Bài thơ "Bếp lửa" của Bằng Việt là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất viết về tình cảm bà cháu gắn bó, thân thương và giản dị. Đặc biệt trong ba khổ thơ cuối, tác giả đã thành công tái hiện lại hình ảnh người bà tần tảo, đáng kính. Từ đó, bày tỏ lòng biết ơn cùng tình yêu thương sâu sắc của đứa cháu nơi phương xa.

Bước qua những kí ức đau thương xoay quanh tuổi thơ cực khổ, đói nghèo, nhân vật trữ tình bắt đầu chìm vào trong dòng suy nghĩ về người bà đáng kính. Đứa cháu nhỏ ngày nào bây giờ đang hồi tưởng lại về bếp lửa thân thương:

"Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen
Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng"

Hình ảnh bếp lửa lại xuất hiện, gắn liền với những kí ức về bà. Điệp từ "rồi sớm rồi chiều" diễn tả khoảng thời gian tuần hoàn, lặp lại. Bà nhóm lửa bằng cả tình yêu thương, sự chở che, bằng "niềm tin dai dẳng". Cụm từ "một ngọn lửa" được lặp lại hai lần như nhấn mạnh sức sống mãnh liệt, dai dẳng, đồng thời cũng tượng trưng cho tình bà cháu gắn kết, không thể nào dập tắt.

Từ đó, người cháu lại nghĩ đến cuộc đời tần tảo của bà:

"Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm"

Hình ảnh "nắng mưa" một lần nữa xuất hiện như nhấn mạnh những vất vả, nhọc nhằn của cuộc đời bà. Nào là những năm "đói mòn đói mỏi", "giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi",... Biết bao "lận đận", sóng gió cũng không thể làm bà lay chuyển. Câu thơ sử dụng nghệ thuật đảo ngữ như trở thành một lời cảm thán, bày tỏ sự biết ơn và đồng thời cũng là chua xót, thương cảm cho sự vất vả của bà. Người phụ nữ tần tảo ấy vẫn sớm hôm nhóm bếp, thắp lên ngọn lửa nồng đượm suốt "mấy chục năm" để sưởi ấm cho tương lai của đứa cháu nhỏ:

"Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm
Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi
Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ"

Đôi bàn tay gầy guộc của bà nhóm bếp bằng tất cả sự yêu thương, chăm chút, âu yếm. Bà nhóm lửa để nấu lên những "khoai sắn ngọt bùi", "nồi xôi gạo mới" để nuôi cháu lớn khôn. Nhưng không chỉ vậy, trong đôi mắt của đứa cháu nhỏ, ở bà còn có cả sự sẻ chia. Từ ghép "chung vui" đã nói lên được niềm hạnh phúc của sự sum vầy. Ngọn lửa cháy rực đã sưởi ấm không gian lạnh lẽo, thắp sáng cả những "tâm tình tuổi nhỏ", những ước mơ trong lòng đứa cháu. Và khi cảm xúc trào dâng, nhân vật trữ tình đã phải thốt lên:

"Ôi kì lạ và thiêng liêng - bếp lửa!"

Hình ảnh bếp lửa giản dị, gần gũi, thân thuộc với mọi gia đình ở làng quê Việt Nam. Ấy vậy mà nó vẫn thật "kì lạ". Chỉ là chiếc bếp lửa thôi nhưng lại có thể khơi gợi lên trong lòng nhân vật bao xúc cảm, nhớ nhung, hồi tưởng. Có lẽ vì thế nên hình ảnh bếp lửa mới trở nên "thiêng liêng". Sự thiêng liêng đó gắn cả với kỉ niệm về người bà đáng kính, trở thành một phần không thể tách rời trong tâm trí đứa cháu nhỏ năm nào.

Đứa cháu giờ đã lớn khôn, đến được nhiều nơi, thấy được nhiều thứ hơn xưa. Tuy vậy, trong thâm tâm của cháu vẫn luôn nhung nhớ về bà, về quê hương yêu dấu:

"Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả
Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở:
- Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?..."

Lại một lần nữa, độc giả được thấy nhà thơ sử dụng biện pháp điệp từ. Chữ "trăm" lặp lại đến ba lần như nhấn mạnh sự rộng lớn của thế giới ngoài kia. Thế nhưng càng đi, đứa cháu nhỏ năm nào lại càng nhớ bà. Hình ảnh người bà vẫn cứ hiển hiện trong tâm trí nhà thơ. Câu hỏi tu từ ở cuối bài như một lời hỏi thăm đầy nghẹn ngào, xúc động. Dù có thấy "lửa trăm nhà" nhưng đứa cháu vẫn chỉ nhớ nhung mãi về bếp lửa bập bùng, "nồng đượm" do chính đôi tay bà "ấp ủ". Sự tương phản giữa quá khứ và hiện tại càng tô đậm hơn nỗi nhớ da diết của người cháu nơi phương xa.

Tóm lại, qua ba khổ thơ cuối bài, Bằng Việt đã tái hiện lại vô cùng thành công hình ảnh người bà tần tảo, chịu thương chịu khó. Với hình ảnh bếp lửa đầy tính biểu tượng cùng biện pháp điệp từ khéo léo, nhà thơ đã bày tỏ được tình thương cùng nỗi nhớ nhung với bà, với quê hương, đất nước. Qua đó, thành công khơi gợi lòng đồng cảm cùng bao suy tư, chiêm nghiệm về gia đình