Tóm tắt

   Xiu và Giôn-xi là hai nữ hoạ sĩ trẻ. Giôn-xi bị sưng phổi nặng. Cô tuyệt vọng nhìn chiếc lá cuối cùng của cây thường xuân bên cửa sổ và nghĩ khi nào chiếc lá đó rụng thì mình cũng lìa đời. Nhưng sau đêm mưa lớn, chiếc lá vẫn còn đó, Giôn-xi thoát ra ý nghĩ về cái chết và qua nguy hiểm. Trong khi đó, cụ Bơ-men, một họa sĩ già thuê phòng tầng dưới đã chết vì ốm nặng sau đêm mưa lớn. Thì ra chính cụ đã mặc mưa gió vẽ nên chiếc lá thường xuân ngoài cửa sổ tạo hi vọng cho Giôn-xi.

Bố cục:

   - Phần 1 (từ đầu…Hà Lan): Giôn-xi đợi chết.

   - Phần 2 (tiếp…vịnh Naplơ): Giôn-xi vượt qua cái chết.

   - Phần 3 (còn lại): Bí mật của chiếc lá.

Câu 1 : (trang 90 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

   - Những chi tiết nói lên tấm lòng thương yêu và hành động cao cả của cụ Bơ-men:

       + “sợ sệt ngó ra ngoài cửa sổ” → lo lắng cho Giôn-xi.

       + Cụ âm thầm vẽ chiếc lá trong đêm mưa lạnh buốt.

   - Nhà văn không kể sự việc cụ vẽ chiếc lá chính là yếu tố bất ngờ, hình ảnh cụ Bơ-men được thăng hoa. Chiếc lá cụ vẽ là một kiệt tác vì nó được tạo ra bằng tình yêu thương và cả mạng sống của người nghệ sĩ già, cứu sống một người khác.

Câu 2 : (trang 90 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

   - Xiu không hề biết ý định vẽ chiếc lá của cụ Bơ-men:

       + Trước đó hai người chẳng nói năng gì khi cụ Bơ-men làm mẫu cho Xiu vẽ.

       + Chính Xiu cũng ngạc nhiên khi thấy vẫn còn một chiếc lá thường xuân bám trên bức tường gạch sau đêm mưa gió.

       + Khi bác sĩ nói, Xiu mới biết là cụ Bơ-men bị ốm.

   - Nếu Xiu biết trước ý định của cụ thì truyện sẽ mất đi tính bất ngờ, hồi hộp.

Câu 3 : (trang 90 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

   - Giôn-xi bệnh nặng, cô nhìn những chiếc lá và liên tưởng số phận mong manh của mình, suy nghĩ tuyệt vọng: khi chiếc lá cuối cùng rơi xuống thì cô cũng lìa đời. Sau đêm mưa gió lớn, cô nghĩ chắc chắn cây thường xuân sẽ rụng hết lá. Nhưng không, một chiếc lá vẫn bám trụ ở đó, cô nhận ra sự sống thật bền vững, thật gan lì. Nhìn lại bản thân, cô nuôi lại niềm ham sống, bám trụ như chiếc lá kia.

   - Truyện kết thúc bằng lời của Xiu mà không để Giôn-xi phản ứng làm tăng sự xúc động của câu chuyện, để lại dư âm.

Câu 4 : (trang 90 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

   Đoạn trích có hai lần đảo ngược tình huống:

   - Giôn-xi bị ốm và rất tuyệt vọng, nằm chờ chết. Thế mà cô khoẻ lại.

   - Cụ Bơ-men khoẻ mạnh, chỉ bị ốm có hai ngày, nhưng đã đột ngột ra đi.