ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP GIỮA KÌ I

MÔN NGỮ VĂN 10, NĂM HỌC 2023 - 2024                                                      

ĐỀ THAM KHẢO

ĐỀ 1

I. ĐỌC HIỂU

Đọc đoạn trích sau:

Câu chuyện về Thần núi Tản Viên

[…]

Có truyền thuyết kể rằng thần núi Tản Viên tuy thuộc dòng dõi vua Lạc Long Quân nhưng thuở lọt lòng bị bỏ rơi trong rừng, được một người tiều phu gặp đem về nuôi, đặt tên là Kỳ Mạng. Sở dĩ thần có tên này là vì trước khi gặp cha nuôi, đứa bé mới lọt lòng đã được dê rừng cho bú, chim chóc ấp ủ cho khỏi chết. Kỳ Mạng chóng lớn khôn, theo nghề cha nuôi ngày ngày vác rìu vào rừng đốn củi.

Một hôm, Kỳ Mạng đốn một cây đại thụ. Cây to lớn quá, chặt từ sáng đến chiều mà vẫn chưa hạ nổi. Bỏ dở ra về, đến sáng hôm sau trở vào rừng, Kỳ Mạng hết sức ngạc nhiên thấy những vết chặt đã dính liền lại khắp thân cây. Kỳ Mạng xách rìu lại chặt nữa, suốt ngày ráng hết sức không xong, đến ngày thứ hai trở lại cũng thấy cây vẫn nguyên vẹn như chưa hề bị động tới. Không nản chí, Kỳ Mạng ra công cố chặt, quyết hạ cho kỳ được, rồi đến tối ở lại nấp gần cây rình xem sự thể. Vào khoảng nửa đêm, Kỳ Mạng thấy một bà lão hiện ra, tay cầm gậy chỉ vào cây, đi một vòng quanh cây, tự nhiên những vết chặt lại liền như cũ. Kỳ Mạng nhảy ra khỏi chỗ nấp, tức giận hỏi bà lão sao lại phá công việc của mình. Bà lão nói :

– Ta là thần Thái Bạch. Ta không muốn cho cây này bị chặt vì ta vẫn nghỉ ngơi ở trên cây.

Kỳ Mạng mới phản đối:

– Không chặt cây thì tôi lấy gì mà sống?

Bà thần đưa cho Kỳ Mạng cái gậy và dặn rằng: “Gậy này có phép cứu được bách bệnh. Hễ ai ốm đau chỉ cầm gậy gõ vào chỗ đau là khỏi, vậy ta cho ngươi để cứu nhân độ thế”.

Kỳ Mạng nhận gậy thần, từ đấy bỏ nghề kiếm củi, đi chữa bệnh cho người đau. Có một hôm, đi qua sông thấy lũ trẻ chăn trâu đánh chết một con rắn trên đầu có chữ vương, Kỳ Mạng biết là rắn lạ mới cầm gậy thần gõ vào đầu con rắn thì con rắn ấy sống lại, bò xuống sông mà đi mất.

Được vài hôm, bỗng có một người con trai, đem đồ vàng ngọc, châu báu đến nói rằng:

– Thưa ngài, tôi là Tiểu Long Hầu, con vua Long Vương bể Nam. Bữa trước tôi đi chơi trên trần, chẳng may bị bọn trẻ con đánh chết. Nhờ có ngài mới được sống, nay mang lễ vật lên xin được tạ ơn.

Kỳ Mạng nhất định không lấy. Tiểu Long Hầu mới cố mời xuống chơi dưới bể, đưa ra một cái ống linh tê, để Kỳ Mạng có thể rẽ nước mà đi.

Long Vương thấy ân nhân cứu con mình xuống chơi thì mừng lắm, mở tiệc thết đãi ba ngày, rồi đưa tặng nhiều của quý lạ, nhưng Kỳ Mạng vẫn một mực chối từ. Sau cùng Long Vương mới biếu một quyển sách ước. Lần này Kỳ Mạng nhận sách mang về trần. Cuốn sách ước chỉ gồm có ba tờ bằng da cá, ngoài bọc vỏ rùa. Ba trang sách, mỗi trang chứa một tính chất: Kim, Mộc, Hỏa… chỉ thiếu một trang Thủy mà Long Vương giữ lại.

Kỳ Mạng mới bắt đầu thử xem linh nghiệm ra sao, mở sách ra đặt tay vào trang Hỏa khấn khứa thì được nghe thấy sấm sét giữa lúc trời quang mây tạnh, rồi chỉ trong nháy mắt trên trời vần vũ đầy mây, chớp sáng, sấm sét nổi lên rung chuyển cả bầu trời.

Kỳ Mạng mỉm cười đắc ý, đặt tay vào trang Mộc, ước ao thấy một rừng cây đi. Tức thì những cây ở trước mặt chàng tự nhiên tiến bước như một đạo quân.

Kỳ Mạng gấp sách lại, thấy mình từ đấy uy quyền, sức mạnh không còn ai sánh kịp. Rồi bắt đầu lang thang đó đây cứu giúp đời. Khi đã thành thần rồi, nhân một hôm qua cửa Thần Phù, ngài mới ngược dòng sông lên núi Tản Viên, ở luôn tại đấy. Với cuốn sách ước, ngài dựng lên những lâu đài cung điện nguy nga giữa chốn rừng núi hoang vu.

Từ đó tiếng đồn đi rằng núi Tản Viên do một vị thần phép thuật thần thông cai quản. Thần Tản Viên còn có tên gọi là Sơn Tinh nữa.

(Theo https://thegioicotich.vn/than-nui-tan-vien)

Lựa chọn đáp án đúng nhất:

Câu 1. Xác định thể loại của văn bản trên:

A. Thần thoại

C. Cổ tích

B. Sử thi

D. Truyền thuyết

Câu 2. Theo văn bản, thần núi Tản Viên còn được biết đến với tên gọi nào khác?

A. Lạc Long Quân

C. Kỳ Mạng

B. Sơn Tinh

D. Cả B và C

Câu 3. Cuốn sách Long Vương tặng Kỳ Mạng thiếu trang nào?

A. Thủy

C. Hỏa

B. Kim

D. Mộc

Câu 4. Câu văn nào thể hiện đầy đủ nhất sự thần kì của cây gậy được thần Thái Bạch tặng Kỳ Mạng?

A. Vào khoảng nửa đêm, Kỳ Mạng thấy một bà lão hiện ra, tay cầm gậy chỉ vào cây, đi một vòng quanh cây, tự nhiên những vết chặt lại liền như cũ.

B.  Gậy này có phép cứu được bách bệnh. Hễ ai ốm đau chỉ cầm gậy gõ vào chỗ đau là khỏi, vậy ta cho ngươi để cứu nhân độ thế.

C. Kỳ Mạng nhận gậy thần, từ đấy bỏ nghề kiếm củi, đi chữa bệnh cho người đau.

D. Có một hôm, đi qua sông thấy lũ trẻ chăn trâu đánh chết một con rắn trên đầu có chữ vương, Kỳ Mạng biết là rắn lạ mới cầm gậy thần gõ vào đầu con rắn thì con rắn ấy sống lại, bò xuống sông mà đi mất.

Câu 5. Hành động từ chối tất cả những đồ vàng ngọc, châu báu mà Tiểu Long Hầu đã mang đến để trả ơn của Kỳ Mạng đã cho thấy phẩm chất gì của nhân vật?

A. Thông minh, dũng cảm

B. Thẳng thắn, trung thực

C. Nhân hậu, vị tha, giàu tình yêu thương

D. Cần cù, chăm chỉ

Câu 6. Chi tiết “Không nản chí, Kỳ Mạng ra công cố chặt, quyết hạ cho kỳ được…” giúp ta rút ra bài học gì?

A. Cần phải có sự dũng cảm

B. Cần phải có ý chí, nghị lực

C. Cần phải biết ơn những người đã giúp đỡ mình

D. Cần phải có sự cần cù, chịu khó

Câu 7. Dòng nào trong các phương án dưới đây thể hiện rõ nhất những phẩm chất của nhân vật Kỳ Mạng trong tác phẩm?

A. Chăm chỉ

C. Ngay thẳng

B. Thương người

D. Tất cả các ý trên

Trả lời câu hỏi:

Câu 8. Thông điệp nào trong văn bản trên có ý nghĩa nhất đối với anh/chị? Vì sao?

Câu 9. Qua nhân vật Kỳ Mạng, anh/chị có suy nghĩ gì về những phẩm chất cần có của con người trong cuộc sống hiện nay?

Câu 10. Viết từ 3-5 câu nêu vai trò của 01 chi tiết kì ảo xuất hiện trong văn bản trên?

II.  Viết.

    Hãy viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ của anh/chị về câu nói: “Hận thù hãy viết lên cát, ân nghĩa hãy khắc lên đá”.