy nông nổi, khờ dại. Đây là lứa tuổi của nhiều biến đổi cả về thể chất lẫn tâm sinh lí, bởi vậy vấn để tình bạn, tình yêu của tuổi này rất đáng được lưu tâm. Dù vẫn còn trong vòng tay yêu thương của mẹ cha. Nhưng đa số chúng ta đều muốn khẳng định mình, do đó tình bạn với chúng ta đôi khi là tất cả, không ai quan trọng bằng bạn. Quan niệm thế nào là tình bạn? Điều này chúng ta đã được học trong chương trình Giáo dục công dân lớp 11, bài học định hướng cho chúng ta có nhũng nhận thức đúng về tình bạn không ai sống thiếu được bạn bè. Nhưng không phải bạn là tất cả, yêu quí bạn không phải là nghe theo bạn, bao che những hành động của bạn.
Ở tuổi chúng mình, sự nông nổi còn chi phối tâm lí khá lớn, do đó sự nhận thức đa phần còn kém, chúng ta rất dễ bị bạn rủ rê: chơi bời, đua đòi, bỏ học, đua xe... Cuộc sống có nhiều biến đổi, do thực tế cuộc sống nhiều bạn ít được cha mẹ quan tâm, do đó nhiều bạn bỏ bê học hành, sa ngã, gây nên nhiều hậu quả đáng tiếc. Ở các trường phổ thông hiện tượng bỏ giờ, nghiện hút, trộm cắp... vẫn diễn ra, đó là do nhận thức thiếu chín chắn, do thiêu sự giáo dục phía gia đình, do bạn bè lôi kéo. Bên cạnh đó, có những tình bạn cùng tiến, giúp đỡ nhau trong học tập. Hiện nay ở các lớp học hiện tượng chia bè phái, thành lập nhóm gia đình học sinh diễn ra khá phổ biến, dẫn đến tình trạng nghi kỵ, ghen ghét, cạnh tranh không lành mạnh, gây mất đoàn kết trong lớp, một lần, tôi thật sự bất ngờ khi vô tình nghe cô giáo tôi trò truyện với phụ huynh có việc đến trường. Cô gọi người ấy là bạn và xưng tôi. Nghĩa là xưng hô như học trò chúng tôi thường ngày với nhau. Tò mò, tôi hỏi cô và cô giải thích đây là một người bạn học phổ thông. Cô còn kể cho chúng tôi nghe về những người bạn, những ki niệm trong sáng về bạn bè hơn hai năm về trước. Cô kể về cái tập thể lớp hơn hai tư con người, về khóa học vẻn vẹn 84 bạn đã cùng nhau vượt khó, yêu thương, chia sẻ để học hành. Tôi được biết, sau hơn hai mươi năm ra trường, cô và các bạn vẫn liên lạc với họp mặt, gặp mặt và giúp đỡ nhau trong cuộc sống như thuở trước,vẫn gọi ban, xưng tôi dù cô và các bạn đã bước sang tuổi 40. Đó chẳng phải là tình đẹp, đáng quí, đáng trọng của tuổi học trò được lưu giữ qua thời gian và tháng đó hay sao?
Tình bạn của tuổi giao mùa thật sự trong sáng, hồn nhiên, chúng mình hãy sống vô tư, sống thật vui, thật đẹp để khi đi xa chúng ta luôn nhớ về một niềm xúc động thân thương như cô giáo của tôi mà tôi vừa kể.
Tình bạn là vậy! Còn tình yêu thì sao? Tuổi chúng mình đã được yêu chưa? đến tình yêu học trò là nói đến những rung động đầu đời, những xao xuyến bâng khuâng nói đến những mối tình vụng dại, âm thầm, nói đến những ánh mắt lạ, những người dưng, những đôi má hồng, những nụ cười e ấp… mà nhà thơ Đỗ Trung Quân một thời đã nói:
Mối tình đầu của tôi có gì?
Chỉ một cơn mưa bay bay ngoài cửa lớp
Là áo người trắng cả giấc ngủ mê
Là bài thơ còn hoài trong cặp
Giữa giờ chơi mang đến lại mang về
(Chút tình đầu)
Cái thời đã trở thành cổ tích với những vần thơ lãng mạn:
Tuổi 15 em lớn từng ngày
Một buổi sáng em bỗng thành thiếu nữ
Hôm ấy mùa thu anh vẫn nhớ
Hoa sữa thơm ngây ngất quanh hồ
(Hải Như)
Còn nữa không nơi cổng trường bao cô cậu học trò trờ thành thi sĩ, ngẩn ngơ nhớ dáng áo trắng ngang qua. Có còn không những nỗi trở trăn:
Bạn đừng ngạc nhiên khi thấy tên mình trên cây bàng trước lớp.
Có kẻ mộng mơ không cùng chung một lớp, chỉ dám khắc tên người trên chiếc lá bàng xanh.
Có ai dũng cảm giấu những cảm xúc riêng mình:
Nàng đến gần tôi chỉ dám... quay đi
Cả những giờ lên lớp học, trường thi
Tà áo khuất thì thầm chưa phải lúc.
Thật đẹp biết bao! Trong sáng và giản dị tinh khôi như màu áo của học trò. Xưa nay người ta thường nói rằng: Tình yêu học trò đẹp nhưng lại rất mong manh. Dù đã được học bài Tình yêu trong chương trình Giáo dục công dân, nhưng đến nay vẫn chưa ai dám khẳng định rằng: nên có tình yêu ở tuổi này. Đấy một phạm trù rất đáng lưu tâm. Hiện nay, có rất nhiều ảnh hưởng từ phương tiện thông tin đại chúng, phim ảnh nước ngoài... đã làm không ít bạn gái ở tuổi này đi quá giới hạn của tình yêu tuổi học trò trong sáng, trở thành nạn nhân của nạn nạo phá thai. Bởi vậy đây là vấn đề rất đáng báo động, mục gỡ rối trên các trang báo tuổi teen đã phần nào phản ánh được thực trạng nhận thức sai lệch về tình yêu trong giới học sinh. Tình yêu chỉ thực sự cần nó đem đến cho nhau niềm tin, động lực, giúp nhau cùng hướng tới tương lai. Sự thi vị của tình yêu hoa phượng dường như càng ngày càng mờ đi, thay vào đó là những câu chuyện đau lòng không đáng có. Thật buồn khi nghe những vụ uống thuốc tự tử, nhảy sông, nạo phá thai... diễn ra ngày một nhiều.